«سنگ پادشاهی» 500 ساله از «فاضلاب» بیرون آمد
باستان‌شناسان در شهر ویبورگ روسیه، دو اثر چشمگیر را کشف کرده‌اند که نگاه تازه‌ای به گذشته قرون وسطایی و پساقرون‌وسطایی این شهر ارائه می‌دهد.
فرادید| یک سنگ دارای حکاکی نمادهای پادشاهی که زمانی به خاندان بانفوذ «توت» (حاکمان منتخب پادشاه) تعلق داشت و برای مدت‌ها گم شده بود، در مکانی کاملاً غیرمنتظره، یعنی در شبکه فاضلاب نزدیک قلعه ویبورگ، دوباره پیدا شد.
به گزارش فرادید، کمی بعد، کارگرانی که مشغول تقویت دیواره ساحلی در مرکز شهر بودند، به خنجری قرن نوزدهمی برخورد کردند که شباهت زیادی به خنجر سنتی قفقازی «کاما» داشت. این کشفیات تصادفی نشان می‌دهند چگونه لایه‌های تاریخ همچنان از زیر خیابان‌های ویبورگ سر برمی‌آورند و شناخت تازه‌ای از میراث سیاسی و فرهنگی این منطقه به دست می‌دهند.
به گفته «الکساندر اسمیرنوف» پژوهشگر، برخی از مهم‌ترین یافته‌ها درباره قلعه ویبورگ نه در محدوده خود قلعه، بلکه در نقاط دورتر و کاملاً تصادفی کشف شده‌اند.
کشف دوباره سنگ نمادین قرن پانزدهمی پس از یک قرن
ماجرا به اواخر قرن نوزدهم بازمی‌گردد؛ زمانی که «آلفرد هاکمان»، پژوهشگر جوان، نخستین بررسی نظام‌مند باستان‌شناسی را برای قلعه ویبورگ انجام داد. او هنگام تحقیق، طرحی از یک سنگ مرموز حک‌شده که در یکی از دیوارهای قلعه نصب شده بود، ترسیم کرد. با اینکه طرح او حفظ شده، اما خود سنگ بیش از صد سال ناپدید شده بود.
این وضعیت زمانی تغییر کرد که باستان‌شناسان یک ساختمان یک‌طبقه متعلق به دهه ۱۷۷۰ را در آن سوی آب‌های کنار قلعه بررسی کردند. هنگام کاوش معمولی، آن‌ها به یک مجرای فاضلاب مُهروموم‌شده برخوردند. هنگامی که سنگ سنگینِ درپوش این مجرا را برگرداندند و تمیز کردند، متوجه شدند این همان سنگ گمشده نشان‌شناسی خاندان توت است. این سنگ در اصل زینت‌بخش اتاق‌های شاهی در دهه ۱۴۵۰ بوده است.
این نشان سلحشوری همراه کلاه‌خود و پر، احتمالاً سبک منطقه‌ای قرن پانزدهم بوده و شاید با نشان‌های رایج‌تر خاندان توت متفاوت باشد.
اسمیرنوف توضیح می‌دهد: «یک نشان شوالیه‌ای و پادشاهی واقعی، همراه با کلاه‌خود و پر. هاکمان به‌درستی نمی‌دانست به چه چیزی رسیده، اما طرح مدادی او کاملاً با سنگ کشف‌شده مطابقت دارد. یک نماد شوالیه‌ای قرن پانزدهمی. میراث اصیل و باکیفیت قرون وسطایی که سزاوار جایگاهی مهم در موزه است.»
نمونه‌هایی از نشان‌های خانوادگی رایج خاندان تات. سنگ نشان شوالیه که در ویبورگ کشف شده و دارای حکاکی کلاه‌خود و پر است، احتمالاً بازتاب یک گونه منحصربه‌فرد منطقه‌ای در قرن پانزدهم است که با این نسخه‌های استاندارد تفاوت دارد
تلاش‌های حفاظتی و یک کشف تصادفی دیگر
فعالیت‌های باستان‌شناسی در ویبورگ همچنان ادامه دارد. در کلیسای جامع قدیمی، کارهای حفاظتی در حال انجام است و متخصصان در حال تثبیت سازه‌های سنگی کهن هستند. در همین حال، هنگام تقویت شیب خیابان «سِوِرنیج وال» در مرکز شهر، کشف دیگری انجام شد.
کارگران در عمق یک‌متری خاک، به یک خنجر قدیمی برخوردند و این موضوع خیلی زود توجه مقامات منطقه را جلب کرد. دولت منطقه لنینگراد این کشف را در تاریخ دوم نوامبر تأیید کرد.
ولادیمیر تسوی، معاون رئیس دولت منطقه، اعلام کرد: «خنجر اکنون در حال مرمت و بررسی توسط متخصصان قلعه ویبورگ است. اگر ارزش تاریخی آن تأیید شود، به مجموعه موزه افزوده خواهد شد و فصل تازه‌ای از گذشته ویبورگ را آشکار خواهد کرد.»
برآوردهای اولیه نشان داده که این خنجر به قرن نوزدهم تعلق دارد. شکل آن شباهت زیادی به خنجر قفقازی «کاما» دارد؛ خنجری دولبه که نامش (برگرفته از زبان عثمانی) به همین گونه سلاح اشاره می‌کند.
شهری که تاریخش در مکان‌های غیرمنتظره آشکار می‌شود
کشف دوباره سنگ نشان‌شناسی خاندان توت و کشف خنجر سبک «کاما» متعلق به قرن نوزدهم، گویای غنای باستان‌شناختی ویبورگ است. این یافته‌ها نشان می‌دهند نشانه‌های زندگی قرون وسطایی و پساوسطاییِ شهر هنوز هم در مکان‌های غیرمنتظره سر برمی‌آورند؛ از استحکامات قلعه گرفته تا سازه‌های فاضلاب و پروژه‌های عمرانی شهری.
با ادامه پژوهش‌ها، باستان‌شناسان بر این باورند که کشفیات بیشتری در راه است؛ یافته‌هایی که درک عموم از شهری با تاریخ چندلایه شامل شوالیه‌های سوئدی، دژهای قرون وسطایی و میراث چندفرهنگی را عمیق‌تر خواهد کرد.
مترجم: زهرا ذوالقدر
