چگونه می‌توان توده‌های بدخیم را در جراحی لاپاراسکوپی به صورت ایمن خارج کرد؟
در این مقاله به بررسی اهمیت خارج سازی ایمن توده‌ها در جراحی لاپاراسکوپی و معرفی ابزارهای استاندارد مورد استفاده در این فرایند می‌پردازیم.
در جراحی‌های لاپاراسکوپی، یکی از حساس‌ترین مراحل، خارج کردن توده‌ها و نمونه‌های بافتی از حفره شکمی است. هرچند این روش جراحی به دلیل برش‌های کوچک و دوره نقاهت کوتاه بسیار محبوب است، اما هنگام مواجهه با توده‌های بدخیم یا مشکوک، خطر انتشار سلول‌های سرطانی یا باقی ماندن ذرات بافتی در بدن می‌تواند چالش برانگیز باشد. به همین دلیل، یافتن راهکارهایی برای خروج ایمن نمونه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی اهمیت خارج سازی ایمن توده‌ها در جراحی لاپاراسکوپی و معرفی ابزارهای استاندارد مورد استفاده در این فرایند می‌پردازیم.
آشنایی با توده‌های شکمی
توده شکمی به رشد غیرطبیعی سلول‌ها در ناحیه شکم گفته می‌شود که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این توده‌ها همیشه به معنای سرطان نیستند و بسیاری از آن‌ها خوش خیم و غیرسرطانی هستند. با این حال، وجود هر توده‌ای در شکم نیاز به بررسی پزشکی دارد، زیرا برخی از آن‌ها می‌توانند خطرناک و حتی تهدیدکننده حیات باشند.
توده‌های شکمی ممکن است در بخش‌های مختلف شکم ظاهر شوند. دلایل ایجاد توده شکمی بسیار متنوع است. کیست‌ها مانند کیست‌های تخمدان، کیست پانکراس یا تجمع مایعات پس از جراحی (سروم) می‌توانند از دلایل شایع باشند. سرطان‌ها نیز ممکن است منجر به ایجاد توده شکمی شوند؛ از جمله سرطان‌های کولون، معده، کبد، کلیه، رحم و کیسه صفرا. همچنین، بیماری‌هایی مانند آنوریسم آئورت شکمی، بیماری کرون، بزرگ شدن کبد یا طحال، فیبروم رحمی و هیدرونفروز نیز می‌توانند با ایجاد توده شکمی همراه باشند.
علائم توده‌های شکمی بسته به نوع، اندازه، محل قرارگیری و علت زمینه‌ای متفاوت است. برخی بیماران ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و توده در یک معاینه یا تصویربرداری به صورت تصادفی کشف شود. در مقابل برخی افراد علائمی مانند درد شکمی، احساس پری یا سنگینی، تهوع و استفراغ، تغییر در اجابت مزاج (یبوست یا اسهال)، خونریزی مقعدی، تب، کاهش یا افزایش وزن بدون علت و مشاهده یک برآمدگی یا تورم در شکم را تجربه می‌کنند.
تشخیص به موقع و بررسی توده‌های شکمی اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی از آن‌ها بی‌خطر بوده و تنها نیاز به پیگیری دارند، اما برخی دیگر نیازمند مداخله جراحی فوری هستند.
روش درمان توده‌های شکمی
درمان توده‌های شکمی به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. پزشک با بررسی‌های بالینی و با کمک روش‌های تصویربرداری تصمیم می‌گیرد که بهترین رویکرد درمانی کدام است. گزینه‌های درمانی می‌تواند شامل دارودرمانی، جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا حتی تحت نظر گرفتن در طول زمان باشد.
در شرایطی که توده ناشی از عفونت یا التهاب باشد، داروها می‌توانند نقش اصلی را ایفا کنند و باعث کوچک شدن یا برطرف شدن آن شوند. در مقابل، برخی توده‌ها نیاز به شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی دارند تا اندازه آن‌ها کاهش یابد و پس از آن جراحی برای خارج کردن آن‌ها انجام شود. در موارد خوش خیم و بدون علامت نیز ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که بیمار فعلاً فقط تحت نظر قرار بگیرد تا تغییرات احتمالی توده در طول زمان ارزیابی شود.
با این حال، در بسیاری از بیماران به ویژه زمانی که توده مشکوک به بدخیمی باشد یا خطر ایجاد عوارض جدی وجود داشته باشد، جراحی بهترین و قطعی‌ترین روش درمان است. جراحی به پزشک این امکان را می‌دهد که توده را به طور کامل از بدن خارج کرده و همزمان نمونه‌برداری انجام دهد تا ماهیت دقیق آن مشخص شود.
این جراحی می‌تواند به دو صورت انجام شود: لاپاراسکوپی یا جراحی باز. انتخاب روش مناسب بسته به اندازه، محل و نوع توده و همچنین شرایط عمومی بیمار صورت می‌گیرد. در مواردی که توده کوچک یا متوسط باشد و دسترسی از طریق برش‌های کوچک امکان‌پذیر باشد، لاپاراسکوپی ترجیح داده می‌شود. در مقابل، توده‌های بزرگ و مواردی که نیاز به برداشت وسیع و کنترل مستقیم بر ارگان‌ها دارند، ممکن است با جراحی باز خارج شوند.
چگونگی خارج کردن توده‌ها حین جراحی لاپاراسکوپی
زمانی که توده‌ای بدخیم یا عفونی در شکم یا لگن وجود دارد، کوچک‌ترین اشتباه در حین خارج کردن آن می‌تواند منجر به انتشار سلول‌های سرطانی یا عفونت در حفره شکمی و افزایش خطر عود بیماری شود. حتی در توده‌های خوش خیم نیز باقی ماندن قطعات بافتی می‌تواند زمینه‌ساز عفونت یا چسبندگی‌های بعدی باشد. به همین دلیل، جراحان به دنبال راهکارهایی هستند که علاوه بر حفظ مزایای لاپاراسکوپی، ایمنی بیمار را نیز تضمین کنند.
یکی از روش‌های استاندارد جهانی برای کاهش این خطرات، استفاده از ابزارهای محفاظتی مخصوص است. این ابزارها به جراح اجازه می‌دهند که توده یا نمونه مورد نظر را بدون تماس مستقیم با محیط شکمی و از طریق مسیر کنترل شده خارج کند. چنین رویکردی باعث می‌شود احتمال انتشار سلول‌های تومور، عفونت یا آلودگی به حداقل برسد و نتیجه نهایی جراحی با اطمینان بیشتری همراه باشد.
امروزه بسیاری از تیم‌های جراحی در دنیا برای دستیابی به این هدف از محصولات اندوبگ (Endobag) استفاده می‌کنند. اندوبگ یک کیسه استریل و یکبارمصرف است که با طراحی ویژه خود، فرآیند جمع‌آوری و خارج کردن نمونه‌ها حین لاپاراسکوپی را ساده، سریع و ایمن می‌سازد. این ابزار نه تنها مانع انتشار بافت در حفره شکمی می‌شود، بلکه به حفظ کیفیت نمونه برای بررسی‌های پاتولوژیک نیز کمک می‌کند.
اندوبگ چیست؟
اندوبگ یک محصول یکبارمصرف است که در جراحی‌های لاپاراسکوپی برای خارج کردن نمونه‌های بافتی، کیست‌ها و توده‌ها از شکم به کار می‌رود. این محصول از طریق تروکار وارد حفره شکمی می‌شود و جراح نمونه یا بافت جدا شده را داخل آن قرار می‌دهد. سپس با استفاده از تکنیک‌های تخصصی، کیسه حاوی نمونه به صورت ایمن از محل برش لاپاراسکوپی خارج می‌شود.
به این ترتیب، استفاده از این کیسه‌ها باعث می‌شود که بافت‌های برداشته شده به صورت ایمن از بدن خارج شوند و خطر پخش سلول‌های سرطانی یا نشت مایعات به حفره شکمی کاهش پیدا کند.
استفاده از این ابزار به خصوص در جراحی‌های کم تهاجمی اهمیت دارد، زیرا دسترسی محدود از طریق برش‌های کوچک، امکان مدیریت مستقیم توده را محدود می‌کند. به همین دلیل، اندوبگ به جراح کمک می‌کند تا نمونه‌ها را به صورت کنترل شده و بدون ایجاد خطر برای بیمار خارج کند. امروزه حتی برای برداشتن توده‌ها یا کیست‌های غیرسرطانی نیز از اندوبگ استفاده می‌شود تا احتمال عوارض بعد از عمل کاهش یابد و سلامت بیمار تضمین شود.
شرکت آسیا جراح پیشرو به عنوان یکی از تولیدکنندگان برجسته اقلام مصرفی اتاق عمل در ایران، اندوبگ‌ها را در دو نوع دستی و خودکار در سایزهای مختلف تولید می‌کند. این شرکت با تولید مجموعه گسترده‌ای از اقلام مصرفی اتاق عمل از استریل دریپ و ست پانسمان گرفته تا کاورهای جراحی و انواع تامپون‌ها پاسخگوی نیازهای مراکز درمانی می‌باشد. تنوع محصولات و تمرکز بر تولید اقلام باکیفیت باعث شده که این شرکت به عنوان یکی از پیشگامان تولید محصولات یکبارمصرف اتاق عمل شناخته شود.
جمع‌بندی
در جراحی لاپاراسکوپی، خارج کردن ایمن توده‌های شکمی اهمیت حیاتی دارد، زیرا کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند منجر به انتشار سلول‌های سرطانی، عفونت، مایعات بافتی یا ایجاد عوارض پس از عمل شود. استفاده از ابزارهای استاندارد مانند اندوبگ، امکان خارج کردن کنترل شده و ایمن نمونه‌ها و توده‌ها از بدن را فراهم می‌کند. انتخاب روش جراحی مناسب و بهره‌گیری از تجهیزات یکبارمصرف باکیفیت، نقش مهمی در کاهش خطرات و تضمین سلامت بیمار دارد.
