تصاویر؛ سفر در زمان؛ لی لی پوت؛ اسباب بازی یا شاهکار مینیاتوری صنعت دوران شوروی؟

در دنیای دوربین های عکاسی آنتیک، برخی مدل ها نه به خاطر کیفیت لنز یا فناوری پیچیده، بلکه به دلیل شخصیت و طراحی منحصر به فردشان جاودانه می شوند.  دوربین عکاسی لی لی پوت (Lilliput) ، محصول پیش از جنگ جهانی دوم در  اتحاد جماهیر شوروی ، دقیقا یکی از همین آثار است. دوربینی که در نگاه اول شبیه به یک اسباب بازی کودکانه به نظر می رسد، اما در واقع یک دستگاه عکاسی کامل و کاربردی است.

تاریخچه و اصالت: کپی برداری هوشمندانه

دوربین لی لی پوت که بین سال های 1937 تا 1940 در کارخانه معروف GOMZ تولید شد، در واقع یک کپی تقریبا کامل از  دوربین عکاسی  آلمانی Sida Standard بود. این دوربین به عنوان یک وسیله ارزان قیمت برای کودکان و نوجوانان بازاریابی می شد، اما به دلیل ابعاد بسیار کوچک، برای بزرگسالانی که به دنبال یک دوربین جیبی بودند نیز جذاب بود.

نسخه های مختلف لی لی پوت

نسخه اول (1937-1939):  دارای بدنه مشکی (و به ندرت قهوه ای-قرمز) با لوگوی GOMZ در پنل جلویی.

نسخه دوم (1939-1940):  نام دوربین به پشت بدنه منتقل شد و بدنه به رنگ مشکی و قهوه ای از جنس باکالیت ساخته شد.

مشخصات فنی: کوچک اما واقعی

برخلاف بسیاری از دوربین های اسباب بازی، لی لی پوت از فیلم استاندارد 135 (35 میلی متری) استفاده می کرد، اما با یک شرط خاص: فیلم باید با یک کاغذ محافظ (لیدر) در تمام طول خود آماده می شد (شبیه به فیلم های قطع متوسط 120).

• فرمت عکس:  کادرهای مربعی 24×24 میلی متر (12 فریم در هر حلقه).
• لنز:  لنز تک چشمی (Monocle) با دیافراگم ثابت f/9 و فاصله کانونی 38 میلی متر.
• فوکوس:  فوکوس ثابت (Hyperfocal) که از فاصله 2 الی 3 متری تا بی نهایت را پوشش می داد.
• شاتر:  تک برگی (Sector) با دو حالت: سرعت اتوماتیک (حدود 1/15 یا 1/30 ثانیه) و حالت B (دستی).

طراحی و بدنه: ظرافتی از جنس باکالیت

بدنه لی لی پوت از باکالیت ساخته شده است؛ ماده ای که با وجود زیبایی، بسیار ترد و شکننده است. به همین دلیل، پیدا کردن یک نسخه سالم از این  دوربین عکاسی  در بازار امروز کار دشواری است.

• منظره یاب:  دارای یک چشمی اپتیکال مدل "Alibada" با بزرگنمایی 0.6X که تصویری کوچک اما شفاف ارائه می دهد.
• ارتقای عکس:  جالب است بدانید که در آن زمان آداپتور مخصوصی برای بزرگ نمایی عکس های لی لی پوت وجود داشت که از خود لنز دوربین برای چاپ عکس هایی تا ابعاد 62×65 میلی متر استفاده می کرد.
• محل اتصال سه پایه:  در زیر دوربین محلی برای سه پایه تعبیه شده، اما سایز پیچ آن با استانداردهای امروزی متفاوت و کوچک تر است.

قیمت و ارزش کلکسیونی

در سال 1938، یک  دوربین لی لی پوت  به همراه یک حلقه فیلم، 35 روبل قیمت داشت. اگرچه قرار بود سالانه بیش از 100 هزار عدد از آن تولید شود، اما طبق آمار رسمی، تنها حدود 20 هزار عدد در سال های اولیه تولید شد. امروزه این دوربین یک قطعه ارزشمند برای کلکسیونرها محسوب می شود، به خصوص اگر بدنه باکالیتی آن بدون ترک یا پریدگی باشد.

چرا لی لی پوت خاص است؟

دوربین لی لی پوت یادآور دورانی است که عکاسی در حال تبدیل شدن از یک مهارت پیچیده به یک تفریح همگانی بود. داشتن دوربینی که به راحتی در جیب شلوار جا می شد، در دهه 30 میلادی یک رویا بود. لی لی پوت شاید ساده بود، اما با همان بدنه کوچک و شکننده، راه را برای تولید دوربین های مینیاتوری بعدی هموار کرد.

منبع: عصر ایران