نقاشی‌هایی که تصور می‌شد «جعلی» هستند، آثار «20 هزارساله» از آب درآمدند
تقریبا برای مدتی نزدیک به ربع قرن، جامعه علمی پذیرفته بود «غارنگاره‌های آلتامیرا» چیزی جز جعل‌های مدرن نیستند.
فرادید| سال ۱۸۷۹، یک مالک زمین به همراه باستان‌شناس آماتوری به نام مارسلینو سانز د سوتولا به غار تازه کشف‌شده‌ای در شمال اسپانیا وارد شد. او که به دنبال ابزارهای ماقبل‌تاریخی بود، نگاهش را به زمین دوخته بود و از تونل‌های پرپیچ و خم و کم‌ارتفاع غار عبور می‌کرد. اگر دختر هشت ساله‌اش ماریا که سقف غار را نگاه می‌کرد نه کف آن، همراهش نبود، ممکن بود بزرگ‌ترین کشف زندگی‌اش را از دست بدهد. دخترش با شوق فریاد زد و به ده‌ها غارنگاره‌ای که دیوار سنگی بالای سرشان را پر کرده بود اشاره کرد و گفت: «بابا، به سقف نگاه کن! گاوها رو ببین!»
به گزارش فرادید، غار آلتامیرا (به معنی «دید بلند») که یک ساعت رانندگی به سمت غرب شهر بیلبائو فاصله دارد، میزبان برخی از مشهورترین نقاشی‌های ماقبل تاریخی جهان است. این نقاشی‌ها نه تنها به دلیل قدمت‌شان (بیش از ۲۰ هزار سال برپایه برخی برآوردها) مشهورند، بلکه به دلیل تعدادشان هم برجسته‌اند (نزدیک ۹۳۰ نقاشی).
وضعیت عالی نقاشی‌ها که ناشی از آب‌وهوای پایدار غار است و پیچیدگی بصری آن‌ها نیز به همان اندازه شگفت‌انگیز است: دیوارهای غار افزون بر گاومیش‌ها با نقاشی‌های گوزن، گاو، خوک وحشی و موجودات انسانی پوشیده شده‌اند که بسیاری از آن‌ها با رنگ‌های مختلف ترسیم شده‌اند.
دون مارسلینو سانز د سوتولا (۱۸۳۱–۱۸۸۸)
امروزه، همه این ویژگی‌ها موجب شده که غار آلتامیرا به یک مکان میراث جهانی ارزشمند و مقصد محبوب گردشگران تبدیل شود و سالانه تا یک‌چهارم میلیون بازدیدکننده جذب کند. اما اواخر قرن نوزدهم، شهرت این غار بسیار متفاوت بود.
با اینکه تصورش دشوار است، جامعه علمی آن زمان به کشف مارسلینو با ترکیبی از خنده و بالا بردن ابرو واکنش نشان داد، زیرا هیچ‌کس پیش از آن غارنگاره ندیده بود، هیچ‌کس تصورش را هم نمی‌کرد که انسان‌های اولیه قادر به خلق چنین آثاری بوده باشند. انسان‌های اولیه، برپایه‌ی تفکر غالب آن زمان، درست همان چیزی بودند که نامشان نشان می‌داد: وحشی، بربر، ناتوان از برقراری ارتباط به کمک نمادها و ایجاد چیزی که بتوان آن را «هنر» نامید.
بازسازی غارنگاره‌هایی که گاومیش‌ها را در موزه و مرکز تحقیقات ملی آلتامیرا، اسپانیا نشان می‌دهد
جنجال غار آلتامیرا
مارسلینو که در اصالت نقاشی‌ها تردید نداشت، بی‌فایده تلاش کرد تا هم‌عصران خودش را قانع کند. او سال ۱۸۸۰ در جزوه‌ای با نام «یادداشت‌های کوتاه درباره برخی اشیای ماقبل‌تاریخی در استان سانتاندر» برآورد کرد که آثار هنری موجود در غار آلتامیرا در دوره پارینه‌سنگی ایجاد شده‌اند.
این جزوه، اگرچه استدلالی منطقی داشت و در نهایت درست بود، با شک و تردید مواجه شد. یکی از صداهای اثرگذار آن زمان، باستان‌شناس فرانسوی، امیل دو کارتایلاک، تا به آنجا پیش رفت که نقاشی‌های آلتامیرا را جعلی خواند. این نظر که به‌شدت اعتبار حرفه‌ای مارسلینو را لکه‌دار کرد، تا زمان مرگ او در سال ۱۸۸۸ غالب بود.
بازسازی نقاشی‌های غار آلتامیرا در سانتیانا دل مار، شمال اسپانیا
تا زمانی که مجموعه‌های دیگری از غارنگاره‌ها در فرانسه کشف شدند، کارتایلاک نظر خود را تغییر نداد. در مقاله‌ای در سال ۱۹۰۲ با نام «اعتراف یک شکاک»، این باستان‌شناس به اشتباه خود اعتراف کرد. با این کار، نه تنها زندگی و میراث مارسلینو بازسازی شد، بلکه جامعه علمی نیز تشویق شد انسان‌های ماقبل‌تاریخی را ابتدایی و بدون فرهنگ نبیند و راه را برای الگوهای باستان‌شناسی و دیرین‌شناسی باز کند که تا امروز پابرجاست.
امروزه انسان‌های ماقبل‌تاریخی دیگر بی‌تمدن به حساب نمی‌آیند. حفاری‌ها و پژوهش‌ها نشان داده‌اند انسان‌های دوره پارینه‌سنگی بالایی در انواع تولیدات فرهنگی مشارکت داشتند. آن‌ها افرون بر غارنگاره‌ها، ابزار، جواهر و پوشاک می‌ساختند و شبکه‌های اجتماعی پیچیده‌ای داشتند. هیچ‌یک از این کشفیات بدون توجه به سقف غار امکان‌پذیر نبود.
مترجم: زهرا ذوالقدر
