بررسی آماری کمدی‌های نوستالژیک که از دهه هشتاد تا به حال روی پرده سینماها رفته‌اند و همچنان در حال تولید هستند؛ شوخی با دهه پنجاه و شصت ادامه دارد
توجه به کمدی‌های نوستالژیک از نیمه دوم دهه هشتاد شروع شد؛ زمانی که همه یکمرتبه متوجه جذابیت‌های دهه پنجاه و شصت شدند و بازار نوستالژی‌بازی داغ شد. بعد از «اخراجی‌ها» که در دهه هشتاد با استقبال زیادی روبه‌رو شد، در دهه نود 5 فیلم کمدی نوستالژیک روی پرده رفت که همگی جزو آثار پرفروش در سال اکران خودشان بودند. از سال 1400 تا به حال تعداد کمدی‌های نوستالژیک به 8 عدد رسیده است؛ یعنی 8 کمدی نوستالژیک در چهار سال! آمار عجیبی که طبیعتا تا پایان این دهه بیشتر هم خواهد شد.
انتشار خبر اکران فیلم کمدی نوستالژیک «تهران 57»، باعث شد سراغ کمدی‌های نوستالژیک سال‌های اخیر برویم و بررسی کنیم که آثار کمدی که با موضوع دهه پنجاه و شصت ساخته شده‌اند چه حجمی از تولیدات کمدی را به خود اختصاص داده‌اند.
دهه هشتاد | نقطه آغاز توجه به کمدی‌های نوستالژیک از دهه هشتاد و با ساخت «اخراجی‌ها» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی شروع شد؛ زمانی که به‌طور کلی تب نوستالژی‌بازی داغ شده بود و در تلویوزیون هم توجه به حالوهوای دهه پنجاه و شصت باب بود.
اخراجی‌ها | مسعود ده‌نمکی | 1385
اکبر عبدی در نمایی از فیلم «اخراجی‌ها»
در سال 1385 مسعود ده‌نمکی در «اخراجی‌ها» حالوهوای دهه شصت جنوب شهر تهران را به تصویر کشید و با جوانانی که مد آن روزها لباس می‌پوشیدند و رفتار می‌کردند به دل جبهه رفت. کمدی «اخراجی‌ها» آنقدر مورد توجه قرار گرفت که سال 1386 عنوان پرفروش‌ترین فیلم سینما را به خودش اختصاص داد.
دهه نود | در دهه نود شاهد رشد فیلم‌های کمدی نوستالژیک در سینماها بودیم. اکثر این فیلم‌ها در جدول فروش جایگاه ویژگی‌ای به خود اختصاص دادند. 5 فیلم کمدی مهم دهه نود با تمرکز روی دهه پنجاه و شصت ساخته شدند و در زمان خودشان با استقبال زیادی روبه‌رو بودند.
ضد گلوله | مصطفی کیایی | 1390
مهدی هاشمی و مسعود کرامتی در نمایی از فیلم «ضد گلوله»
سال 1390 فیلم «ضدگلوله» به کارگردانی مصطفی کیایی با همین ویژگی‌ها ساخته شد. داستان درباره مردی بود که هیچ اعتقادی به جبهه و جنگ نداشت و برای خودش نوار کاست و ویدئو تکثیر می‌کرد و می‌فروخت اما وقتی می‌فهمید به بیماری لاعلاجی دچار شده تصمیم می‌گرفت به جبهه برود تا شاید با شهادتش خانواده‌اش اعتباری به دست آورند. بخش مهمی از داستان «ضد گلوله» در جنگ می‌گذشت اما فضای شهری زیادی هم داشت که سعی شده بود متناسب با حالوهوای آن دهه بازنمایی شود. این فیلم سال 1390 یک میلیارد تومان فروخت که در آن زمان قابل‌قبول به نظر می‌رسید.
نهنگ عنبر 1 و 2 | سامان مقدم | 1394 و1396
رضا عطاران در نمایی از فیلم «نهنگ عنبر»
«نهنگ عنبر» به کارگردانی سامان مقدم یکی از اولین کمدی نوستالژی‌هایی بود که در فضای خارج از جنگ ساخته می‌شد. بازنمایی گریم‌ها، سبک زندگی، روابط عاشقانه و همچنین استفاده از موسیقی و مدل رقص‌های آن دوره با بازی رضا عطاران، مهناز افشار و ویشکا آسایش باعث شد با استقبال بسیار زیادی روبه‌رو شود. نهنگ عنبر» با فروش نزدیک به هفت میلیارد تومان، بعد از فیلم محمد رسول‌الله (ص)، به دومین فیلم پرفروش سال ۹۴ تبدیل شد و مقدم را ترغیب کرد تا فصل دوم آن را هم در همان حال‌وهوا کارگردانی کند. سامان مقدم در «نهنگ عنبر: سلکشن رویا» بیشتر روی زندگی جوانان دهه شصتی تمرکز شده بود و خیلی‌ها با این فصل ارتباط بیشتری هم برقرار کردند. این فیلم سال 1396 اکران شد و 20 میلیارد تومان فروخت و پرفروش‌ترین فیلم سال 1396 شد.
مصادره | مهران احمدی | 1397
بابک حمیدیان و رضا عطاران در نمایی از فیلم «مصادره»
«مصادره» به کارگردانی مهران احمدی هم یکی دیگر از فیلم های کمدی نوستالژیک دهه نود بود. داستان آن روی زندگی یک کارمند ساده ساواک تمرکز داشت که بعد از برنده شدن بلیت بخت‌آزمایی، به خاطر انقلاب اوضاع زندگی‌اش به هم می‌ریزد و مجبور به فرار می‌شود. بخش‌هایی از فیلم در زمان حال روایت می‌شود اما بخش مهمی از آن را در دهه پنجاه شاهد هستیم. این فیلم با 15 میلیارد فروش، پنجمین فیلم پروفروش سال 1397 بود.
هزارپا | ابوالحسن داودی | 1397
رضا عطاران و حواد عزتی در نمایی از فیلم «هزار پا»
«هزارپا» کمدی نوسالژیک دیگری بود که در دهه نود به کارگردانی ابوالحسن داوودی ساخته شد. داستان فیلم درباره پسری بود که یکی از پاهایش را سال‌ها قبل جنگ از دست داده بود و حالا می‌خواست از موقعیتش به عنوان یک جانباز جنگی سوء استفاده کند. او سراغ دختری ثروتمند می‌رفت که نذر کرده بود با یک جانباز ازدواج کند و سعی می‌کرد توجه او را به خودش جلب کند. ماجراهای فیلم در دوران جنگ روایت می‌شد و فضا، لباس‌ها، گریم‌ها، موسیقی‌ها و حتی شوخی‌ها مرتبط با حالوهوای آن دوره بود. «هزارپا» با ۳۸ میلیارد فروش، پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران در سال ۱۳۹۷ شد.
دهه جدید | گمان می‌کردیم با پایان دهه نود موج استقبال از فیلم‌های کمدی نوستالژیک فروکش کند اما عملا چنین اتفاقی نیفتاد. از سال 1400 تا 1404 هفت فیلم کمدی با حالوهوای دهه پنجاه و شصت روی پرده سینماها رفته‌اند و حالا قرار است فیلم «تهران 57» هم به جمع آنها اضافه شود. بعضی از فیلم‌ها بازمانده‌های دهه نود بودند که در این دهه روی پرده رفتند اما بعضی دیگر در همین دهه ساخته شده‌اند و به تعدادشان هم اضافه می‌شود. نکته مهم اینکه بخش مهمی از این فیلم‌ها جزو آثار پرفروش سینماها هستند.
فسیل | کریم امینی | 1399
بهرام افشاری در نمایی از فیلم «فسیل»
«فسیل» کریم امینی که سال 1399 ساخته شده بود سال 1402 روی پرده رفت. فیلمی که روی زندگی اعضای یک باند موسیقی دهه پنجاه بنا شده بود. خواننده گروه بلک داگز قبل از انقلاب بر اثر ضربه‌ای به کما می‌رفت و بعد از انقلاب به هوش می‌آمد. مثل بیگانه‌ای در شهر می‌چرخید و حرف‌هایی می‌زد و کارهایی می‌کرد که باعث می‌شد مدام سر از کمیته درآورد. در این فیلم هم گریم‌ها و طراحی لباس‌ها و همچنین فضاسازی به نحوی بود که حالوهوای آن دوره کاملا منتقل می‌شد. «فسیل» با 324 میلیارد تومان در سال 1402 دومین فیلم پرفروش و پرمخاطب‌ترین فیلم سینمای ایران نام گرفت.
گیج‌گاه | عادل تبریزی | 1399
امیرحسین رستمی و حامد بهداد در نمایی از فیلم «گیج‌گاه»
«گیج‌گاه» به کارگردانی عادل تبریزی هم با حالوهوای دهه شصت و هفتاد ساخته شده بود و رابطه احساسی یک معلم ادبیات و کاراته با مادر یکی از شاگردانش محور اصلی آن را شکل می‌داد. مدل موها و لباس‌ها کاملا الهام گرفته از آن دوره زمانی بودند. «گیج‌گاه» سال 1399 ساخته شد اما 1402 اکران شد و 16 میلیارد فروخت که فروش متوسطی در ان دوره به حساب می‌آمد.
خانه ارواح | کیارش اسدی‌زاده | 1399
نازنین بیاتی در نمایی از فیلم «خانه ارواح»
«خانه ارواح» به کارگردانی کیارش اسدی‌زاده سال 1399 ساخته شد و امسال روی پرده سینماها رفت. این فیلم هم با حالوهوای آن هم با دهه شصت گره خورده است. پژمان جمشیدی، کاظم سیاحی و نازنین بیاتی از جمله بازیگران این فیلم کمدی هستند. ماجرای فیلم در روزهای جنگ ایران و‌عراق و بمباران شهرها رقم می‌خورد. دو نفر که به‌صورت همزمان در یک زایشگاه به دنیا آمده‌اند، در دوره جنگ به طور اتفاقی سر راه هم قرار می‌گیرند و وارد خانه‌ای متروکه روبروی همان زایشگاه می‌شوند. ورود آنها به این خانه و مواجهه با صاحبان قدیمی این خانه در دوره‌های تاریخی مختلف، ماجراهایی عجیبی شکل می‌دهد.
زودپز | رامبد جوان | 1403
محسن تنابنده و نوید محمدزاده در نمایی از فیلم «زودپز»
«زودپز» به کارگردانی رامبد جوان یکی از موفق‌ترین نمونه‌های کمدی نوستالژیک بود که سال 1403 ساخته شد. این فیلم با حالوهوای دوران موشک‌باران تهران شوخی کرده بود. جدای از گریم و لباس و فضاسازی، رامبد جوان با جوک‌های دهه شصت هم شوخی کرده بود و محسن تنابنده و نوید محمدزاده را به عنوان دو جوانن دهه شصتی در موقعیت‌های جذابی قرار می‌داد. «زودپز» 230 میلیارد تومان فروخت و سومین فیلم پرفروش سال 1403 شد.
صددام | پدرام پورامیری | 1403
پری‌ناز ایزدیار در نمایی از فیلم «صددام»
«صددام» به کارگردانی پدرام پورامیری هم محصول سال 1403 است و از اردیبهشت امسال روی پرده سینماها رفته است. محور اصلی داستان درباره یکی از بدل‌های صدام با بازی رضا عطاران است که ماموریت پیدا می‌کند به ایران بیاید تا ماموریتی را به انجام برساند. «صدام» با استقبال زیادی روبه‌رو شد که البته بخش مهمی از آن به بازی عطاران و گریم متفاوت او برای نقش صدام برمی‌گشت. این فیلم 134 میلیارد فروخت و درحال حاضر چهارمین فیلم پرفروش سال 1404 به حساب می‌آید.
کوکتل مولوتوف | حسین دوماری | 1402
امین حیایی در نمایی از فیلم «کوکتل مولوتوف»
«کوکتل مولوتوف» به کارگردانی حسین دوماری، کمدی دیگری است که سال 1402 در فضای نوستالژیک ساخته شده. ماجرای فیلم در ماه‌های پایانی حکومت پهلوی روایت می‌شود. شخصیت محوری استان که سیاهی لشگر تئاتر است و کارهای الکتریکی یک کاباره را انجام می‌دهد ازدواج می‌کند و یک بلیت بخت‌آزمایی برنده می‌شود. کارمند اداره بخت‌آزمایی از تحویل پیکان پر از اسکناس به پرویز خودداری می‌کند و آن را منوط به بازگرداندن محمدرضا شاه می‌کند. «کوکتل مولوتوف» به اندازه خودش فروش خوبی داشت و با 62 میلیارد فروش راهی اکران آنلاین شد.
منبع: فیلم نیوز
