روی اين صحنه آدم‌های بزرگی ايستاده‌اند

جشن حافظ امسال در غیاب علی معلم برگزار شد، میهمانان این جشن سینماگرانی بودند که بسیاری از آنها در صحبت‌هایشان از غیبت مردی صحبت کردند که سال‌ها این جشن مستقل را هدایت کرد و به مقصد رساند.

به گزارش شرق، بهانه گفت‌وگو با سعید راد نیز برگزاری دوباره این جشن و اشاره‌های بازیگران جوان از‌جمله نوید محمد‌زاده به جایگاه حرفه‌ای بازیگرانی بود که از روزگارانی در این عرصه فعالیت کردند و الگویی برای نسل جوان بودند.

در ادامه شما را به خواندن این گفت‌وگو دعوت می‌کنیم.

در سال جاری جشن حافظ بدون حضور علی معلم برگزار شد و در غیاب او جشن حال‌و‌هوای عجیبی داشت. شما از سال‌های رفاقت با علی معلم صحبت کردید، جشن امسال از نظر شما چطور بود؟
تصور می‌کنم در جشن حافظ که امسال در غیاب علی معلم برگزار شد، صداقت، لیاقت و اخلاق حرفه‌ای سینما و رفاقت ایرانی ثابت شد. علی معلم استاد همۀ ما بود و سال‌ها با او رفاقت کردیم. قبل از اینکه جشن برگزار شود، دلشوره داشتم که جشن در غیاب این عزیز چطور برگزار خواهد شد؟ اما خوشبختانه آن‌قدر اهالی سینما گرم و صمیمی رفتار کردند و آن‌قدر جای خالی آقای معلم را با‌شکوه پر کردند که بشخصه حس نکردم که علی عزیز امسال حضور ندارد.

نکته‌ای که نظرم را جلب کرد، این بود که چقدر تواضع و فروتنی در خانم معماریان و امید عزیز دیدم و چقدر جالب حس‌شان را بیان کردند که هنوز بعد از این سفر همیشگی آقای معلم گرم هستیم و هنوز به روی خودمان نمی‌آوریم. علی معلم غیر از سردبیری و برگزاری جشن خصوصی حافظ، منتقد و کارگردانی، جسور و باسواد بود. سینما را خوب می‌شناخت و حق بدهید که در غیاب او حس کنم که سینمای ایران وزنه بزرگی را از دست داد. علی معلم آرزوهای بزرگی داشت که اتفاقا دست‌یافتنی بود.

آقای مهران مدیری عزیز اجرای جشن را برعهده داشت و باشکوه جشن را اجرا کرد و مثل آقای معلم باشکوه بود. طبعا واژه پدیده را به‌راحتی برای هر شخصی استفاده نمی‌کنم؛ اما آقای مدیری هم مثل آقای علی معلم پدیده است. اتفاقا نخستین تجربه سینمایی مهران مدیری را دیدم و تحسینش کردم.

به‌هرحال در هر شاخه و رشته‌ای (مثل ورزش، سیاست) پدیده‌هایی وجود دارند که هر ٥٠ سال یک‌بار می‌تواند تکرار شود و قطعا مهران مدیری یکی از آنهاست و خوشحالم که جایزه او را اهدا کردم.

به‌هرحال جشن حافظ به‌عنوان جشنی مستقل و خصوصی همیشه جایگاهش را حفظ کرده است. فکر می‌کنید در غیاب علی معلم چطور می‌توان به این جشن نگاه کرد؟
مثل همیشه جشن حافظ مستقل برگزار شده است و در تمام این سال‌ها با تمام سختی‌هایی که برای برگزار‌کنندگانش داشته، به بهترین شکل ممکن برگزار شد. حقیقت این است که در جشن امسال نمی‌دانستم باید به چه کسی خسته‌نباشید بگویم؟ در جشن امسال لیاقت‌ها و زحماتی که برای برگزار‌کنندگان این جشن کشیده شده بود، مشخص بود. جای استاد علی معلم عزیز همیشه خالی است.

خودش این جشن را پایه‌ریزی کرد و به اینجا رساند و ارث خوبی برای خانواده بزرگوارش به جای گذاشت و این میراث به‌درستی مدیریت شد. هیجان جشن امسال درست مثل روزهایی بود که علی معلم حضور داشت و ان‌شاءالله این جشن ادامه‌دار خواهد شد. قطعا منتظر جشن بعدی خواهم بود.

نوید محمد‌زاده بعد از دریافت جایزه، در صحبت‌هایش از نسلی صحبت کرد که سینما را از آنها آموخته است و در میان اشاره‌هایی که داشت، به شما و فیلم‌هایی که کلاس بازیگری بوده، اشاره کرد. نگاه شما به نسل بازیگرانی که اتفاقا در جشن حافظ درخشیدند، چیست؟
بسیاری در این سال‌ها من را قضاوت کردند که نظر خوبی درباره بازیگرانی که وارد سینما می‌شوند، ندارم! این بی‌انصافی است. هنوز هم هجوم بازیگران به سینما را نقد می‌کنم و حرف من این است که مگر سینمای ایران به چه مقدار بازیگر نیاز دارد؟ کسانی مثل شهاب حسینی، نوید محمدزاده، حامد بهداد یا محمدرضا فروتن آن‌قدر خوب هستند و از خودشان و هنرشان مراقبت کردند که ثمره کارشان را می‌بینند و به محبوبیت خوبی هم رسیده‌اند.

این جایگاهی که کسب کردند، شوخی نیست. ممکن است که به چند کار شهاب حسینی نقد داشته باشم، آن هم نقد و نه نفی. من بازی‌ای از شهاب در فیلم سوپراستار دیدم که همیشه تحسینش می‌کنم. این بازی‌های آقای حسینی و جنم خودش او را به این درجه از بازیگری رسانده است. یا اینکه سه فیلم از نوید محمدزاده دیدم که حیرت کردم از توانایی بالای او در ایفای نقش‌های سخت و دشوار.

اما از این دست بازی‌ها در سینما از بازیگران خوبمان کم نداریم. ولی به دلیل مواظبت‌نکردن‌ از خودشان دیگر تکرار نمی­شود و بعد از مدت‌ها فراموش می­شود. من از زمانی که به ایران برگشته­ام نزدیک به ١٧ سال، ١٠ تا از بازیگرهای شاخص آن دوره که آمدم، الان اصلا وجود ندارند و این همان چیزی است که من می­­گویم عدم مواظبت که باعث می­شود دیگر بازی­های خوب تکرار نشود.

برگردیم به پرسش شما و ادای دِین نوید محمد‌زاده به بازیگران دهه­های پیشین سینمای ایران که بیانگر این نکته است که او ایفاگر نقش های سخت و دشوار است مثل شهاب حسینی و ما متأسفانه از این جنس بازیگری را با آنکه بازیگران زیادی وارد شده‌اند، دیگر نمی‌بینیم.

من فکر می‌کنم بازیگری در این حد حتما اخلاق حرفه­ای دارد و ماندن در این حرفه را خوب بلد است. صحنه­ای که او روی آن ایستاد و حرف زد، احترام دارد و روی این صحنه تابه­حال آدم‌های بزرگی ایستاده‌اند. همچنین یکی از کسانی که اینجا دوست دارم به او اشاره کنم هومن سیدی است که چند بازی خوب هم از او دیده‌ام.

آقای راد! از کار بعدی چه خبر؟
صحبت‌هایی با آقای کیمیایی برای حضور در فیلم بعدی‌شان داشته‌ام و پیش‌تولیدش مهر آغاز می­شود. خوشحالم که بعد از دو کار بزرگشان- سفر سنگ و خط قرمز- در خدمت استاد کیمیایی باشم. بسیاری از کارگردان‌های ما از‌جمله آقایان تقوایی، مهرجویی یا کیمیایی حق بزرگی به گردن سینمای ایران دارند و هنوز هم وقتی اسمشان می‌آید، یک سالن به احترام‌شان می‌ایستند و کف می‌زنند.

قطعا در کارنامه هنری من هم فیلم‌هایی هستند که نمره قبولی نمی‌گیرند؛ اما بدون ‌تردید تعدادی از آنها در تاریخ سینمای ایران جای دارند و افتخار می‌کنم در آنها ایفای نقش کرده‌ام.