گنج گمشدۀ «ریال‌های نقره» بعد از 300 سال از عمق دریا بیرون آمد
بیش از سه قرن پس از یکی از مرگبارترین فجایع دریایی قاره آمریکا، غواصان در سواحل شرقی فلوریدا بیش از ۱۰۰۰ سکه اسپانیایی را از لاشه‌ی افسانه‌ای «ناوگان گنج ۱۷۱۵» بازیابی کرده‌اند.
فرادید| ارزش این کشف نزدیک به یک میلیون دلار برآورد شده و شامل سکه‌های «ریال» یا «رئال» نقره‌ای و سکه‌های «اسکودوی» طلای کمیاب به همراه اشیاء تاریخی دیگری می‌شود که بخشی از ثروت عظیمی بودند که اسپانیا از مستعمرات خود در دنیای جدید استخراج کرده بود (واحد پول اسپانیا قبل از پزو، «رئال» نام داشت که این واژه در فارسی نیز به عنوان «ریال» وارد شده است).
به گزارش فرادید، ناوگان ۱۷۱۵ که به «ناوگان گنج» نیز مشهور است، در ۲۴ ژوئیه ۱۷۱۵ از هاوانا به مقصد اسپانیا حرکت کرد. این کاروان شامل ۱۲ کشتی، پر از گنجینه‌های غارت شده از مکزیک، پرو و بولیوی می‌شد، از جمله شمش‌های نقره، سکه‌های طلا و جواهرات سلطنتی که نماد اوج ثروت امپراتوری اسپانیا بودند. اما کمتر از یک هفته بعد، فاجعه‌ای رخ داد، توفانی سهمگین سواحل فلوریدا را درنوردید و ۱۱ کشتی را در مسافتی حدود ۸۰ کیلومتر در دریا غرق کرد. تاریخ‌نگاران برآورد می‌کنند حدود ۴۰۰ میلیون دلار گنج در این حادثه از بین رفت و آن را به یکی از بزرگ‌ترین تراژدی‌های دریایی دوران استعمار تبدیل کرد.
بخشی از لاشه‌ها فوری پس از حادثه بازیابی شد، اما مقادیر عظیمی از این گنجینه‌ها قرن‌ها زیر شن و آب مدفون ماند. با گذشت زمان، آب‌های ساحلی «وِرو بیچ» به نام «ساحل گنج فلوریدا» شهرت یافت؛ جایی که غواصان و کارشناسان نجات دریایی همچنان کشفیات شگفت‌انگیزی انجام می‌دهند.
غواصان در سواحل شرقی فلوریدا بیش از هزار سکه اسپانیایی را از لاشه افسانه‌ای «ناوگان گنج ۱۷۱۵» بازیابی کرده‌اند
کشف خارق‌العاده تابستان امسال
آخرین کشف در تابستان ۲۰۲۵ و در فصل رسمی جستجو انجام شد. این عملیات به سرپرستی کاپیتانِلوین شِیوِرز و خدمه‌ی کشتی M/V Just Right انجام شد که با مجوز فعالیت می‌کنند؛ شرکتی که حقوق انحصاری کشتی‌های غرق‌شده را در اختیار دارد. در این عملیات بیش از ۱۰۰۰ رئال نقره‌ای و ۵ اسکودوی طلا از بستر دریا بیرون آورده شد. بسیاری از سکه‌ها هنوز دارای مهر ضرابخانه و تاریخ خوانا هستند و داده‌های ارزشمندی درباره ضرابخانه‌های استعماری اسپانیا در مکزیک، پرو و بولیوی در اختیار مورخان می‌گذارند.
شرکت مذکور در بیانیه‌ای اعلام کرده: «وضعیت این سکه‌ها نشان می‌دهد آن‌ها بخشی از یک صندوق یا محموله واحد بوده‌اند که هنگام فروپاشی کشتی در آب ریخته است.» چنین کشفیات متمرکزی به ندرت رخ می‌دهند، چرا که همواره قرن‌ها جریان‌های دریایی و توفان‌ها اشیاء باستانی را پراکنده می‌کند.
هر سکه، تکه‌ای از تاریخ است
برای شرکت ۱۷۱۵ Fleet – Queens Jewels، اهمیت این کشف فراتر از ارزش مالی آن است. سَل گوتوزو، مدیر عملیات می‌گوید: «این کشف تنها درباره‌ی خودِ گنج نیست، بلکه درباره‌ی داستان‌هایی است که روایت می‌کند. هر سکه، قطعه‌ای از تاریخ است؛ پیوندی ملموس با مردمانی که در دوران طلایی امپراتوری اسپانیا می‌زیستند، کار می‌کردند و به دریا سفر می‌کردند. یافتن هزار عدد از آن‌ها در یک عملیات بازیابی، هم نادر و هم شگفت‌انگیز است.»
این سکه‌ها ستون فقرات تجارت جهانی در قرن‌های هفدهم و هجدهم بودند و در اروپا، آسیا و قاره‌ی آمریکا در گردش بودند. تأثیر آن‌ها چنان گسترده بود که بیشتر پیش‌زمینه‌ای برای نظام‌های پولی مدرن در نظر گرفته می‌شوند.
بیش از ۱۰۰۰ سکه نقره‌ای رئال اسپانیایی و طلاهای اسکودو از لاشه‌ی کشتی‌های «گنجینه‌ی ناوگان ۱۷۱۵» بازیابی شده‌اند که ارزش‌شان حدود یک میلیون دلار برآورد شده است
ناوگان ۱۷۱۵ تنها ثروت مالی را حمل نمی‌کرد. اسناد تاریخی نشان می‌دهند جواهرات ملکه الیزابت فارنزه، همسر دوم پادشاه فیلیپ پنجم اسپانیا، نیز در محموله بوده است. گفته شده که در جهیزیه‌ی او یک انگشتر زمردی ۷۴ قیراطی و یک جفت گوشواره مروارید ۱۴ قیراطی وجود داشت، گنجینه‌هایی که هنوز هم مفقود هستند.
چنین افسانه‌هایی همچنان پژوهشگران و عموم مردم را مجذوب خود می‌کنند. با این حال، عملیات نجات کاملاً همسو با مقررات قانونی انجام می‌شود. برپایه قوانین ایالت فلوریدا، خارج کردن غیرمجاز اشیاء باستانی از لاشه‌ی کشتی‌ها غیرقانونی است. تنها شرکت ۱۷۱۵ Fleet Queens Jewels و پیمانکاران زیرمجموعه‌ی آن مجاز به کاوش و بازیابی اشیاء هستند و همه‌ی این فعالیت‌ها با نظارت باستان‌شناسان ایالتی انجام می‌شود.
سکه‌های بازیابی‌شده اکنون فرایند محافظت و مرمت دقیق را پشت سر می‌گذارند و سپس به نمایش عموم گذاشته خواهند شد. برنامه‌هایی در دست اجراست تا موزه‌های محلی در «ساحل گنج فلوریدا» تعدادی از این آثار را به نمایش بگذارند و این فرصت را فراهم کنند که ساکنان و بازدیدکنندگان به شکل مستقیم با تاریخ دریانوردی آشنا شوند که منطقه را شکل داده است.
گوتوسو تأکید می‌کند: «هر کشف، بخشی از داستان انسانی ناوگان ۱۷۱۵ را کامل‌تر می‌کند. ما متعهدیم که این اشیاء تاریخی را حفظ و مطالعه کنیم تا نسل‌های آینده هم بتوانند به اهمیت آن‌ها پی ببرند.»
در حالی که اقیانوس اطلس همچنان اسرار خود را در دل نگه داشته، باستان‌شناسان و غواصان معتقدند بخش زیادی از گنجینه‌ی ناوگان هنوز زیر شن‌های جابه‌جاشونده پنهان مانده است. هر عملیات بازیابی نه‌تنها درخشش طلای اسپانیایی را زنده می‌کند، بلکه زندگی ملوانان، مهاجران و خاندان سلطنتی گرفتار در جریان‌های امپراتوری و فاجعه را نیز فاش می‌کند.
مترجم: زهرا ذوالقدر
