آرمانشهر سالمندان کجاست؟

کشور ما در آستانه پدیده سالمندی است؛ پدیده‌ای که به مرور و با کاهش فرزندآوری و روند نزولی افزایش جمعیت بروز پیدا می‌کند و خودش را بیشتر از هر وقت دیگری نشان می‌دهد. 

اما ما و شهرهای ما، چقدر برای چنین پدیده‌ای آماده است؟ به نظر می‌رسد که تبدیل شدن یک شهر به شهر دوستدار سالمند، فرآیندی چندوجهی است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، سرمایه‌گذاری هدفمند و مشارکت تمامی ارگان‌ها از جمله دولت، شهرداری‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و خود شهروندان است. شاید آن‌وقت است که می‌توان جوامع شهری را به محیط‌هایی تبدیل کرد که سالمندان بتوانند با کرامت و استقلال در آن زندگی کنند. 

شهر دوستدار سالمند، شهری است که در آن سیاست‌ها، خدمات و محیط‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که سالمندان بتوانند با امنیت، احترام و مشارکت فعال در جامعه زندگی کنند. با افزایش امید به زندگی و رشد جمعیت سالمند در سراسر جهان، توجه به نیازها و حقوق این قشر از جامعه اهمیت فزاینده‌ای یافته است. شهر دوستدار سالمند، محیطی شهری است که با در نظر گرفتن ویژگی‌های جسمی، روانی و اجتماعی سالمندان، فضایی امن، راحت و توانمندساز را برای آن‌ها فراهم می‌آورد. 

در شهر دوستدار سالمند، امکاناتی فراهم می‌شود که سالمندان بتوانند تا حد امکان به صورت مستقل زندگی کنند. این شامل دسترسی آسان به خدمات، حمل و نقل عمومی مناسب‌سازی شده و محیط‌های امن و قابل دسترس برای پیاده‌روی و فعالیت‌های روزمره است. حفظ استقلال، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی سالمندان را افزایش می‌دهد. 

نیاز حمل و نقل پایدار مناسب سالمندان

در شهر دوستدار سالمند، امکاناتی فراهم می‌شود که سالمندان بتوانند به صورت مستقل زندگی کنند. این شامل دسترسی آسان به خدمات، حمل و نقل عمومی مناسب‌سازی شده و محیط‌های امن و قابل دسترس برای پیاده‌روی و فعالیت‌های روزمره است؛ موضوعی که حفظ استقلال، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی سالمندان را افزایش می‌دهد. 

برای همین هم یکی از ویژگی‌های اساسی برای اینکه شهری بتواند نام دوستدار سالمند را به دوش بکشد، سیستم حمل و نقل آن شهر است؛ چنین شهری باید پیاده‌روهای مناسب داشته باشد، رمپ‌هایش برای ویلچر دسترسی‌پذیر باشند و علائم راهنمایی واضحی داشته باشند. 

وجود اتوبوس‌ها و تاکسی‌هایی با پله‌های کم‌ارتفاع، صندلی‌های راحت و فضایی برای حمل عصا هم از دیگر مواردی است که می‌تواند به تردد آسان سالمندان کمک کند. کاهش موانع در مسیرهای پیاده‌روی، نورپردازی کافی در شب و وجود نیمکت برای استراحت در فواصل معین هم می‌تواند از دیگر ضروریات شهری باشد که دست سالمند را می‌گیرد. 

محیط‌های عمومی دلپذیر برای سالمندان

آنچه روشن به نظر می‌رسد این است که فضاهای سبز شهری، از جمله پارک‌ها و میادین، نقشی حیاتی در ارتقای سلامت جسمی و روانی سالمندان ایفا می‌کنند. این فضاها باید دارای مسیرهای هموار، نیمکت‌های متعدد و راحت، و دسترسی آسان باشند. 

علاوه بر این، سایر اماکن عمومی مانند مراکز فرهنگی، کتابخانه‌ها، و مراکز خرید باید از نظر معماری و طراحی، دسترس‌پذیر بوده و موانع فیزیکی را به حداقل برسانند. ضمن اینکه امنیت در این فضاها برای افراد پا به سن گذاشته، از اولویت بالایی برخودار است. 

مشارکت اجتماعی را فراموش نکن

سالمندان گنجینه‌ای از تجربیات و دانش هستند. شهرهای دوستدار سالمند با ایجاد بسترهایی برای انتقال این دانش به نسل‌های جوان‌تر مانند برنامه‌های آموزشی، مشاوره، یا روایتگری، نه تنها به سالمندان احساس مفید بودن می‌دهند، بلکه باعث غنی‌تر شدن جامعه نیز می‌شوند. 

شهر دوستدار سالمند، سالمندان را شهروندانی فعال و ارزشمند تلقی می‌کند و فرصت‌های لازم برای مشارکت آن‌ها را فراهم می‌آورد. این مشارکت می‌تواند در قالب فعالیت‌های داوطلبانه، برنامه‌های فرهنگی و هنری، کارگاه‌های آموزشی و حتی فرصت‌های شغلی پاره‌وقت باشد. تشویق به تعاملات بین نسلی و ایجاد فضاهایی برای گفت‌وگو و تبادل تجربه، حس تعلق و انگیزه را در سالمندان تقویت می‌کند. 

خدمات بهداشتی جامع سالمندان

دسترسی آسان به خدمات بهداشتی و درمانی، یکی از ستون‌های اصلی شهر دوستدار سالمند است؛ موضوعی که شامل حضور مراکز درمانی متعدد در مناطق مختلف شهر، ارائه خدمات تخصصی مورد نیاز سالمندان و تسهیل دسترسی به داروخانه‌ها است. همچنین، گسترش خدمات درمانی و مراقبتی در منزل برای سالمندانی که محدودیت حرکتی دارند، از اهمیت بالایی برخوردار است. توجه به سلامت روان و ارائه خدمات مشاوره‌ای نیز بخش جدایی‌ناپذیر این مؤلفه است. 

ضرورتی که اتفاقا در حال حاضر، کمترین توجه به آن می‌شود و وجود یک روانشناس و مشاور در زندگی سالمندان، به طور جدی نادیده گرفته می‌شود. روانشناسی که علاوه بر سلامت روان، می‌توان سلامت جسم و جان سالمند را هم ارتقا بدهد.

منبع: اطلاعات