رنج گرد و غبار به‌دليل خشكي تالاب‌ها
شايد باورش كمي سخت باشد؛ ايراني كه روزگاري بنيانگذار نخستين كنوانسيون حفاظت از تالاب‌ها در جهان، يعني كنوانسيون رامسر بود، اين روزها خروج تك‌تك تالاب‌هايش را از فهرست اين كنوانسيون به‌نظاره نشسته است.
کد خبر :
۴۴۸۲۷
بازدید :
۲۶۲۴
شايد باورش كمي سخت باشد؛ ايراني كه روزگاري بنيانگذار نخستين كنوانسيون حفاظت از تالاب‌ها در جهان، يعني كنوانسيون رامسر بود، اين روزها خروج تك‌تك تالاب‌هايش را از فهرست اين كنوانسيون به‌نظاره نشسته است.
داستان از نفس‌افتادن گاوخوني، جازموريان و پريشان شروع شد و با سياه‌بخت شدن بختگان، خشكي هامون، نابودي هور‌العظيم، بي‌جان شدن تالاب انزلي، صابری، هیرمند، یادگارلو و ده‌ها تالاب ديگر ادامه پيدا كرد و اين داستان همچنان ادامه دارد.
بحران تالاب‌ها صداي كلانتري را نيز درآورده است. رييس سازمان محيط‌زيست درباره وضعيت تالاب‌هاي كشور گفت:«نیمی از گردوغبار استان خوزستان منشأ داخلی دارد که خشک‌شدن تالاب‌ها در تشدید گردوغبارهای این استان اثرگذار بوده است.
افزون بر این، در شرایط فعلی، استان‌های کرمان، خراسان، چهارمحال‌و‌بختیاری و سیستان‌و‌بلوچستان به دلیل خشک‌شدن تالاب‌ها از گردوغبار رنج می‌برند چون سهمیه و حقابه این تالاب‌ها به تاراج برده شده است.
اگر همه دستگاه‌ها در راستای سیاست‌های توسعه پایدار حافظ محیط‌زیست نباشند، هیچ توسعه‌ای صورت نمی‌گیرد و حتی ارزش افزوده‌ها برای درمان وضعیت بد محیط‌زیستی هزینه خواهد شد چون از ابتدا در مدیریت امور مختلف کشور به‌صورت جزیره‌ای عمل شده است و دستگاه‌های اجرایی نیز بدون بررسی ابعاد محیط‌زیستی طرح‌ها اقدام کرده‌اند و سازمان حفاظت محیط‌زیست به تنهایی برای حفظ مناطق خود تلاش کرده و این روند نتیجه‌بخش نبوده است».
از میان يك‌هزار تالاب موجود در کشور، براساس تعریف کنوانسیون بین‌المللی رامسر، 75 درصد از تالاب‌های کشور ما یا در وضعیت بحرانی هستند و یا در معرض خطر قرار دارند.همه اين اتفاق‌ها درحالي رخ مي‌دهد كه ارزش اکولوژیک تالاب‌ها 10 برابر جنگل‌ها و 200 برابر زمین‌های زراعی است.
براساس آمار، تالاب‌های 30 کشور در فهرست مونترو کنوانسیون رامسر (فهرست قرمز) قرار گرفته‌اند که به ترتیب ایران و یونان با هفت تالاب و پس از آن‌ها جمهوری چک با چهار تالاب، بیشترین مونترو تالاب‌ها را دارند. همچنین نام 27 تالاب 17 کشور جهان نیز به‌دلیل بهبود شرایط اکولوژیکی تالاب‌های‌شان از این فهرست خارج شده است.
ايران؛ رنگين‌كمان تالاب‌هاي ايران
كشور ما باتوجه به شرايط ويژه و به‌نسبت استثنايي در جهان، داراي انواع تالاب‌هاست. در شمال و جنوب كشور، تالاب‌هاي گوناگون ساحلي، با آب شيرين همچون تالاب انزلي، به‌شكل خليج مانند، همچون تالاب ميانكاله، باتلاق‌هاي شور ساحلي همچون تالاب شادگان، باتلاق‌هاي ساحلي كشندي همچون تالاب‌هاي دهانه گز و مند تالاب‌هاي مانگرو، همچون تالاب حرا در خورخوران قشم مشاهده مي‌شوند.
از نظر تالاب‌هاي داخلي نيز، تنوع بسيار زيادي وجود دارد. تالاب‌هاي تاروهوير در ارتفاعات دماوند و درياچه گهر در ارتفاعات اشتران‌كوه لرستان، چندهزارمتر بالاتر از سطح درياي آزاد قرار دارند.
تالاب اروميه با شوري بسيار زياد خود وفون ويژه، يعني آرتميا در منطقه آذربايجان، تالاب‌هاي هامون با آب شيرين، وسعت بسيار زياد وعمق كم در سيستان، تالاب‌هاي آب شور تشکیل شده در دریای اترک و با ارتفاع پايين‌تر از سطح درياي آزاد، درياچه‌هاي کارستیک ناشي از انحلال آهك همچون تالاب‌هاي ارژن و پريشان، درياچه‌هاي باقي‌مانده از درياي قديمي تتيس همچون حوض سلطان قم و بالاخره، كفه‌هاي مرطوب و نمكي همچون كوير نمك و كوير سيرجان، جنبه‌هاي بسيار زيبا و متنوعي از تالاب‌هاي جهان را به نمايش گذاشته‌اند.
بسياري از كارشناسان نبود مديريت صحيح و اصولي بر منابع آبي كشور را دليل اصلي نابودي تالاب‌ها و بحران پيش آمده مي‌دانند. آن‌ها اعتقاد دارند خشكي تالاب‌ها پيامد انتقال آب بدون برنامه‌ريزي بوده است.
بر اساس آماری که در دست است حدود 40 تالاب کشور بین 50 تا 90 درصد دچار خشکی خارج از روال طبیعی شده‌اند، براي مثال، دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی 90 درصد، گاوخونی استان اصفهان 90 درصد، پریشان در شهرستان کازرون در استان فارس 80 تا 90 درصد و مهارلو در استان فارس 100 درصد خشک شده‌اند.
منبع: روزنامه قانون
۰
