رازآمیزترین اکتشافات باستان‌شناسی؛ از «باتری بغداد» تا «چکش لندن»
در اینجا تعدادی از مرموزترین کشفیات باستان‌شناسی را مرور می‌کنیم که مدت‌ها است پژوهشگران را شگفت‌زده و مبهوت کرده‌اند.
فرادید| پژوهشگران در حفاری‌های باستان‌شناسی همواره با آثار شگفت‌انگیز دست‌ساز بشر روبه‌رو می‌شوند. این کشفیات ملموس، تاریخ و سبک زندگی انسان‌هایی را آشکار می‌کنند که هزاران سال پیش روی زمین می‌زیستند. آن‌ها داده‌هایی درباره جوامع انسانی گذشته ارائه می‌دهند، اما هم‌زمان پرسش‌ها و رازهایی باقی می‌گذارند که پاسخ دادن به آن‌ها دشوار است.
به گزارش فرادید، از باتری بغداد تا لوح‌های تارتاریا؛ در این نوشتار به برخی از کشفیات باستان‌شناسی اسرارآمیز پرداخته‌ایم که همچنان پژوهشگران و علاقه‌مندان را حیرت‌زده می‌کنند.
باتری بغداد
این یکی از اسرارآمیزترین آثاری است که ظاهرا بخش جذاب و ناشناخته‌ای از فناوری باستان را به نمایش می‌گذارد. باتری بغداد سال ۱۹۳۶ نزدیک خرابه‌های تیسفون در عراق امروزی و نزدیک ۳۵ کیلومتری جنوب شرق بغداد کشف شد. این باتری از یک ظرف سفالی (۱۳–۱۵ سانتی‌متر ارتفاع)، یک استوانه مسی داخل آن و یک میله آهنی درون استوانه تشکیل شده است. هنگام سرهم‌بندی، میله آهنی توسط قیر طبیعی از مس جدا می‌شود.
باتری بغداد هنوز دانشمندان را گیج می‌کند. برخی معتقدند اگر این ظرف با مایعی اسیدی پُر شود، می‌تواند مانند یک سلول گالوانیک ساده عمل کند و جریان برق کمی (کمتر از ۱ ولت) تولید کند. در مقابل، عده‌ای دیگر آن را تنها یک ظرف برای نگهداری طومارها یا اشیاء مقدس می‌دانند. اینکه مردم باستان به‌راستی از آن به‌عنوان باتری استفاده می‌کردند یا نه، هنوز روشن نشده است.
چکش لندن
این یک شیء بحث‌برانگیز است که همواره در مباحث مربوط به «اشیاء خارج از مکان و زمان» مطرح می‌شود. این چکش آهنی سال ۱۹۳۶ نزدیک شهر لندن در ایالت تگزاس آمریکا پیدا شد؛ اما نه در یک جای عادی بلکه در میان یک توده سنگی که به نظر مربوط به دوره کرتاسه بود. چکش ظاهری شبیه ابزارهای قرن ۱۹ داشت و با چکش‌های معدنچیان آن دوره تفاوتی نداشت اما پس چطور در درون یک سنگ چندین میلیون ساله قرار گرفته بود؟
برخی ادعا می‌کنند این چکش در «سنگ ۴۰۰ میلیون ساله» گرفتار شده که نشان می‌دهد توسط انسان‌های مدرن ساخته نشده است. اما برپایه توضیحات فرآیند جامدشدگی، احتمال دارد چکش متعلق به قرن ۱۹ باشد. گفته می‌شود مواد معدنی محیط اطراف می‌توانند به‌سرعت دور اشیاء را سفت کنند و گویچه‌ای بسازند که شبیه سنگ باستانی به نظر برسد.
مجسمه‌های موآی
جزیره راپا نویی (جزیره‌ای متعلق به شیلی) به مجسمه‌های عظیم موآی شهرت دارد که ارتفاع آن‌ها به ۱۲.۱۹ متر و وزن‌شان به ۷۵ تن می‌رسد.
پرسش‌های زیادی درباره منشأ این مجسمه‌ها مطرح است. برخی معتقدند این مجسمه‌ها برای ادای احترام به پادشاهان مرده و جاودانه کردن روح آن‌ها ساخته شده‌اند. بسیاری درباره روش ساخت و جابه‌جایی این مجسمه‌ها تردید دارند. پژوهشگران توضیح داده‌اند که ممکن است این مجسمه‌ها با طناب جابجا شده باشند تا از معدن به سکوی خود منتقل شوند.
مکانیزم آنتیکیترا
این مکانیزم یونان باستانی از چرخ‌دنده‌های برنزی ساخته شده و در یک جعبه چوبی به اندازه یک جعبه کفش قرار دارد و بیشتر به‌عنوان «نخستین کامپیوتر آنالوگ» شناخته می‌شود. هدف آن پیش‌بینی موقعیت‌های نجومی و کسوف‌ها از چند دهه جلوتر بود. برخی معتقدند از آن برای اهداف تقویمی، اخترشناسی و ردیابی دوره‌های بازی‌های المپیک استفاده می‌شده است.
مکانیزم آنتیکیترا سال ۱۹۰۱ در کشتی باری یونانی نزدیک جزیره آنتیکیترا یافت شد. تخمین زده می‌شود بین ۱۵۰ تا ۱۰۰ پیش از میلاد ساخته شده باشد (برخی تا ۲۰۵ پیش از میلاد را هم پیشنهاد می‌کنند). این مکانیزم چنان پیشرفته بود که مشابه آن در اروپا تا قرن ۱۴ میلادی و با ساخت ساعت‌های نجومی به وجود نیامد (یعنی بیش از ۱۰۰۰ سال بعد).
نقشه پیری رئیس
این نقشه یکی از جالب‌ترین آثار نقشه‌نگاری از عصر کاوش‌هاست. این نقشه توسط پیری رئیس (۱۴۷۰–۱۵۵۳)، دریاسالار، ناوبر و نقشه‌نگار عثمانی کشیده شد. نقشه در ۱۵۱۳ با استفاده از نزدیک به ۲۰ نقشه مختلف تهیه و روی پوست آهو نقاشی شده است.
امروزه تنها یک‌سوم نقشه اصلی باقی مانده که در سال ۱۹۲۹ در کاخ توپکاپی استانبول دوباره کشف شد. این نقشه بخش‌هایی از سواحل اروپا، آفریقا و آمریکای جنوبی را با دقت شگفت‌انگیز نشان می‌دهد. همچنین شامل یادداشت‌هایی می‌شود که خود پیری رئیس نوشته و در آن منابعش را ذکر کرده، از جمله نقشه‌های پرتغالی، نقشه‌های عربی و شاید یکی از نقشه‌های کریستف کلمب.
با این حال، این نقشه به موضوع بحث تبدیل شد، زیرا برخی ادعا کردند سواحل قطب جنوب را بدون یخ نشان می‌دهد و این موضوع گمانه‌زنی‌هایی درباره دانش پیشرفته باستان یا تمدن‌های گمشده ایجاد کرده است. با این حال، بیشتر تاریخ‌نگاران معتقدند این تفسیر نادرست است و منطقه مذکور در واقع نمایانگر آمریکای جنوبی است که با اغتشاشات و تغییراتی کشیده شده است.
خطوط نازکا
این خطوط در جنوب پرو شامل گروهی از زمین‌نگاره‌های پیش‌کلمبیایی می‌شود که روی شن‌های بیابان حک شده‌اند. این خطوط حیوانات و اشکال مختلفی را نشان می‌دهند و هدف دقیق آن‌ها هنوز ناشناخته است. خطوط با برداشتن لایه‌ی بالاییِ اکسیدشده سنگ ایجاد می‌شوند تا شن روشن‌تر زیر آن نمایان شود.
لوح‌های تارتاریا
برخی ادعا می‌کنند این لوح‌های باستانی نوشته‌ای پیشرفته و غیرمنتظره دارند، اگرچه تفسیرها متفاوت است. این لوح‌ها سال ۱۹۶۱ توسط نیکولای ولاسا، باستان‌شناس در یک مکان نوسنگی در تارتاریا، رومانی کشف شدند و گفته می‌شود قدیمی‌ترین نمونه‌های نوشتار جهان هستند.
اهرام مصر
اهرام جیزه نزدیک قاهره به‌عنوان مقبره فراعنه ساخته شده‌اند تا اجساد و گنجینه‌های آن‌ها را برای زندگی پس از مرگ حفظ کنند. این اهرام از بلوک‌های سنگی بزرگ ساخته شده‌اند، مانند میلیون‌ها بلوک سنگ آهک برای هرم بزرگ. تکنیک‌های ساخت و هدف دقیق آن‌ها همچنان موضوع بحث است.
استون‌هنج
اِستون‌هِنج در دشت سالزبری در جنوب انگلستان واقع شده و همچنان شگفت‌انگیز است. بنا کمابیش ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ سال پیش ساخته شده و احتمال دارد بخشی از یک چشم‌انداز مقدس بزرگ‌تر بوده است. هدف و روش ساخت این اثر باستانی هنوز رازآلود باقی مانده است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
