خواص درمانی گیاه زردچوبه از دیدگاه طب سنتی
زردچوبه که با نام علمی Curcuma longa L شناخته می‌شود؛ گیاهی علفی به ارتفاع یک تا یک و نیم متر است که کاربرد تایید شده آن برای رفع مشکلات سوء هاضمه و از دست دادن اشتها است؛ اما به شکل غیر رسمی در درمان برخی بیماری‌های دیگر هم استفاده می‌شود.
گیاه زردچوبه گیاهی علفی به ارتفاع یک تا یک و نیم متر است که در کشور‌های هندوستان، پاکستان، اندونزی، جنوب چین، آفریقا و آمریکای جنوبی کشت می‌شود.
کاربرد تایید شده آن برای رفع مشکلات سوء هاضمه و از دست دادن اشتها است، اما به شکل غیر رسمی در درمان اسهال، تب‌های راجعه، اِدم، برونشیت، سرماخوردگی، آلودگی به کرم‌های انگلی، جذام، کمبود ترشح شیر، سرگیجه، التهاب کلیه و سنگ مثانه به کار می‌رود.
سایر موارد استفاده نیز شامل سردرد، نفخ، درد‌های قسمت‌های بالای شکم، عفونت‌های داخل قفسه سینه، کولیک و گر گرفتگی است. به صورت موضعی نیز برای کوفتگی، گزش زالو، عفونت چشمی، التهاب مخاط دهان و پوست و همچنین زخم‌های عفونی کاربرد دارد.
در طب چینی در درد‌های قفسه سینه، شکم، کبد و معده، خونریزی بینی، استفراغ همراه با خونریزی و سکته قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طب هندی نیز در التهابات، زخم‌ها، جراحات و خارش پوستی و همچنین التهاب ملتحمه به صورت موضعی و در مشکلات نفخ معده، یبوست، عفونت به کرم‌های حلقه‌ای و کولیک به صورت خوراکی مصرف می‌شود.
در طب سنتی ایران با نام «عُروقُ الصُفر» شناخته می‌شده است. طبع آن گرم و خشک و پاک کننده و گشاینده انسداد‌های کبدی و برای یرقان مفید است. ضماد آن برای خشک شدن زخم‌ها و پاشیدن پودر آن جهت خشک شدن خون زخم‌ها و جویدن و به دندان مالیدن آن برای رفع دندان‌درد مفید است. مصلح آن نیز لیمو و بالنگ است.
به صورت خشک شده در کپسول یا به شکل قرص قابل مصرف است. برای تهیه چای نیم تا یک گرم از پودر ریزوم را در آب جوش ریخته و پس از بستن ظرف حاوی آب و گذشت ۵ دقیقه و صاف کردن می‌توان آن را مصرف کرد. دوز متوسط روزانه ۱.۵ تا ۳ گرم از گیاه است. بهتر است فرآورده دو تا سه بار در روز و پس از غذا مصرف شود. بهتر است چای تهیه شده را ۲ تا ۳ فنجان و بین وعده‌های غذایی مصرف کرد. مصرف آن در دوره بارداری به دلیل داشتن اثرات قاعده‌آوری و به تعجیل انداختن زایمان با تحریک رحم در دوران بارداری نباید مصرف شود.
امکان بروز خونریزی در نتیجه مصرف همزمان با دارو‌های جلوگیری کننده از ایجاد لخته خون یا از بین برنده لخته (مانند وارفارین و هپارین) وجود دارد. مصرف همزمان آن توصیه نمی‌شود؛ اما در صورت مصرف، شاخص زمان خونریزی و علائم خونریزی کنترل شود. مشکلات گوارشی می‌تواند به دنبال مصرف طولانی مدت یا مصرف بیش از حد دارو بروز کند. همچنین در تماس طولانی مدت با پوست (بیش از ۶ ماه) امکان بروز التهاب پوستی وجود دارد.
بنابر اعلام دفتر طب ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، در صورت بارداری، وجود سنگ‌های صفراوی یا انسداد در مجاری صفراوی، افزایش غیر طبیعی ترشح اسید معده یا زخم‌های گوارشی نباید از این گیاه استفاده شود.
منبع: ایسنا
