افت پیاپی دلار

روز پنج‌شنبه، دلار سومین افت پیاپی را تجربه کرد تا به زیر سطح ۴ هزار و ۵۵۰ تومان نزول کند. برخی معامله‌گران با اشاره به روند کاهشی انتهای هفته، اعتقاد دارند، بازارساز بار دیگر دست بالا را در بازار به‌دست آورده است و با ادامه این قدرت‌نمایی قیمت شاخص ارزی در هفته جاری حتی به زیر کانال ۴ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد رفت.

در مقابل، گروهی معتقدند دلار به نزدیکی کف قیمت در نمودارهای فنی رسیده است؛ قیمت سکه نیز که روز پنج‌شنبه افت کرده بود، روز جمعه با خبر پیش‌فروش سکه از نیمه بهمن‌ماه در معاملات پشت خطی کاهش بیشتری را ثبت کرد.

بانک مرکزی برای مدیریت نقدینگی دو اقدام ضربتی را در دستور کار قرار داد. «تاخیر در تصفیه تراکنش‌ها» و «پیش‌فروش سکه» دو اهرمی هستند که بانک مرکزی از آنها برای مدیریت نقدینگی در سطح جامعه استفاده کرده است. انجام تمام تراکنش‌های مالی به جز پرداخت قبوض عمومی، در تمام مسیرهایی که به جای فیزیک کارت از اطلاعات آن استفاده می‌شود، منوط به رمزنگاری مبدا تا مقصد تراکنش خواهد شد که این خود زمانی را برای تصفیه تراکنش‌ها خواهد گرفت.

به نظر می‌رسد این اقدام در راستای استاندارد سازی امنیتی در مبادلات پولی چهار اثر مثبت از جمله «کارآیی تکنیکی»، «کنترل پولشویی»، «تعادل در تراکنش‌ها» و «کند کردن سرعت گردش پول » را به دنبال خواهد داشت.کاهش سرعت گردش پول می‌تواند از اثر نقدینگی روی تورم بکاهد. پیش فروش سکه در سررسیدهای مختلف دومین اقدام ضربتی بانک مرکزی بوده است.

روز گذشته، مسعود رحیمی، مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی از آغاز پیش فروش سکه از نیمه بهمن ماه خبر داد؛ پیش فروش سکه در کنار اینکه می‌تواند به قصد کاهش التهابات بازار انجام شود، اقدام انقباضی بوده که به جمع‌آوری بخشی از نقدینگی منجر می‌شود. انقباض نقدینگی در وضعیتی که شتاب رشد نقدینگی در سال‌های اخیر افزایش یافته و به علاوه عده‌ای عدم تعادل در بازار‌ها از جمله بازار ارز را به افزایش نقدینگی نسبت می‌دهند، می‌تواند یک اقدام مثبت برای اقتصاد کلان باشد.

رمزنگاری مبدا تا مقصد
به گزارش بانک مرکزی، به منظور ارتقای سطح امنیت مبادلات کارتی مردم و پیشگیری از سوء استفاده احتمالی از اطلاعات حساس کارت در مبادلات الکترونیکی بدون حضور کارت، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، طی بخشنامه‌ای از نیمه بهمن سال جاری، انجام تمام تراکنش‌های مالی را به جز پرداخت قبوض عمومی، در تمام مسیرهایی که به جای فیزیک کارت از اطلاعات آن استفاده می‌شود، را منوط به رمزنگاری مبدا تا مقصد تراکنش کرد. مطابق این بخشنامه، اطلاعات حساس کارت مردم، نظیر رمز دوم آنها، نباید از مسیرهایی که فاقد رمزنگاری مناسب بوده و امکان ذخیره‌سازی یا مشاهده آن توسط عواملی غیر از بانک یا ارائه‌دهنده خدمات پرداخت وجود دارد، مبادله شوند.

به این ترتیب اگرچه در فرآیند تصفیه تراکنش‌های پولی تعویق ایجاد خواهد شد، اما اطلاعات حساس مشتریان با امنیت‌بیشتری در جریان پوشش معادلات قرار می‌گیرند.

۴ اثر مثبت
به نظر می‌رسد این اقدام بانک مرکزی ۴ اثر مثبت بر سیستم بانکداری و اقتصاد ایران به‌عنوان یک کل، خواهد داشت. اولین اثر مثبت را می‌توان به «بهبود فنی سیستم پرداخت» اشاره کرد. به منظور فهم این اثر دو حالت «تصفیه تراکنش‌ها هر شبانه‌روز چند بار» و «تصفیه تراکنش‌ها هر ۲۴ ساعت یک بار» مورد بررسی قرار می‌گیرند. در حالت عادی هر تراکنش یک مسیر رفت و برگشت را طی می‌کند.

در مسیر رفت تراکنش از چند دروازه به‌عنوان صافی، عبور می‌کند و در مسیر برگشت نیز تایید تراکنش از سوی این دروازه‌ها لازم است. به همین دلیل می‌توان گفت از لحاظ فنی هر تراکنش یک بار ترافیکی مشخصی را بر دوش شبکه دیتا قرار می‌دهد. اگر تصفیه تراکنش‌ها در هر روز چند بار صورت بگیرد مطمئنا این مبادلات پولی با ایجاد ترافیک از صافی‌های یاد شده هزینه‌های زیادی را بر دوش شبکه دیتا قرار می‌دهند. اما در طرف مقابل اگر همه تراکنش‌های صورت گرفته تجمیع و تنها یک بار در روز پرداخت شوند از لحاظ تکنیکی یک کارآیی در سیستم پرداخت الکترونیکی ایجاد خواهد کرد.

دومین اثر مثبت را می‌توان به مسائل امنیتی از جمله پولشویی نسبت داد. در سیستمی که تراکنش‌ها در طول هر شبانه‌روز تنها یک بار تصفیه می‌شود، پالایش تراکنش‌ها و تفکیک تراکنش‌های سالم از ناسالم به احتمال بیشتری صورت خواهد گرفت. به علاوه زمان بیشتری برای پیگیری تراکنش‌های ناسالم از سوی معامله‌گران وجود خواهد داشت.

سومین کارآیی را می‌توان به ایجاد تعادل در تراکنش‌ها اشاره کرد. به این صورت که شرکت‌های PSP می‌توانند در وضعیت جدید بر حسب حجم تراکنش مشتریان را تفکیک کنند. به عبارت دیگر این شرکت‌ها از یک طرف روی تراکنش‌ها کارمزد وضع کنند و از طرف دیگر برای تراکنش‌های با حجم بالاتر تاخیر در تصفیه تراکنش را در زمان کوتاه‌تری انجام دهند. این اتفاق باعث می‌شود تا در بلند مدت یک تعادل جدید درخصوص حجم و تکرر تراکنش‌ها صورت گیرد.

چهارمین کارآیی را می‌توان به نقش این ابلاغیه در کنترل نقدینگی اشاره کرد. در سال‌های اخیر نقدینگی با شتاب قابل توجه رو به رشد بوده است. به‌طوری که عده‌ای عدم تعادل در بازار‌های مختلف از جمله نوسانات اخیر در بازار ارز را به افزایش نقدینگی در سطح جامعه نسبت داده‌اند. اثر تاخیر در تصفیه تراکنش‌ها را می‌توان در میزان پولی که معاملات لازم برای یک سال مالی را پوشش می‌دهند، مشاهده کرد.

در یک وضعیت تصفیه ۲۴ ساعته، در مقایسه با تصفیه چند بار در روز، همواره مقداری پول از دسترس مصرف‌کنندگان برای انجام تراکنش‌ها خارج می‌شود. به این معنی که سرعت گردش‌پول برای پوشش معاملات کاهش خواهد یافت اگر چه در بلند‌مدت ممکن است مصرف‌کننده مقدار پول قفل شده را محاسبه و به اندازه آن پول بیشتری برای معاملات در حساب جاری خود نگه دارد، اما اثر کوتاه مدت آن بر نقدینگی اجتناب ناپذیر است.

پیش‌فروش سکه با قیمت پایین‌تر از بازار
بانک مرکزی با هدف تعادل بخشی به بازار، گسترش عرضه و سهولت دسترسی عموم مردم، اقدام به پیش فروش سکه می‌کند.به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، مسعود رحیمی، مدیرکل ریالی و نشر بانک مرکزی با اعلام این خبر افزود: پیش فروش سکه از ۱۵ بهمن ماه سال جاری و از طریق کلیه شعب بانک ملی در سراسر کشور انجام خواهد شد.

رحیمی گفت: پیش فروش سکه با قیمت‌های پایین تر از قیمت بازار در موعد ثبت نام برای پیش خرید و در سررسیدهای ۳، ۶ و ۹ ماهه و یک ساله خواهد بود و عموم مردم می‌توانند با مراجعه به کلیه شعب بانک ملی در سراسر کشور نسبت به واریز وجه و پیش خرید سکه به تعداد موردنظر اقدام کنند.

قابلیت واگذاری سکه‌های پیش‌خرید شده به سایر افراد، نبود محدودیت در تعداد سکه‌های خریداری شده، قیمت پایین‌تر از نرخ بازار و امکان به امانت گذاشتن سکه‌های نزد بانک ۴ ویژگی هستند که ممکن است خرید سکه را بالاتر ببرند. به گفته مسعود رحیمی، سکه‌های پیش‌فروش شده در زمان سررسید قابل تحویل خواهند بود؛ ضمن اینکه خریداران در صورت عدم تمایل به دریافت سکه می‌توانند سکه‌های خریداری شده خود را نزد بانک به امانت نگه داشته و هنگام نیاز دریافت کنند، ضمن اینکه سکه‌های پیش‌خرید شده قبل یا بعد از سررسید قابل واگذاری به سایر افراد نیز خواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه محدودیتی در تعداد سکه‌های پیش‌خرید شده ازسوی افراد وجود نخواهد داشت، افزود: با توجه به اینکه ذخایر شمش و سکه بانک مرکزی در حد کافی و قابل‌قبول است، محدودیتی در فروش و عرضه سکه نداریم و به مقدار تقاضای مردم پیش‌فروش انجام خواهد شد.

این مقام مسوول خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه معمولا حراج سکه فقط از طریق بانک کارگشایی و در تهران انجام می‌شود، برای بخشی از هموطنان محدودیت‌هایی در تهیه سکه وجود دارد که این‌بار پیش‌فروش سراسری باعث رفع این محدودیت‌ها و امکان دسترسی عموم مردم به سکه‌های مدنظر خواهد شد، بنابراین گسترش عرضه سکه باعث حذف دلالی و سودجویی و تعادل قیمت آن خواهد شد.

رحیمی در پایان درباره قیمت سکه‌های پیش‌فروش شده نیز گفت: قطعا قیمت سکه‌های پیش‌فروش شده با توجه به زمان سررسید آنها متفاوت خواهد بود و ما سعی می‌کنیم با در نظر گرفتن قیمت روز بازار، نرخ‌های مناسب و جذابی را اعلام کنیم. پیش‌فروش سکه در شرایطی آغاز می‌شود که از یکسو وضعیت بازار مشابه اوایل دهه ۹۰ نیست و از سوی دیگر، هم‌اکنون بازار آتی سکه نیز رونق خود را دارد. آیا این پیش‌فروش وضعیت بازار آتی سکه و سایر بازارها را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد؟ «دنیای اقتصاد» در روزهای آتی تمام ابعاد و اثرات پیش‌فروش سکه را بررسی خواهد کرد.