یخچال یبر، یخچالی به قدمت ۲ قرن

قدیم‌ترها که در خانه‌ها یخچالی وجود نداشت، مردم در مکان‌هایی به نام یخچال که به شکل گودال بود به جمع آوری یخ می‌پرداختند و در تابستان‌ها از آن استفاده می‌کردند. یخچال قدیمی روستای یبر و داغلان نیز بازمانده همان یخچال‌ها است. بنایی تاریخی در محدوده پاکدشت که بازدید از آن خالی از لطف نیست.

یخچالی با گنبد مخروطی

یخچال قدیمی یبر داغلان در دوران قاجار توسط خانمی به اسم گلین به نیت یاری رساندن به مردم ساکن در منطقه پاکدشت برای تأمین آب سالم و خنک ساخته شده است. این یخچال دارای گنبدی به حالت مخروطی بوده که ارتفاعی ۷ متری دارد. محیط این یخچال ۵۴ متر بوده و ضخامت دیوارها به حدود ۲ متر می‌رسد. در گذشته قطر زیاد این دیوار باعث می‌شد که در تابستان یخچال خنک باشد و از آب شدن یخ ها جلوگیری شود.

شعاع یخچال از داخل حدود ۶ و نیم متر بوده و مساحت داخل آن نیزبه ۱۳۰ متر مربع می‌رسد. ورودی یخچال با قوس جناغی در جبهه غربی گنبد از سطح زمین با پلکان آجری بصورت مارپیچ به کف یخچال راه پیدا می کند، نمای بیرونی یخچال تماماً با کاهگل اندود شده و سطح داخلی آن با آجر به‌صورت مطبق پوشش یافته است.

این مسئله باعث می‌شده تا گرما از بیرون کمتر به داخل نفوذ کند و از طرفی، سرما نیز به بیرون درز نکند. داخل یخچال یک حوضچه یخ‌گیری قرا داشت که در زمستان پر می‌شد و سپس یخ‌های آن را قطعه‌قطعه کرده و داخل مخروطه افکن می‌ریختند. در انتهای مخروطه افکن، نیز دو چاه وجود دارد که در گذشته روی آن را با علف‌های تر می‌پوشاندند که این نیز یک تکنیک دیگر برای نگه داشتن سرما بود. به این شکل آب ذوب شده تا تیرماه باقی می‌ماند و یخ از طریق ساختمان جلوی آن مورد استفاده قرار می‌گرفت.

دیگر جاذبه‌های دیدنی یبر و داغلان

بقعه ملای یبر داغلان که مربوط به دوره قاجار است در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۳۰۹ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. همچنین دو امامزاده نا مشخص به نام امامزاده حسن و شازده غفار در شرق یبر وجود دارد که زائر ندارد.

نشانی: پاکدشت، دو کیلومتری شمال جاده اصلی تهران – مشهد، روستای یبر و داغلان

منبع: همشهری