جدیدترین نتایج باستانشناسی: انسان‌های اولیه به خواب زمستانی می‌رفته‌اند
انسان‌های اولیه در برخی از زمان‌ها، در گذشته به خواب زمستانی می‌رفتند، حتی اگر در این کار مهارت چندانی نداشتند.
خواب زمستانی پدیده‌ای رایج در میان جانورانی، چون خرس‌ها، خفاش‌ها و جوجه‌تیغی‌های اروپایی است. با این حال این اولین‌بار است که شواهدی از این پدیده نزد اجداد انسان‌ها یافت می‌شود. محققان در مقاله خود گفتند فسیل استخوان‌ها که به زمان نئاندرتال‌ها و اجداد پیشین آنان باز می‌گردد نشان تغییرات فصلی را بر خود دارد، علامتی که نشان می‌دهد رشد استخوان برای چند ماه در هر سال مختل شده است.
بسیاری از پستانداران روی زمین توانایی خواب زمستانی را دارند. خرس‌ها فرآیند‌های متابولیکی ویژه‌ای دارند تا از آن‌ها در برابر این خواب طولانی محافظت کنند، اما گاهی اوقات این روند طبق برنامه پیش نمی‌رود. به عنوان مثال، پس از خواب زمستانی اگر حیوانات ذخایر غذایی کافی دریافت نکنند، ممکن است در معرض انبوهی از بیماری‌ها قرار بگیرند. هنگامی که خرسی از خواب زمستانی بیدار می‌شود (نوعی حالت خواب صرفه‌جویی در انرژی که اغلب به عنوان خواب زمستانی استفاده می‌شود)، خواب‌آلود و گرسنه است و استخوان‌ها و عضلاتش نیز مانند گذشته است و تغییر چندانی نداشته است.
با این حال، تاکنون اعتقاد بر این بود که روند فرگشت به شکل بی‌رحمانه‌ای هرگز به انسان‌ها امکان خواب زمستانی را نداده است. اما اکنون به لطف یک مطالعه جدید روی فسیل‌های یافت شده از انسان‌های اولیه در اسپانیا، محققان بر این باور رسیده‌اند که انسان‌های اولیه در حقیقت وقتی که شرایط سخت می‌شده و غذا کم بوده است، به خواب زمستانی می‌رفته‌اند.
به گفته محققان این تغییرات فصلی نشان می‌دهد که رشد استخوان‌ها به مدت چند ماه در فواصل سالانه مختل شده است. این نشان می‌دهد که انسان‌های اولیه به شکل دوره‌ای در شرایط متابولیکی خاصی بوده‌اند که به آن‌ها کمک می‌کرده برای مدت طولانی در شرایط سخت با ذخایر محدود مواد غذایی و ذخیره کافی چربی بدن زنده بمانند.
پژوهشگران استدلال می‌کنند هرچند این مفهوم ممکن است «علمی-تخیلی» به نظر برسد، با این حال خواب زمستانی در میان جانوران پستاندار همچون شب‌دوستان یا لمور‌ها دیده شده است. غار «سیما د لوس هونوسوس» از مهم‌ترین گنجینه‌های دیرین‌شناسی کره زمین به شمار می‌رود و محققان بیش از سه دهه است که سرگرم کاوش و مطالعه درباره هزاران تکه استخوانی هستند که به نظر می‌رسد چهارصد هزار سال پیش به عمد در آن‌جا ریخته شده باشند.
«باید خاطرنشان کنیم که خواب زمستانی همیشه سالم نیست. اگر فرد در هنگام خواب زمستانی از ذخایر چربی کافی برخوردار نباشد، ممکن است از به بیماری‌های راشیتیسم، هایپر پاراراتیروئیدیسم و استئیت فیبروزا مبتلا شود. این بیماری‌ها همه بیانگر استئودیستروفی (استخوان‌سازی ناقص) کلیه است که با بیماری مزمن کلیه در ارتباط است».
خرس‌ها فرآیند‌های متابولیکی ویژه‌ای دارند تا از آن‌ها در برابر این خواب طولانی محافظت کنند، اما گاهی اوقات این روند طبق برنامه پیش نمی‌رود. به عنوان مثال، پس از خواب زمستانی اگر حیوانات ذخایر غذایی کافی دریافت نکنند، ممکن است در معرض انبوهی از بیماری‌ها قرار بگیرند.
محققان بر این باورند که این ممکن است سرنوشت برخی از اجداد انسانی ما را که بقایای آن‌ها در غاری اسپانیایی به نام Sima de los Huesos کشف شد، نشان دهد. غار Mayor of Sierra de Atapuerca تعداد زیادی فسیل را در خود جای داده است و باستان‌شناسان نیز همچنین هزاران بقایای اسکلتی انسانی را با قدمت حدود ۴۳۰ هزار سال کشف کرده‌اند.
قدمت این فسیل‌ها به مدت‌ها قبل از ورود انسان‌های اولیه بر روی زمین بوده است. بحث‌هایی در مورد اینکه این فسیل‌ها از کدام جد بشر هستند، وجود دارد؛ می‌توان گفت حداقل برخی از آن‌ها از گونه انسان هایدلبرگی هستند.
یافتن پاسخ این سوال که آیا اجداد بشر هزاران سال پیش به خواب زمستانی می‌رفتند یا خیر، یک کار غیرممکن به نظر می‌رسد، اما این تیم فکر می‌کند که آن‌ها برخی از نشانه‌های مربوط به این سوال را روی فسیل‌ها پیدا کرده‌اند.
«اگرچه بسیاری از سوالات در مورد تاریخچه زندگی و متابولیسم آن‌ها هنوز بی‌پاسخ مانده است، اما در عواقب بسیار زیادی که خواب زمستانی برای فیزیولوژی انسان و تاریخچه زندگی دارد، تردیدی نیست. این تصور که انسان می‌تواند تحت شرایط هیپومتابولیک مشابه خواب زمستانی قرار بگیرد، مانند داستان علمی به نظر می‌رسد؛ اما این واقعیت که پستانداران به خواب زمستانی می‌رفتند، نشان می‌دهد که پایه ژنتیکی و فیزیولوژی چنین چیزی ممکن است در بسیاری از گونه‌های پستانداران از جمله انسان‌ها حفظ شود».
ما به اطلاعات بیشتری برای تأیید اینکه آیا این نیاکان انسان‌های اولیه واقعا خواب زمستانی داشته‌اند یا خیر و اگر چنین بود، چگونه گونه‌های انسانی به تدریج این توانایی خود را از دست دادند، نیاز خواهیم داشت.
پاتریک راندولف-کوئینی (Patrick Randolph-Quinney)، انسان‌شناس، از دانشگاه نورثومبریا به رابین مک کی (Robin McKie) در گاردین گفت:
«این نظریه استدلال بسیار جالبی است و مطمئنا بحث جذابی خواهد بود. با این حال، توضیحات دیگری در مورد تغییرات دیده شده در استخوان‌ها وجود دارد و باید قبل از اینکه به نتیجه‌گیری واقع‌بینانه برسیم، به طور کامل به آن‌ها بپردازیم».
گام بعدی محققان احتمالاً آزمایش نظریه خواب زمستانی روی ژنوم‌های نئاندرتال‌ها و دیگر انسان‌های اولیه است تا به آن‌ها کمک کند که تشخیص دهند که آیا اجداد ما واقعاً می‌توانسته‌اند در طول زمستان بخوابند یا خیر. با این حال گفته‌اند که باید برای اثبات نهایی فرضیه تحقیقات بیشتری انجام شود. جزئیات بیشتر این پژوهش نشریۀ L'Anthropologie منتشر شده است.
