وضعیت زبان مان درباره سلامتی ما چه می‌گوید؟

مشکلات مختلف از کمبود ویتامین گرفته تا آلرژی و ضعف دستگاه ایمنی بدن می‌توانند ابتدا روی زبان نمود پیدا و آن را دچار تغییراتی کنند.

در ادامه می‌خواهیم ببینیم وضعیت زبان ما درباره سلامتی مان چه می‌گوید.

۱- سفیدی زبان نشانه‌ی عفونت قارچی است

بسیاری از ما در مقطعی از زندگی مان با لکه‌های سفید رنگی بر روی زبان خود مواجه شده ایم. اما آیا می‌دانستید این لکه‌ها ممکن است نشانه‌ی یک عفونت قارچی باشند؟

مقدار اندکی قارچ کاندیدا بر روی پوست و درون دهان، حلق، روده‌ها و در زنان، در واژن زندگی می‌کند.

این قارچ بی ضرر است و معمولاً متوجه وجودش نمی‌شویم.

اما اگر ناگهان شروع به رشد کند، باعث ظاهر شدن یک لایه‌ی سفید رنگ بر روی زبان می‌شود.

این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که آنتی بیوتیک‌ها یا دارو‌ها باکتری‌های مفیدی را از بین می‌برند که جمعیت این قارچ را تحت کنترل نگه می‌دارند و همین امر امکان رشد سریع این قارچ را فراهم می‌کند.

این اتفاق می‌تواند در نتیجه‌ی اضطراب مزمنی هم رخ دهد که باعث تضعیف دستگاه ایمنی بدن می‌شود، امری که زمینه‌ی رشد قارچ کاندیدا را فراهم می‌کند.

در این عفونت قارچی یک لایه‌ی بسیار سفید روی زبان و کناره‌های آن را می‌گیرد، اما زیر زبان به رنگ قرمز است.

از دیگر نشانه‌های این عفونت می‌توان به از دست دادن حس چشایی و بویایی و احساس درد هنگام خوردن یا بلعیدن غذا اشاره کرد.

این عفونت با استفاده از دارو‌های ضد قارچ به راحتی قابل درمان است.

این عفونت مسری نیست و با روزانه ۲ بار مسواک زدن زبان ممکن است قابل پیشگیری باشد.

برفک دهانی در میان نوزادان هم شایع است. ریسک این عفونت به این دلیل در خردسالان بیشتر است که دستگاه ایمنی آن‌ها هنوز به طور کامل شکل نگرفته است.

ریسک این عفونت در افراد مسنی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند نیز بیشتر است، چون دستگاه ایمنی ضعیف تری دارند و قارچ پنهان شده در گوشه و کنار دندان مصنوعی ریسک ابتلا به این عفونت را بالا می‌برد.

۲- صاف بودن زبان نشانه‌ی کمبود ویتامین است

زبان ما می‌تواند درباره‌ی کمبود ویتامین بدن مان هم هشدار دهد، مثل کمبود آهن و ویتامین B۱۲ که هر دو نقش مهمی در تولید گلبول‌های قرمز خون دارند که اکسیژن را به اندام‌های مختلف بدن می‌رسانند.

زبان به طور طبیعی صد‌ها برآمدگی کوچک بر روی سطح خود دارد که به آن‌ها پاپیلا می‌گویند. هر پاپیلا حاوی تعداد زیادی پرز چشایی است.

اما وقتی کمبود ویتامین داشته باشید، پاپیلا‌ها شروع به تحلیل رفتن می‌کنند و زبان صاف می‌شود.

در این حالت، زبان یکباره براق می‌شود و بافت خود را از دست می‌دهد.

کمبود ویتامین B۱۲ و آهن منجر به کاهش گلبول‌های خون می‌شود. در اینصورت خون کمتری به اندام‌های بدن می‌رسد و کمبود اکسیژن در قسمت زبان منجر به کوچک شدن پاپیلا‌ها می‌شود.

دیگر نشانه‌های کمبود این ویتامین‌ها که احتمال مشاهده‌ی آن‌ها در خود بیشتر است عبارتند از: احساس خستگی شدید، احساس درد در قفسه سینه و رنگ پریدگی پوست.

کمبود ویتامین با داشتن یک تغذیه‌ی سالم و متعادل قابل پیشگیری است.

۳- آفت زبانی می‌تواند ناشی از صدمه یا اضطراب باشد

آفت، زخم کوچک، گرد و دردناکی است که ممکن است روی زبان، گونه‌ها (داخل دهان) یا لثه‌ها شکل بگیرد.

به گفته‌ی دندانپزشکان عمده دلیل ایجاد آفت وارد شدن صدمه به دهان است.

این صدمه می‌تواند بر اثر گاز گرفتن ناگهانی قسمت‌هایی از دهان یا حتی محکم مسواک زدن رخ دهد.

اما زدن مداوم آفت می‌تواند نشانه‌ی اضطراب هم باشد.

دندان قروچه‌ی فرد ناشی از اضطراب می‌تواند احتمال گاز گرفتن گونه‌ها و زبان را افزایش می‌دهد، امری که آفت را هم بیشتر می‌کند.

اضطراب می‌تواند باعث ایجاد فرورفتگی‌هایی بر روی زبان یا کناره‌های آن هم شود که دلیل آن فشار دادن مکرر زبان به دندان‌ها است.

دیگر دلایل آفت عبارتند از آلرژی به مواد غذایی همچون قهوه، توت فرنگی و پنیر، یا حتی تغییرات هورمونی دوران یائسگی.

آفت بی ضرر است و معمولاً به طور خودکار التیام پیدا می‌کند.

اما به گفته‌ی پزشکان، در صورتی که آفت به طرز غیرمعمولی بزرگ و تکرار شونده باشد، التیام پیدا نکند و خوردن و آشامیدن را دشوار کند، باید به پزشک مراجعه کرد.

التیام یک آفت کوچک نزدیک به یک تا ۲ هفته و التیام آفت‌های بزرگ تا ۶ هفته به طول می‌انجامد.

۴- «زبان توت فرنگی» می‌تواند نشانه‌ی یک آلرژی پنهان باشد

اگر برایتان پیش آمده بعد از خوردن غذای به خصوصی زبان تان قرمز شود، این امر می‌تواند نشانه‌ی یک آلرژی پنهان باشد.

بسیاری از کسانی که به آلرژی خفیف دچارند، قرمز شدن زبان را تجربه می‌کنند، حالتی که گاهی به آن «زبان توت فرنگی» گفته می‌شود.

آلرژی می‌تواند باعث دردناک و متورم شدن زبان شود. در این حالت، کناره‌های زبان هم می‌توانند شروع به ورم کردن کنند.

دندانپزشکان می‌گوید این امر ممکن است نشانه‌ی یک حساسیت غذایی، به ویژه به برخی میوه‌ها و سبزیجات باشد.

در این حالت، دستگاه ایمنی بدن سردرگم می‌شود و به موادی که آن‌ها را با مهاجمان بیگانه اشتباه می‌گیرد، حمله می‌برد، امری که باعث قرمز و ملتهب شدن زبان می‌شود.

یکی دیگر از علل زبان توت فرنگی، عفونت‌های باکتریایی است که هنگام ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی رخ می‌دهد.

در این حالت، باکتری‌ها سمی درون زبان ترشح می‌کنند که باعث قرمز شدن زبان می‌شود.

در این عفونت، بیمار ممکن است نشانه‌های دیگری را هم تجربه کند، از جمله: گلودرد، تب و ضایعات پوستی قرمز رنگ.

کمبود ویتامین همچون کمبود ویتامین B۱۲ هم می‌تواند باعث قرمز شدن زبان شود.

۵- زردی زبان یا نشانه‌ی درست مسواک نزدن است یا ورم معده

زردی زبان بر اثر انباشت سلول‌های مرده پوست بر روی سطح زبان به وجود می‌آید، سلول‌هایی که بعداً توسط باکتری‌ها تجزیه می‌شوند و همین امر باعث می‌شود رنگ زردی پیدا کنند.

پزشکان می‌گویند این انباشت به خودی خود ضرری ندارد، اما می‌تواند نشانه‌ی وجود مشکل پنهانی همچون گاستریت یا همان ورم معده باشد.

گاستریت که در آن دیواره‌ی معده التهاب پیدا می‌کند، اغلب بر اثر عفونت رخ می‌دهد.

ابتلا به گاستریت احتمال تولید بزاق دهان را کاهش می‌دهد، به همین دلیل سلول‌های مرده پوست کمتر از روی سطح زبان پاک می‌شوند.

با انباشت سلول‌های مرده، مشکل زردی زبان می‌تواند رخ دهد.

دیگر نشانه‌های احتمالی گاستریت عبارتند: از احساس درد در قسمت فوقانی شکم، حالت تهوع و استفراغ.

به گفته‌ی پزشکان، زردی زبان می‌تواند نشانه‌ی این باشد که زبان خود را به اندازه‌ی کافی مسواک نمی‌زنید، امری که باعث انباشت سلول‌های مرده پوست بر روی آن می‌شود.

زبان را باید ۲ بار در روز مسواک زد. این کار باید بلافاصله بعد از مسواک زدن دندان‌ها انجام شود و با استفاده از مسواک معمولی هم قابل انجام است.

دیگر دلایل زردی زبان عبارتند از: مصرف سیگار، خوردن مواد غذایی زرد رنگ، جویدن تنباکو و حتی استفاده از برخی دهانشویه ها.

از دیگر نشانه‌های زردی زبان می‌توان به بدبویی دهان، احساس طعمی ناخوشایند در دهان، گلودرد یا تب اشاره کرد.

زبان سالم چه ویژگی‌هایی دارد؟

به گفته‌ی پزشکان، زبان سالم رنگی صورتی از صورتی کمرنگ گرفته تا طیف‌های پررنگ‌تر دارد.

زبان باید برجستگی‌های کوچک زیادی هم بر روی سطح خود داشته باشد.

هر گونه تغییری در ظاهر طبیعی زبان یا احساس هر گونه دردی باید مورد توجه قرار گیرد.

پزشکان می‌گویند زبان خود را باید هر روز هنگام مسواک زدن دندان‌ها و زبان بررسی کنیم.

هر گونه تغییر رنگ، برآمدگی، زخم یا دردی باید مورد پیگیری قرار گیرد و در صورتی که ظرف ۲ هفته التیام نیافت، باید توسط پزشک معاینه شود.

منبع: روزیاتو