هند برای جنگ با چین آماده شد؛ سد در برابر سد!

هند در حال ساخت بزرگترین سد خود روی رودخانه سیانگ است. پروژه ۱۳.۲ میلیارد دلاری چند منظوره سیانگ دارای مخزنی خواهد بود که می‌تواند نه میلیارد متر مکعب آب را در خود جای دهد و پس از تکمیل ۱۱ هزار مگاوات برق تولید کند که بیش از هر پروژه برق آبی هندی دیگری است. پروژه اولین بار در سال ۲۰۱۷ پیشنهاد شد و مقامات اکنون در حال انجام بررسی‌های امکان سنجی هستند.

با این حال، مردم محلی هشدار می‌دهند که حداقل ۲۰ روستا به طور کامل زیر آب خواهند رفت و نزدیک به ۲۲ روستای دیگر تا حدی غرق خواهند شد و زندگی هزاران نفر از ساکنان از بین خواهد رفت. در قلب پروژه هند که جوامع محلی با ساخت آن مخالف هستند، یک مسابقه ژئواستراتژیک برای آب و امنیت بین دهلی نو و پکن در جریان است. 

این دو کشور درگیر رقابتی تنش‌آمیز هستند که در سال‌های اخیر، گاهی اوقات به درگیری مرزی مرگبار منجر شده است. رودخانه سیانگ از نزدیکی کوه کایلاش در تبت سرچشمه می‌گیرد، جایی که به یارلونگ زانگبو معروف است.  سپس وارد آروناچال پرادش می‌شود و بسیار گسترده‌تر می‌شود.  در بیشتر مناطق هند به برهماپوترا معروف است، سپس به بنگلادش می‌ریزد و در نهایت در خلیج بنگال فرو می‌رود. ماه گذشته، چین ساخت بلندپروازانه‌ترین و بزرگترین سد جهان را بر فراز یارلونگ زانگبو، در شهرستان مدوگ تبت، درست قبل از ورود به قلمرو هند تصویب کرد.

بلافاصله پس از اینکه چین برای اولین بار رسماً برنامه خود را برای ساخت سد در سال ۲۰۲۰ اعلام کرد، مقامات دهلی نو به طور جدی شروع به بررسی یک سد متقابل برای "کاهش اثرات نامطلوب پروژه‌های سدسازی چین" کردند.  دولت هند استدلال می‌کند که مخزن بزرگ سد سیانگ، اختلال در جریان رودخانه توسط سد آتی مدوگ را جبران می‌کند و از سیل‌های ناگهانی یا کمبود آب محافظت می‌کند. اما وجود دو سد غول‌پیکر در منطقه‌ هیمالیا با اکوسیستم شکننده و سابقه سیل‌ها و زلزله‌های ویرانگر، تهدیدی جدی برای میلیون‌ها نفری است که در آنجا و پایین‌دست زندگی می‌کنند.
از سوی دیگر کشمکش خطرناک هند و چین بر سر منابع آبی هیمالیا می‌تواند به طور نامتناسبی به جوامع بومی آسیب برساند.

بزرگترین سد آبی جهان

ابر سد جدید چین در شهرستان مدوگ بر فراز یارلونگ زانگبو حتی از سد سه دره که در حال حاضر بزرگترین سد آبی جهان در مرکز چین است، بزرگتر خواهد بود. پکن می‌گوید این پروژه برای رسیدن به هدف انتشار کربن صفر تا سال ۲۰۶۰ حیاتی است و خبرگزاری‌های چینی گزارش دادند که این سد ۱۳۷ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. مشخص نیست که چه تعداد از مردم در سمت چین آواره خواهند شد.

ساخت این سد در گریت بند نزدیک کوه نامچا باروا نیز یک نوع شگفتی مهندسی خواهد بود.  از آنجایی که آب به یکی از عمیق ترین دره‌های جهان می‌ریزد – با عمق بیش از ۵۰۰۰ متر – سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید می‌کند. بی‌آر دیپاک، استاد مطالعات چینی در دانشگاه جواهر لعل نهرو (JNU) دهلی نو، گفت: پروژه عظیم جدید جدیدترین پروژه از مجموعه سدهایی است - سدهای قبلی کوچکتر بودند - که چین بر روی یارلونگ زانگبو و شاخه‌های آن می‌سازد.

 وی با اشاره به اینکه چگونه برخی از بزرگترین درگیری‌ها از رودخانه‌های ماوراءآبی سرچشمه گرفته‌اند، گفت: و این سدها "باید به عنوان یکی از نقاط آتش افروزی اصلی بین هند و چین در نظر گرفته شوند."  آب سرشاخه‌های رودخانه سند یکی از اصلی‌ترین نقاط اختلاف بین هند و پاکستان است. به عنوان نمونه، اتیوپی و مصر بر سر سدی غول پیکر که اتیوپی در حال ساخت بر روی رود نیل است، درگیر اختلاف هستند.

رگ خواب اقتصاد هند در دست چین

 دیپاک گفت، اما واکنش هند، با ساختن سدی بر روی رودخانه سیانگ، «به آتش اختلافات می‌افزاید».  تا زمانی که چین به سدسازی روی این رودخانه‌ها ادامه دهد، نگرانی‌ها ادامه خواهد داشت و واکنش‌های شدیدی را از سوی کشورهای حاشیه به دنبال خواهد داشت.» گزارشی از موسسه Lowy، یک اندیشکده استرالیایی، در سال ۲۰۲۰ استدلال کرد که کنترل رودخانه‌هایی که از فلات تبت سرچشمه می‌گیرند اساساً به چین «نقطه خفه‌ کننده‌ای» را علیه اقتصاد هند می‌دهد.

در طول تاریخ، یارلونگ زنگبو اغلب در چین به عنوان «رودخانه سرکش» شناخته می‌شد: برخلاف دیگر رودخانه‌های اصلی چین که از غرب به شرق جریان دارند، در خم بزرگ به شدت به سمت جنوب می‌پیچد تا وارد هند شود. تصمیم پکن برای انتخاب این مکان استراتژیک برای سد، در کنار مرز با هند، نگرانی‌هایی را در دهلی نو برانگیخته است. ساحلی چتاراج، استادیار مطالعات چینی در دانشگاه جامیا میلیا اسلامیا در دهلی نو گفت: «بدیهی است که چین کارت برنده استفاده از سد را به عنوان یک عامل استراتژیک در روابط خود با هند برای دستکاری جریان آب خواهد داشت.»

منبع: اطلاعات آنلاین