چوب یک بوته مرده، حقیقت شگفت‌انگیزی از طول عمر آن را فاش کرد!
یک تکه چوب کهنه و پیچ‌خورده که میان صخره‌ها در توندرای فنلاند یافت شده، چیزی بیش از آنچه به چشم می‌آید در خود دارد.
فرادید| میان شاخه‌های درهم پیچیده‌ی یک درخت سرو معمولی مرده در فنلاند، بوته ای نهفته که سن آن از هر بوته‌ای در تاریخ بیشتر است. این بوته سال ۱۹۰۶ میلادی خشک شده و مرده، اما رشد حلقه‌های آن از حدود سال ۲۶۰ میلادی آغاز شده است.
به گزارش فرادید، این به آن معناست که این بوته حتی زودتر از این شروع به رشد کرده است. دانشمندان محاسبه کرده‌اند این بوته پیش از رسیدن به پایان عمر خود ۱۶۴۷ سال روی کره زمین زیسته است.
اُرس یا سرو کوهی، یکی از گسترده‌ترین گونه‌های درختی جهان است. این درخت از سطح دریا تا بالاترین حد پوشش گیاهی از آلاسکا تا اِتنا، از ژاپن تا اسکاتلند یافت می‌شود. این گونه بسیار متنوع است و قادرست دماهای سوزان و خشکی‌ها مانند تپه‌های شنی را تحمل کند یا برعکس در محیط‌های یخ‌زده نزدیک یخچال‌ها زندگی کند.
قدیمی‌ترین بوته شناخته‌شده در جهان پیش از مردن حداقل ۱.۶۴۷ سال عمر کرده است.
حیوانات و گیاهان انواع متفاوتی از موجودات هستند و یکی از جالب‌ترین تفاوت‌ها میان این دو، طول عمر است. درختان کلونال (تولیدمثل غیرجنسی) وجود دارند که هزاران سال عمر دارند و درختانی واحد که عمرشان به هزاران سال می‌رسد.
دلایل زیادی وجود دارد که چرا این درختان باستانی شایسته حفاظت هستند. آن‌ها سوابقی از آب و هوای گذشته و حتی رویدادهای زمین‌شناسی و کیهانی را در خود دارند. آن‌ها نمایانگر کانون تنوع زیستی پایدار هستند و جنگل‌ها و درختزارهایی که درختان بسیار قدیمی را در خود جای داده‌اند، سهم بزرگی در جذب و ذخیره‌سازی کربن دارند.
این بوته خاص سرو، در سال ۲۰۲۱ و در اوتسجوکی، لاپلَند و در فاصله ای نه چندان دور از موسسه تحقیقاتی کوهستانی کِوُ از دانشگاه تورکو کشف شد.
آن زمان، دانشمندان قدمت آن را حدود یکهزار و ۲۴۲ سال تخمین زدند. اما سال ۲۰۲۴ وقتی دوباره به آن سر زدند، متوجه شدند در تخمین خود اشتباه کرده بودند. این بوته خیلی قدیمی‌تر بود. همچنین چهار بوته سرو دیگر با سن‌های بیش از ۱۰۰۰ سال در اوتسجوکی پیدا کردند و چندین بوته دیگر در سوئد کشف شد.
قدیمی‌ترین سرو و قدیمی‌ترین گیاه چوبی فنلاند یک نمونه ۱۰۷۰ساله بود که پیش از این کشف در لِمِنجوکی پیدا شده بود.
رکورد سنی سروهای فنلاندی اکنون تقریباً به ۶۰۰ سال رسیده است.
برای تعیین سن سرو، محققان تعداد حلقه‌های تنه آن را شمردند، زیرا گیاهان چوبی سالانه لایه جدیدی به رشد خود اضافه می‌کنند. سپس این حلقه‌ها را با رشد حلقه‌های درختان سرو قدیمی دیگر همان منطقه مقایسه کردند تا سرعت رشد این گونه را تعیین کنند.
برشی از بوته که حلقه‌های متعدد آن را نشان می‌دهد.
سروها به طور خاص به پدیده‌ای مبتلا هستند که ممکن است یک سال از رشد خود را از دست بدهند و منجر به از دست رفتن یک حلقه در آن سال شود. مقایسه متقاطع با سروهای دیگر به محققان کمک کرد شکاف‌ها را در این بوته باستانی شناسایی کرده و سن آن را دقیق‌تر محاسبه کنند. در واقع، آن‌ها معتقدند تخمین جدیدشان ممکن است حتی محتاطانه باشد؛ احتمالاً سن واقعی بوته بین ۱۰ تا ۲۰۰ سال بیش از سنی است که آن‌ها محاسبه کرده‌اند.
محققان می‌گویند احتمالاً توندرای سروهای قدیمی‌تری نیز در خود دارد و این نشان می‌دهد تلاش‌ها برای محافظت از این زیست‌بوم شگفت‌انگیز ضروری است.
گرمایش فعلی در عرض‌های جغرافیایی بالا همراه با دینامیک طبیعی گیاهان و تغییرات آب و هوایی که منجر به افزایش شدت و فراوانی اختلالات طبیعی می‌شود، ممکن است تهدیدهای جدی‌تری به وجود آورد.
پیشروی شمالی پوشش گیاهی جنگلی می‌تواند به سرعت سروهای قدیمی را کنار بزند و رژیم‌های اختلالات طبیعی که معمولاً شکل‌دهنده تجمع‌های توندرا هستند را تغییر دهد. این اتفاق نشان‌دهنده لزوم شناسایی و سپس انجام تلاش‌های حفاظتی برای جلوگیری از از دست رفتن این جزء منحصر به فرد از زیست‌بوم توندرا است.
مترجم: زهرا ذوالقدر
