آیا واقعاً تفاوت طعم قهوه ۱۰۰٪ عربیکا را تشخیص میدهید یا فقط تلقین است؟
در صنعت قهوه، سالهاست که عربیکا به عنوان گونهای با کیفیت بالاتر معرفی شده است. علت این موضوع بیشتر به ویژگیهای طبیعی این نوع قهوه برمیگردد. عربیکا معمولاً دارای عطر پیچیدهتر، اسیدیته روشنتر و طیفی از طعمهاست که از میوهای و گلی تا آجیلمانند متغیر است.
اگر از علاقهمندان دنیای قهوه باشید، احتمالاً بارها این جمله را شنیدهاید که «عربیکا خوشطعمتر است» یا «طعمی لطیف و میوهای دارد». اما سؤال مهم اینجاست: آیا واقعاً میتوان طعم قهوه ۱۰۰٪ عربیکا را از سایر ترکیبات تشخیص داد، یا تا حدی تحتتأثیر ذهن و تلقین قرار میگیریم؟ این موضوعی است که بسیاری از دوستداران قهوه دربارهاش مطمئن نیستند. بعضیها با اعتماد کامل میگویند میتوانند هر بار عربیکا را تشخیص دهند، در حالی که عدهای دیگر میگویند تفاوتها آنقدر ظریف است که بیشتر ذهن آن را برجسته میکند تا زبان.
بیایید ببینیم حقیقت ماجرا چیست.
چرا همه از عربیکا به عنوان قهوه بهتر یاد میکنند؟
در صنعت قهوه، سالهاست که عربیکا به عنوان گونهای با کیفیت بالاتر معرفی شده است. علت این موضوع بیشتر به ویژگیهای طبیعی این نوع قهوه برمیگردد. عربیکا معمولاً دارای عطر پیچیدهتر، اسیدیته روشنتر و طیفی از طعمهاست که از میوهای و گلی تا آجیلمانند متغیر است. این تفاوتها در منابع مختلف علمی و تخصصی به صورت مشابه توصیف شدهاند؛ با این حال، میزان واقعی درک این ویژگیها در فنجان نهایی، به عوامل بسیار زیادی وابسته است.
به همین دلیل به عقیده نگارنده، کیفیت ذاتی عربیکا یک چیز است و توانایی تشخیص طعم آن در فنجان چیز دیگر.
آیا همه میتوانند طعم عربیکا را تشخیص دهند؟
پاسخ کوتاه: خیر.
تشخیص طعم در قهوه، مانند هر نوشیدنی پیچیده دیگری، نیازمند تجربه، تمرین، مقایسه و دقت حسی است. بنده شخصا اعتقاد دارم بسیاری از مصرفکنندگان عادی (که معمولا از قهوههای ترکیبی استفاده میکنند) اگر در این خصوص مورد آزمایش قرار بگیرند، نخواهند توانست قهوه عربیکا را کاملا تشخیص دهند؛ بهخصوص زمانی که قهوه دمشده با شیر ترکیب میشود یا برشتهکاری تیره است.
دلیلش چیست؟
۱. برشتهکاری (Roast Level) میتواند تفاوتها را پنهان کند
هرچه قهوه تیرهتر برشته شود، ویژگیهای طعمی ذاتی دانه کمتر احساس میشود. از آنجایی که تلخی قهوه با افزایش درجه برشتهکاری افزایش مییابد و بسیاری از مردم قهوه را با برشتهکاریهای متوسط رو به تیره مصرف میکنند؛ ممکن است تشخیص تفاوت عربیکا و ربوستا برای مصرفکنندگان عادی سختتر باشد. به طور کلی تاثیر درجه برشتهکاری بر عطر و طعم قهوه موضوعی جداگانه و پیچیده است که باید در این خصوص در نظر گرفته شود.
۲. دمآوری اشتباه باعث محدود شدن طعمها میشود
اگر آب خیلی داغ باشد، اگر زمان دمآوری کوتاه یا بیش از حد طولانی باشد، اگر اندازه آسیاب درست نباشد یا مواردی مشابه اینها، باعث میشوند حتی یک عربیکای درجهیک هم نتواند طعم واقعیاش را نشان دهد.
۳. اغلب مصرفکنندگان به دنبال طعم نیستند
بسیاری از افراد قهوه را برای انرژی، عادت روزانه یا لذت کلی مینوشند و نه برای تحلیل دقیق طعمی. به همین دلیل ذهن فرصت یا تمایل کافی برای تشخیص تفاوتهای ظریف ندارد.
نقش تلقین و ذهن در طعمسازی
بخش جالب ماجرا همین جاست. مطالعات مختلف نشان دادهاند که پیشزمینه ذهنی انسان تأثیر زیادی بر درک طعم دارد. وقتی جملههایی مانند «این عربیکاست، حتماً خوشطعمتر است» یا «قهوه تکخاستگاه کیفیت بالاتری دارد» را میشنویم، انتظار ما نسبت به طعم تغییر میکند. این انتظار میتواند باعث شود تفاوتهایی را حس کنیم که شاید در واقعیت بسیار ناچیز باشند.
به زبان ساده:
گاهی ما طعم را همانطور که «انتظار داریم» احساس میکنیم، نه آنطور که «واقعاً هست».
اما این بدان معنا نیست که تفاوت وجود ندارد!
تفاوت واقعی بین عربیکا و ربوستا، یا بین قهوههای مختلف با درصدهای متفاوت، وجود دارد. موضوع این است که تشخیص این تفاوت همیشه ساده نیست.
برای مثال بسیاری از مصرفکنندگان به جای استفاده مداوم از قهوه عربیکای ۱۰۰٪، ترجیح میدهند خرید قهوه 80 عربیکا 20 روبوستا و یا خرید قهوه 40 عربیکا 60 روبوستا را نیز امتحان کنند. این ترکیبات معمولاً تعادلی بین عطر عربیکا و کرما و غلظت روبوستا ایجاد میکنند. در چنین شرایطی، تفاوتها نسبت به قهوههای ۱۰۰٪ عربیکا کمتر یا متفاوت خواهد بود.
حتی قهوههای تکخاستگاه نیز طعم و شخصیت کاملاً مشخصی دارند و بسیاری از افرادی که تجربه کافی دارند میتوانند ویژگیهای آنها را بهتر تشخیص دهند. به همین دلیل، برخی افراد ترجیح میدهند به سراغ خرید قهوه تک خاستگاه بروند؛ زیرا هر خاستگاه شخصیت طعمی ویژهای ایجاد میکند.
پس، نتیجه چیست؟ واقعاً طعم عربیکا متفاوت است یا تلقین؟
هر دو!
- تفاوتهای واقعی وجود دارند عربیکا عطر و طعم پیچیدهتری دارد؛ این موضوع در منابع معتبر تکرار شده و ادعایی اثباتشده است.
- اما تشخیص این تفاوتها همیشه آسان نیست عوامل زیادی میتوانند تفاوتها را پنهان، کمرنگ یا حتی ساختگی جلوه دهند.
- ذهن انسان نقش مهمی در شکلدهی طعم دارد بنابراین گاهی تلقین و انتظار ما باعث میشود طعمها را متفاوتتر از واقعیت احساس کنیم.
پس اگر نتوانستید به طور دقیق عربیکا را از ترکیبات دیگر تشخیص دهید، اصلاً عجیب نیست. این موضوع برای بسیاری از افراد طبیعی است و نشانه کمتجربگی یا ضعف چشایی نیست.
