همه چیز درباره جرایم تعزیری

آثار تعیین مجازات‌های تعزیری
پس از آشنایی اجمالی با جرایم تعزیری باید به این موضوع مهم پرداخت که تعزیری بودن مجازات چه آثاری دارد در اینجا به چند اثر مهم تعزیری بودن مجازات اشاره خواهیم کرد.

۱- تخفیف مجازات
به موجب ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی در صورت وجود یک یا چند جهت از جهات تخفیف (مثل گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن و...) دادگاه می‌تواند مجازات‌های تعزیری را به نحوی که به حال متهم مناسب‌تر باشد تقلیل دهد یا تبدیل کند.

۲- تعویق صدور حکم
به موجب ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی در جرائم موجب تعزیر درجه ۶ تا ۸، دادگاه می‌تواند پس از احراز مجرمیت متهم با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی، اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم گردیده است صدور حکم را به مدت ۶ ماه تا ۲ سال به تعویق اندازد.

در این مدت قاضی انجام یک سری فعالیت‌هایی را برای شخص مرتکب در نظر می‌گیرد نهایتاً یس از گذشت مدت تعویق با توجه به میزان پایبندی مرتکب به اجرای دستور‌های دادگاه، گزارش مددکار اجتماعی و نیز ملاحظه وضعیت مرتکب دادگاه حسب مورد به تعیین مجازات یا صدور حکم معافیت از مجازات اقدام نماید.

۳- تعلیق اجرای مجازات
به موجب ماده ۴۶ قانون مجازات اسلامی در جرائم تعزیری درجه ۳ تا ۸، دادگاه می‌تواند اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از ۱ تا ۵ سال معلق نماید. پس از تعلیق اجرای مجازات، فرد مجرم به جای زندانی شدن آزاد می‌شود. در واقع تعلیق اجرای مجازات یعنی اینکه مجازات مجرم به طور موقت و در مدت زمانی مشخص اجرا نشود.

در حبس‌های تعزیری درجه ۵ تا ۷ دادگاه صادر کننده حکم قطعی می‌تواند محکوم را با رضایت خود او تحت نظام نیمه آزادی قرار دهد. نظام نیمه آزادی شیوه‌ای است که براساس آن محکوم می‌تواند در زمان اجرای حکم حبس فعالیت‌های حرفه ای، آموزشی، حرفه آموزی، درمانی و نظایر آن را در خارج از زندان انجام دهد. در واقع در نظام نیمه آزادی مجرم به صورت نیمه وقت آزاد می‌شود، اما بر او نظارت می‌شود. در مورد محکومیت به حبس تعزیری دادگاه صادر کننده حکم می‌تواند در مورد محکومان به حبس بیش از ۱۰ سال پس از تحمل نصف و در سایر موارد پس از تحمل یک سوم مدت مجازات به پیشنهاد دادستان یا قاضی اجرای احکام حکم به آزادی مشروط صادر کند و محکوم به حبس از زندان آزاد شود.

در واقع آزادی مشروط فرصتی است که پیش از پایان دوره محکومیت به محکومان به حبس داده می‌شود تا چنانچه در طول مدتی که دادگاه تعیین می‌کند از خود رفتاری پسندیده نشان دهند و دستور‌های دادگاه را اجرا کنند، از آزادی مطلق برخوردار شوند.

البته در صورتی که محکوم در مدت آزادی مشروط بدون عذر موجه از دستور‌های دادگاه تبعیت نکند، دادگاه می‌تواند برای بار نخست یک تا دو سال به مدت آزادی مشروط وی اضافه کند و در صورت تکرار یا ارتکاب یکی از جرایم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت، علاوه بر مجازات جرم جدید، مدت باقیمانده محکومیت به اجرا درمی‌آید. در غیر این صورت آزادی او قطعی می‌شود.

۶- تحت نظر قرار دادن محکوم با سامانه‌های الکترونیکی
در جرائم تعزیری از درجه ۵ تا درجه ۸ دادگاه می‌تواند در صورت وجود شرایط مقرر در قانون محکوم به حبس تعزیری را با رضایت وی در محدوده مکانی مشخص تحت نظارت سامانه (سیستم های) الکترونیکی قرار دهد.

منظور از نظارت در محدوده مکانی مشخص این است که نامبرده حق خروج از یک محدوده مکانی مشخص را ندارد و حضور او در این محدوده تحت نظارت سامانه الکترونیکی است.

۷- مجازات جایگزین حبس
برخی تصور می‌کنند که حبس تعزیری قابل فروش است، در صورتی که چنین چیزی صحت ندارد. اما می‌توان حبس تعزیری را به جزای نقدی تبدیل نمود.

مجازات‌های جایگزینی که قانون‌گذار درنظر گرفته عبارتند از: دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی که فقط در حبس‌های تعزیری اعمال می‌شود.

در واقع قانون گذار به این نتیجه رسیده است که اعمال مجازات حبس در بسیاری از موارد اثر اصلاحی نداشته به همین دلیل در خصوص حبس‌های کوتاه مدت تعزیری اقدام به تعیین مجازات‌های جایگزین نموده است.