همه‌گیری‌ها چگونه پایان می‌یابند؟
دکتر تنگ می‌گوید پادتن کووید-۱۹ می‌تواند بین شش تا دوازده ماه دوام آورد. او می‌افزاید که «پس از آن (ویروس) می‌تواند بار دیگر افرادی را که پیشتر از آن بهبود یافته بوده‌اند، مبتلا کند.
کد خبر :
۸۶۴۰۳
بازدید :
۸۱۰۴
مصونیت در مقابل کووید-۱۹ همانند دیگر بیماری‌ها کوتاه‌مدت است
از زمان شروع همه‌گیری ویروس کرونا، برای مردم در سراسر جهان یک پرسش مطرح بوده است: «چگونه و کی این همه‌گیری تمام می‌شود؟» کاش می‌شد به این پرسش یک پاسخ روشن داد.
اقدامات متفاوتی در سطح جهان برای محدود کردن پیامد این ویروس انجام گرفته است. در روز ۲۳ مارس، سراسر بریتانیا وارد یک قرنطینه کامل شد که در جریان آن واحد‌های بازرگانی تعطیل شدند و از مردم خواسته شد که تا حد امکان از خانه خارج نشوند.
هرچند مقررات قرنطینه از آن هنگام تعدیل شده است، اما در برخی مناطق انگلستان (بخشی از بریتانیا) قرنطینه به صورت ناحیه‌ای اعمال می‌شود. این نوع قرنطینه اخیرا به یک سیستم محدودیت سه مرحله‌ای تبدیل شده است که طرح آن را دولت در ماه اکتبر، به منظور طبقه‌بندی پستی نواحی گسترش ویروس ابداع کرد.
اما به رغم تحمل دوره‌های قرنطینه توسط مردم، شواهد موجود نشان داده است که نتیجه آن راه‌حل نه بلندمدت، بلکه محدود و کوتاه‌مدت است و به محض آن که مردم به سطح گسترده‌تری از تماس‌های اجتماعی بازمی‌گردند و آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌ها بازگشایی می‌شوند، شمار بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در بیمارستان‌ها از تعداد آن‌ها در نخستین قرنطینه در ماه مارس فرا می‌رود.
در نتیجه، طرح این پرسش منطقی است که آیا در این فرازوفرود قرنطینه‌های متناوب باقی خواهیم ماند تا واکسن کرونا مهیا شود؟ اما در این صورت نیز، به گفته کریس ویتی، مشاور ارشد پزشکی بریتانیا و کیت بینگهام و صدر نیروی ضربتی واکسن کرونا و سایر کارشناسان، تولید و عرضه واکسن ممکن است تا یک سال دیگر به طول بیانجامد. آیا می‌توانیم به منظور یافتن گزینه‌ای دیگر، به گذشته و دیگر همه‌گیری‌ها نگاه کنیم؟
مرگبارترین همه‌گیری‌های تاریخ معاصر، آنفولانزای اسپانیایی اچ ۱ ان ۱ سال ۱۹۱۸ بود که تا سال ۱۹۲۰، در طول تنها دو سال، دستکم ۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان به هلاکت رساند.
اقدامات متفاوتی در سطح جهان برای محدود کردن پیامد این ویروس انجام گرفته است. در روز ۲۳ مارس، سراسر بریتانیا وارد یک قرنطینه کامل شد که در جریان آن واحد‌های بازرگانی تعطیل شدند و از مردم خواسته شد که تا حد امکان از خانه خارج نشوند.
هرچند مقررات قرنطینه از آن هنگام تعدیل شده است، اما در برخی مناطق انگلستان (بخشی از بریتانیا) قرنطینه به صورت ناحیه‌ای اعمال می‌شود. این نوع قرنطینه اخیرا به یک سیستم محدودیت سه مرحله‌ای تبدیل شده است که طرح آن را دولت در ماه اکتبر، به منظور طبقه‌بندی پستی نواحی گسترش ویروس ابداع کرد.
اما به رغم تحمل دوره‌های قرنطینه توسط مردم، شواهد موجود نشان داده است که نتیجه آن راه‌حل نه بلندمدت، بلکه محدود و کوتاه‌مدت است و به محض آن که مردم به سطح گسترده‌تری از تماس‌های اجتماعی بازمی‌گردند و آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌ها بازگشایی می‌شوند، شمار بیماران مبتلا به کووید ۱۹ در بیمارستان‌ها از تعداد آن‌ها در نخستین قرنطینه در ماه مارس فرا می‌رود.
در نتیجه، طرح این پرسش منطقی است که آیا در این فرازوفرود قرنطینه‌های متناوب باقی خواهیم ماند تا واکسن کرونا مهیا شود؟ اما در این صورت نیز، به گفته کریس ویتی، مشاور ارشد پزشکی بریتانیا و کیت بینگهام و صدر نیروی ضربتی واکسن کرونا و سایر کارشناسان، تولید و عرضه واکسن ممکن است تا یک سال دیگر به طول بیانجامد. آیا می‌توانیم به منظور یافتن گزینه‌ای دیگر، به گذشته و دیگر همه‌گیری‌ها نگاه کنیم؟
مرگبارترین همه‌گیری‌های تاریخ معاصر، آنفولانزای اسپانیایی اچ ۱ ان ۱ سال ۱۹۱۸ بود که تا سال ۱۹۲۰، در طول تنها دو سال، دستکم ۵۰ میلیون نفر را در سراسر جهان به هلاکت رساند.
در سال ۱۹۵۷ نیز ویروس آنفولانزای اچ ۲ ان ۲ حدود یک میلیون نفر را از میان برد. ده سال بعد، در سال ۱۹۶۸، آنفولانزای اچ ۳ ان ۲ به همین میزان قربانی گرفت. سال ۲۰۰۹ سال شیوع یک نوع دیگر آنفولانزا، آنفولانزای خوکی، بود که آن هم ۲۸۴ هزار تلفات برجای گذاشت.
هرچند می‌توان از همه‌گیری‌های گذشته درس گرفت، اما مهم است بدانیم ویروس کرونای مولد بیماری کووید-۱۹ رفتاری کاملا متفاوت با ویروس آنفولانزا دارد. دکتر ناتالی مک‌درموت از انستیتوی ملی پژوهش‌های بهداشتی و استاد طب در دانشگاه کینگز کالج لندن، ماهیت کووید-۱۹ را «منحصر به فرد» توصیف می‌کند.
دکتر مک درموت می‌گوید: «این همه‌گیری در واقع منحصربه‌فرد است، بدان معنا که دارای ویروسی بسیار عفونی و بسیار مسری است، و بسیار عفونی و بسیار مسری در افرادی است که عارضه و علایمی ندارند. همه این عوامل کنترل آن را نسبت به بسیاری از همه‌گیری‌های دیگری که اخیرا تجربه کرده‌ایم، دشوارتر می‌کند.»
دکتر مک درموت می‌گوید اگر ما بر فرض همه‌گیری ابولا را در نظر بگیریم که ناقل آن بیمارانی با عوارض و علایم بودند، می‌بینیم که کنترل آن به مراتب آسان‌تر بوده است. او می‌افزاید: «در دوره نهفتگی ابولا که حدود ۲۱ روز طول می‌کشد، مبتلایان به آن به‌رغم آلودگی، علایمی نشان نمی‌دهند و واگیر هم ندارند.»
حال این سوال مطرح است که آیا راه‌هایی وجود دارد که بر مبنای آن‌ها، به رغم ماهیت مشخص کووید-۱۹ که ردیابی آن را دشوار می‌کند، بتوان از موفقیت در پایان دادن به دیگر همه‌گیری‌ها درس گرفت؟ بسیاری دیگر از ویروس‌های همه‌گیری‌های گذشته، از جمله طاعون، همچنان در میان مردم می‌گردد، اما از آنجایی که مواردش کنترل شده است، خطری در سطح جامعه تلقی نمی‌شود.
دکتر جولین تَنگ، استاد افتخاری علوم مرتبط با دستگاه تنفسی و ویروس‌شناس در دانشگاه لِستِر، به ایندیپندنت می‌گوید به علت آن که الگوی معمول یک همه‌گیری آن است که «در میان کل جمعیتی انتشار می‌یابد که در مقابل آن مصون نیست، تا زمانی که همه مردم مبتلا نشده باشند و اشباع نشوند، از میان نمی‌رود.»
دکتر تنگ می‌افزاید که برای مثال، گفته می‌شود که آنفولانزای اسپانیایی در دو سال میان ۱۹۱۸ و ۱۹۲۰ که بسیاری از مردم از عوارض آن جان باختند، دوام آورد، اما ویروس اچ ۱ ان ۱ در واقع تا چهل سال و تا زمانی که نوع اچ ۲ ان ۲ی آن در سال ۱۹۵۷ جای آن را گرفت و همه‌گیری جدیدی آغاز کرد، در میان مردم زنده بود.
هرچند می‌توان از همه‌گیری‌های گذشته درس گرفت، اما مهم است بدانیم ویروس کرونای مولد بیماری کووید-۱۹ رفتاری کاملا متفاوت با ویروس آنفولانزا دارد. دکتر ناتالی مک‌درموت از انستیتوی ملی پژوهش‌های بهداشتی و استاد طب در دانشگاه کینگز کالج لندن، ماهیت کووید-۱۹ را «منحصر به فرد» توصیف می‌کند.
دکتر مک درموت می‌گوید: «این همه‌گیری در واقع منحصربه‌فرد است، بدان معنا که دارای ویروسی بسیار عفونی و بسیار مسری است، و بسیار عفونی و بسیار مسری در افرادی است که عارضه و علایمی ندارند. همه این عوامل کنترل آن را نسبت به بسیاری از همه‌گیری‌های دیگری که اخیرا تجربه کرده‌ایم، دشوارتر می‌کند.»
دکتر مک درموت می‌گوید اگر ما بر فرض همه‌گیری ابولا را در نظر بگیریم که ناقل آن بیمارانی با عوارض و علایم بودند، می‌بینیم که کنترل آن به مراتب آسان‌تر بوده است. او می‌افزاید: «در دوره نهفتگی ابولا که حدود ۲۱ روز طول می‌کشد، مبتلایان به آن به‌رغم آلودگی، علایمی نشان نمی‌دهند و واگیر هم ندارند.»
حال این سوال مطرح است که آیا راه‌هایی وجود دارد که بر مبنای آن‌ها، به رغم ماهیت مشخص کووید-۱۹ که ردیابی آن را دشوار می‌کند، بتوان از موفقیت در پایان دادن به دیگر همه‌گیری‌ها درس گرفت؟ بسیاری دیگر از ویروس‌های همه‌گیری‌های گذشته، از جمله طاعون، همچنان در میان مردم می‌گردد، اما از آنجایی که مواردش کنترل شده است، خطری در سطح جامعه تلقی نمی‌شود.
دکتر جولین تَنگ، استاد افتخاری علوم مرتبط با دستگاه تنفسی و ویروس‌شناس در دانشگاه لِستِر، به ایندیپندنت می‌گوید به علت آن که الگوی معمول یک همه‌گیری آن است که «در میان کل جمعیتی انتشار می‌یابد که در مقابل آن مصون نیست، تا زمانی که همه مردم مبتلا نشده باشند و اشباع نشوند، از میان نمی‌رود.»
دکتر تنگ می‌افزاید که برای مثال، گفته می‌شود که آنفولانزای اسپانیایی در دو سال میان ۱۹۱۸ و ۱۹۲۰ که بسیاری از مردم از عوارض آن جان باختند، دوام آورد، اما ویروس اچ ۱ ان ۱ در واقع تا چهل سال و تا زمانی که نوع اچ ۲ ان ۲ی آن در سال ۱۹۵۷ جای آن را گرفت و همه‌گیری جدیدی آغاز کرد، در میان مردم زنده بود.
به گفته دکتر تنگ، دانشمندان «همچنان در تلاش درک» این پدیده هستند که چگونه یک ویروس جدید در پدیده‌ای موسوم به «بازترتیب» (روند ژنتیکِ ترکیب مجدد ساختار آر ان اِی ویروس است که در آن ایجاد ترکیبی مضاعف از عفونت سلولی، موجب جابجایی قطعات ژن ویروس شده و ماهیت و شکل جدیدی به ساختار آن می‌دهد)، «جایگزین ویروس پیشین» می‌شود.
خوشبختانه، بنا به گزارش نشریه «نیو ساینتیست»، ترکیب جدید اچ ۲ ان ۲ خطر مرگ ناشی از ابتلا به آن را برای انسان کاهش داد، زیرا ویروس اچ ۱ ان ۱ انسانی ژن‌های خود را به عفونت اچ ۲ ان ۲ی آنفولانزای مرغی تبدیل کرد. اما ویروس اچ ۱ ان ۱ که همچنین درسال ۲۰۰۹ موجب بروز آنفولانزای خوکی شد، همچنان با خطر کمتری در میان مردم در گردش است.
اما دانشمندان این نوع مصونیت جمعی در مورد کووید-۱۹ را به عنوان گزینه‌ای «غیراخلاقی» و «ناممکن» رد کرده‌اند. دلیل آن این است که به نظر می‌رسد مصونیت در مقابل کووید-۱۹ همانند دیگر بیماری‌ها کوتاه‌مدت است. دکتر تنگ می‌گوید پادتن کووید-۱۹ می‌تواند بین شش تا دوازده ماه دوام آورد. او می‌افزاید که «پس از آن (ویروس) می‌تواند بار دیگر افرادی را که پیشتر از آن بهبود یافته بوده‌اند، مبتلا کند.»
اگر مصونیت جمعی گزینه موثرنباشد، تاثیر دیگر اقدامات اجتماعی، از جمله حفظ فاصله، پوشیدن ماسک و یک سیستم موثر آزمایش و ردیابی مطرح می‌شود. در واقع، به گفته دکتر تنگ، در گرماگرم شیوع آنفولانزای اسپانیایی نیز ترتیباتی مشابهی اعمال شد که عامل اصلی از میان بردن همه‌گیری آبله هم تلقی می‌شود.
خوشبختانه، بنا به گزارش نشریه «نیو ساینتیست»، ترکیب جدید اچ ۲ ان ۲ خطر مرگ ناشی از ابتلا به آن را برای انسان کاهش داد، زیرا ویروس اچ ۱ ان ۱ انسانی ژن‌های خود را به عفونت اچ ۲ ان ۲ی آنفولانزای مرغی تبدیل کرد. اما ویروس اچ ۱ ان ۱ که همچنین درسال ۲۰۰۹ موجب بروز آنفولانزای خوکی شد، همچنان با خطر کمتری در میان مردم در گردش است.
اما دانشمندان این نوع مصونیت جمعی در مورد کووید-۱۹ را به عنوان گزینه‌ای «غیراخلاقی» و «ناممکن» رد کرده‌اند. دلیل آن این است که به نظر می‌رسد مصونیت در مقابل کووید-۱۹ همانند دیگر بیماری‌ها کوتاه‌مدت است. دکتر تنگ می‌گوید پادتن کووید-۱۹ می‌تواند بین شش تا دوازده ماه دوام آورد. او می‌افزاید که «پس از آن (ویروس) می‌تواند بار دیگر افرادی را که پیشتر از آن بهبود یافته بوده‌اند، مبتلا کند.»
اگر مصونیت جمعی گزینه موثرنباشد، تاثیر دیگر اقدامات اجتماعی، از جمله حفظ فاصله، پوشیدن ماسک و یک سیستم موثر آزمایش و ردیابی مطرح می‌شود. در واقع، به گفته دکتر تنگ، در گرماگرم شیوع آنفولانزای اسپانیایی نیز ترتیباتی مشابهی اعمال شد که عامل اصلی از میان بردن همه‌گیری آبله هم تلقی می‌شود.
او با اشاره به کشف واکسن آبله توسط دکتر جِنِر بریتانیایی در اواخر قرن هجدهم، می‌گوید: «آبله تنها با واکسیناسیون از بین نرفت. آبله در واقع با اعمال یک سیستم ردیابی، قرنطینه، و جداسازی (بیماران) از بین رفت و پس از آن، با واکسیناسیون اطرافیان و کسانی که با بیماران درتماس بودند. بنابراین، ترکیبی از هردو تلاش بود.»
در سال ۱۹۸۰، اعلام شد که آبله نخستین و تنها بیماری عفونی در انسان است که به‌کلی ریشه‌کن شده است.
البته اکنون جایی که دامنه سرایت بیماری مطرح می‌شود، سفر‌های بین‌المللی یک عامل مهم است. به همین گونه، تعداد جمعیت در سال ۲۰۲۰ بسیار بیشتر از قرن گذشته است. اما در عین حال، ما به فناوری‌های بسیار پیشرفته‌تر نیز دسترسی داریم که می‌توان از آن برای سیستم ردیابی و بهبود استاندارد‌های بهداشتی بهره گرفت.
اگر این اقدامات ما را تا هنگام تولید و عرضه واکسن حفظ کند، آیا این پایان کووید-۱۹ و بازگشت به زندگی عادی‌مان خواهد بود؟ این احتمال نیز هست که کووید-۱۹ تا مدت‌ها بخشی از زندگی انسان‌ها باقی بماند. می‌توان این ویروس را با بیماری ایدز مقایسه کرد که در فهرست «همه‌گیری‌های جهانی» سازمان بهداشت جهانی قرار دارد. در ایالات متحده، نخستین موارد کلینیکی ایدز در سال ۱۹۸۱ تشخیص داده شد.
کریستین استگلینگ، مدیرعامل نهاد خیریه «فرانت لاین ایدز» خاطرنشان می‌کند که هرچند اکنون دارو‌های جلوگیری از عود عملکرد ویروس برای مبتلایان به ایدز کشف شده است، اما این بیماری همچنان به صورت یک همه‌گیری باقی مانده و تنها در سال گذشته حدود ۱.۷ میلیون نفر را مبتلا کرده است.
در سال ۱۹۸۰، اعلام شد که آبله نخستین و تنها بیماری عفونی در انسان است که به‌کلی ریشه‌کن شده است.
البته اکنون جایی که دامنه سرایت بیماری مطرح می‌شود، سفر‌های بین‌المللی یک عامل مهم است. به همین گونه، تعداد جمعیت در سال ۲۰۲۰ بسیار بیشتر از قرن گذشته است. اما در عین حال، ما به فناوری‌های بسیار پیشرفته‌تر نیز دسترسی داریم که می‌توان از آن برای سیستم ردیابی و بهبود استاندارد‌های بهداشتی بهره گرفت.
اگر این اقدامات ما را تا هنگام تولید و عرضه واکسن حفظ کند، آیا این پایان کووید-۱۹ و بازگشت به زندگی عادی‌مان خواهد بود؟ این احتمال نیز هست که کووید-۱۹ تا مدت‌ها بخشی از زندگی انسان‌ها باقی بماند. می‌توان این ویروس را با بیماری ایدز مقایسه کرد که در فهرست «همه‌گیری‌های جهانی» سازمان بهداشت جهانی قرار دارد. در ایالات متحده، نخستین موارد کلینیکی ایدز در سال ۱۹۸۱ تشخیص داده شد.
کریستین استگلینگ، مدیرعامل نهاد خیریه «فرانت لاین ایدز» خاطرنشان می‌کند که هرچند اکنون دارو‌های جلوگیری از عود عملکرد ویروس برای مبتلایان به ایدز کشف شده است، اما این بیماری همچنان به صورت یک همه‌گیری باقی مانده و تنها در سال گذشته حدود ۱.۷ میلیون نفر را مبتلا کرده است.
خانم استگلینگ می‌گوید که هرچند مهم است که در مباحثات، بیماری‌های ایدز و کووید-۱۹ را «در قیاس و تقابل با هم قرار ندهیم»، اما در صورت نبود واکسن در آینده نزدیک، ممکن است همه‌گیری ایدز بتواند نوعی رهنمون برای تطبیق جامعه با زندگی با ویروس کرونا باشد.
استگلینگ می‌افزاید، در حالی که برخی سیاستمداران کووید-۱۹ را یک «عامل تساوی» و ویروسی عنوان کرده‌اند که «همه ما به یک گونه آن را تجربه می‌کنیم»، اما این باور لزوما واقعیت ندارد.
استگلینگ می‌افزاید، در حالی که برخی سیاستمداران کووید-۱۹ را یک «عامل تساوی» و ویروسی عنوان کرده‌اند که «همه ما به یک گونه آن را تجربه می‌کنیم»، اما این باور لزوما واقعیت ندارد.
او می‌گوید: «جوامع فقیرتر و محروم یا به نوعی به حاشیه رانده شده، آماج کووید-۱۹ قرار گرفته‌اند. این امر در مورد بیماری ایدز هم صدق می‌کند. ما سخت مایلیم ببینیم چه درسی می‌توان از همه‌گیری ایدز گرفت.»
آیا احتمال آن هست که ویروس خودش را از میان ببرد؟ دکتر مک درموت می‌گوید اگر نسبت سرایت به تعداد جمعیت (رقم R) به کمتر از «یک» کاهش یابد (هر فرد آلوده کمتر از یک فرد دیگر را مبتلا کند)، «نهایتا همه‌گیری خود را از چرخه خارج می‌کند.» هدف ایده‌آل، رسیدن به گونه‌ای «R R» است که «نسبت سرایت در آن بسیار کمتر از یک باشد».
آیا احتمال آن هست که ویروس خودش را از میان ببرد؟ دکتر مک درموت می‌گوید اگر نسبت سرایت به تعداد جمعیت (رقم R) به کمتر از «یک» کاهش یابد (هر فرد آلوده کمتر از یک فرد دیگر را مبتلا کند)، «نهایتا همه‌گیری خود را از چرخه خارج می‌کند.» هدف ایده‌آل، رسیدن به گونه‌ای «R R» است که «نسبت سرایت در آن بسیار کمتر از یک باشد».
او می‌افزاید که «اگر این عدد در محدوده ۰.۹ بماند، مدت بسیار زیادی طول خواهد کشید که ویروس تحت کنترل در آید.». اما این در مقابل، سیر سرایت کووید-۱۹ اکنون چالش‌برانگیز است. روز جمعه دولت بریتانیا اعلام کرد که «رقم R» در آن کشور بین ۱.۳ و ۱.۵ قرار دارد.
هرچند بشریت اکنون نسبت به ماه ژانویه بسیار بیشتر در مورد ویروس کرونا می‌داند، اما تعامل‌ها و نظرات همچنان مبهم و نامشخص است. چه کسی می‌داند که در چه زمانی یک واکسن قابل اتکا به بازار عرضه خواهد شد، یا اصولا تولید خواهد شد یا نه، و اگر نشود، همه‌گیری تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟
هرچند بشریت اکنون نسبت به ماه ژانویه بسیار بیشتر در مورد ویروس کرونا می‌داند، اما تعامل‌ها و نظرات همچنان مبهم و نامشخص است. چه کسی می‌داند که در چه زمانی یک واکسن قابل اتکا به بازار عرضه خواهد شد، یا اصولا تولید خواهد شد یا نه، و اگر نشود، همه‌گیری تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟
همه‌گیری‌ها و بیماری‌های واگیردار در گذشته، نشان می‌دهند که با توجه به این که برخی از آن‌ها هنوز هم در میان جوامع در گردشند، ممکن است سال‌ها به طول بینجامد تا ویروس‌ها دیگر خطری برای انسان نباشند.
منبع: ایندیپندنت
۰
