معماری «استالینیستی» چیست؟

فرادید| معماری استالینیستی که گاهی اوقات سبک کلاسیک سوسیالیستی یا امپراتوری استالینیستی نامیده می‌شود، سبکی از معماری بود که زمان حکومت ژوزف استالین در اتحاد جماهیر شوروی در ساخت ساختمان‌ها استفاده می‌شد. معماری استالینیستی به ویژه در مسکو متمرکز بود و با جنبش هنری رئالیسم سوسیالیستی همراه بود. پروژه‌های اصلی این سبک مانند ساختمان اصلی دانشگاه مسکو توسط دولت سفارش داده می‌شدند. 

به گزارش فرادید، دوران این شکل از معماری تنها در زمان حکومت ژوزف استالین، از سال ۱۹۳۳ تا ۱۹۵۵ ادامه داشت. استالین از این دوره به عنوان زمانی برای آزمایش‌های معماری استفاده کرد، چون قصد داشت برخی از جاه‌طلبانه‌ترین پروژه‌های دوران خودش را سفارش دهد. او سعی کرد سلیقه‌ها و ترجیحات خودش را به شوروی تحمیل کند. او آسمان‌خراش‌های باابهت بلند را ترجیح می‌داد تا تصویر قدرتمندی از اتحاد جماهیر شوروی را نمایش دهد. 

ویژگی‌ها و سبک معماری استالینیستی

استالین قصد داشت قدرت اتحاد جماهیر شوروی را از راه صنعتی شدن سریع نشان دهد. هدف اصلی او رساندن خبر رشد و شکوفایی روسیه شوروی به کشورهای خارجی بود. برای رسیدن به این هدف، او به ساخت ساختمان‌های جدیدی نیاز داشت که نمایانگر تصویر تبلیغاتی او باشند. از این رو، «معماری» عنصر مهمی در ارتقای اتحاد جماهیر شوروی به عنوان یک ابرقدرت پیشرو در جهان بود. در آغاز دوران استالینی، سبک‌های معماری مختلفی آزمایش شد که شامل ارجاعات کلاسیک مانند استفاده از طاق‌ها، قالب‌ها و ستون‌هایی با سرستون‌های پرنقش و نگار میشد. در این دوره، مدرنیته با ترجیح سبک‌های گوتیک و باروک روسی کنار گذاشته شد.

ساختمان‌های موسوم به «هفت خواهر» در شهر مسکو که نمادی از معمار استالینیستی است، شامل یک منار مخروطی مرکزی در قله بلندترین آسمان‌خراش می‌شود. با این حال، گنجاندن منار مخروطی در نقشه اولیه ساختمان نبود و پس از دستور استالین انجام شد. او می‌خواست این ساختمان‌ها را از آسمان‌خراش‌هایی که قبلاً در ایالات متحده ساخته شده بودند، متمایز کند. سلیقه و ترجیح شخصی استالین با طراحی بلندترین ساختمان با یک منار مخروطی در مرکز برآورده شد. 

برنامه‌ریزی شهری نیز بخش مهمی از فرآیند طراحی بود. خیابان‌های بزرگ و مستقیم برای رژه‌های نظامی و مراسم تشریفاتی ساخته شدند. اینها نه تنها ایده‌های دولت استالینیستی را تقویت می‌کرد، بلکه شکوه اتحاد جماهیر شوروی را به جهان خارج نشان می‌داد. هنگام ساخت ساختمان‌ها، تقارن و تناسبات بزرگ به طور گسترده در طرح بیشتر ساختمان‌ها استفاده شد.

ساخت و سازهای مسکونی بسیار متأثر از طبقه اجتماعی نیز بودند. ساختمان‌های مقامات ارشد دولت و اعضای نخبگان جامعه با استفاده از عناصر گران‌قیمت مانند بالکن‌ها، طاق‌ها، سرستون‌های پرکار و ستون‌ها ساخته میشد. از سوی دیگر، ساختمان‌های شهروندان طبقه کارگر از مصالح ساده ساخته می‌شد تا هزینه‌های ساخت و ساز به حداقل برسد. این قبیل بناهای ساده فاقد تزیینات و دیگر عناصر تجملی بود و برای نیازهای اولیه مسکن ساخته میشد. 

معماری استالینیستی به فرم بیشتر از عملکرد اهمیت می‌داد. این موضوع به خوبی با ساخت ساختمان‌های برجسته اتحاد جماهیر شوروی، یعنی «هفت خواهر» نشان داده شده است. این برج‌های مرتفع دارای ارجاعات جدید گوتیک مانند طاق‌ها، ستون‌ها و حالت عمودی بودند. طبقات بیشتر ساختمان‌ها کاربرد عملی کمی از فضا داشتند اما در عوض، بر فرم ساختمان و حس زیبایی شناختی تأکید شده بود. افزون بر این، تکمیل ساخت و سازها سال‌ها طول کشید و برخی از آن‌ها پس از دوران استالین و حتی پس از مرگ او تکمیل شدند.

مترجم: زهرا ذوالقدر