اولین آمریکاییهای تاریخ چه کسانی بودند؟

پرسش «چه کسی آمریکا را کشف کرد؟» پاسخی ساده ندارد. برخلاف تصور رایج، کریستف کلمب نه اولین کاشف آمریکا بود و نه حتی نخستین اروپایی بود که به قارهی آمریکا رسید.
فرادید| زمانی که کلمب در سال ۱۴۹۲ به جزایر کارائیب رسید، بومیان آمریکا هزاران سال بود که در این قاره زندگی میکردند. پژوهشهای جدید نشان میدهد که انسانها دهها هزار سال پیش از او به این سرزمین قدم گذاشته بودند. ردپای فسیلشدهای که در پارک ملی وایت سندز (نیو مکزیکو) پیدا شده، قدمتی بین ۲۱ تا ۲۳ هزار سال دارد؛ یعنی در اوج آخرین عصر یخبندان و زمانی که بیشتر بخشهای شمالی قاره زیر لایههای ضخیم یخ و یخچالها پوشیده شده بود.
به گزارش فرادید؛ برخی تحقیقات حتی به تاریخهای بسیار قدیمیتر اشاره میکنند: مثلا ابزارهای سنگی یافتشده در غار چیکوییویت مکزیک احتمالاً بیش از ۳۰ هزار سال قدمت دارند، هرچند بحثبرانگیز است که آیا این ابزارها ساختهی دست انسان بودهاند یا نه.
در سال ۲۰۱۷ نیز مقالهای در نشریه Nature منتشر شد که ادعا میکرد استخوانهای ماموت در کالیفرنیا، حدود ۱۳۰ هزار سال پیش توسط انسان تغییر یافتهاند. اگر این ادعا درست باشد، حضور انسان در آمریکا بسیار کهنتر از آن چیزی است که تاکنون تصور میشد. البته بسیاری از باستانشناسان این یافته را مشکوک میدانند و احتمال میدهند عوامل طبیعی باعث تغییر شکل استخوانها شده باشد.
سکونتگاه بازسازی شدۀ وایکینگها در کانادا
علاوه بر بومیان، وایکینگها هم چند قرن پیش از کلمب به قارهی جدید رسیدند. حدود سال ۱۰۰۰ میلادی، آنها به نیوفاندلند (در کانادا امروزی) رسیدند و در آنجا سکونتگاه کوچکی ساختند. داستانهای ایسلندی میگویند که یا «بجارنی هریولفسون»، بازرگانی که مسیرش را بهاشتباه بهسمت قارهی جدید تغییر داد، یا «لیف اریکسون»، پسر اریک سرخ، نخستین وایکینگهایی بودند که پا به آمریکای شمالی گذاشتند. با این حال، تلاش وایکینگها برای ماندن طولانیمدت به شکست انجامید؛ زیرا در برابر جمعیت پرشمار بومیان توان مقاومت نداشتند.
پولینزیها نیز ممکن است پیش از کلمب به آمریکا رسیده باشند. پژوهش DNA در سال ۲۰۲۰ نشان داد حدود ۸۰۰ سال پیش میان بومیان کلمبیا و مردمان پولینزی آمیزش ژنتیکی رخ داده است. این یافته نشان میدهد یا پولینزیها با قایقهای بزرگ خود به سواحل آمریکای جنوبی رسیدند، یا آمریکاییها راهی جزایر پولینزی شدند. علاوه بر این، گیاهان بومی قارهی آمریکا مانند سیبزمینی شیرین در جزایر پولینزی پیدا شدهاند که این خود نشانگر نوعی ارتباط یا جابهجایی میان دو قاره است. تازهترین پژوهشها در سال ۲۰۲۴ روی گیاهان «راپا نوی» (جزیره ایستر) نشان دادهاند که حدود هزار سال پیش مردم آنجا محصولات آمریکای جنوبی را مصرف میکردند.
تصویری خیالی از قایقهایی که احتمالا مردمان پولینزی را به آمریکا رساندند
با وجود همهی این شواهد، چرا کلمب بیشتر از دیگران شناخته شد؟ دلیل اصلی آن است که سفر او نقطهی عطفی در تاریخ جهان بود. هرچند کلمب خود باور داشت که به آسیا رسیده است (زیرا سرمایهگذاران سفرش انتظار داشتند او مسیر جدیدی به شرق پیدا کند) اما واقعیت این بود که او اروپاییان را به سرزمینی ناشناخته برای آنها رسانده بود. بعدها در نوشتههای پایانی عمرش، او گاه از آمریکا بهعنوان «بهشتی تازه» یاد کرد که نشان میدهد بهتدریج درک کرده بود این سرزمین بخشی از آسیا نیست.
تأثیر سفر کلمب فراتر از یک کشف جغرافیایی بود. پس از ورود او، موج گستردهای از مهاجران و استعمارگران اروپایی وارد قارهی آمریکا شدند. این روند به نابودی جمعیتهای عظیم بومی بهدلیل بیماریها، جنگها و سلطهی فرهنگی انجامید.