رقابت پهپادی فشرده ایران و ترکیه؛ «شاهد» یا «بیرقدار»؛ کدام برترند؟

در سالی که گذشت، درگیری و جنگ های مختلفی در سراسر دنیا به وقوع پیوست. در میان این درگیری ها نقش پهپادها بیش از گذشته برجسته شد. این پرندگان بدون سرنشین نقش غیر قابل انکاری در جنگ اوکراین و روسیه داشته اند.

در میان پهپادهای مختلف، دو پهپاد بیرقدار تی بی ۲ (Bayraktar TB۲) ترکیه و پهپاد شاهد ۱۲۹ (Shahed ۱۲۹) بیش از سایر پهپادها در میدان نبرد حضور داشته و به خصوص خود را در جنگ اوکراین و روسیه نشان دادند.

در این گزارش قصد داریم مروری بر ابعاد مختلف این دو پهپاد داشته و از زوایای مختلف این دو را با هم مقایسه کنیم.

پهپاد ترک در مقابل پهپاد ایرانی

بیرقدار یا بایراکتار تی‌ بی ۲ (بیرقدار به معنای «پرچمدار» است) یک پهپاد رزمی (UCAV) ارتفاع متوسط ساخت ترکیه است که می ‌تواند عملیات پرواز رزمی از راه دور را انجام دهد. این پهپاد توسط شرکت «بایکار» ساخته شده و ابتدا در نیروی هوایی ترکیه (TAF) به کار گرفته شد. توسعه این پهپاد تا حد زیادی به سلجوق بیرقدار، دانشجوی سابق MIT و داماد رجب طیب اردوغان نسبت داده شده‌ است؛ هر چند مدل های جدید این پهپاد ربطی به سلجوق بیرقدار ندارد.

پهپاد بیرقدار تی بی ۲ در عملیات های مختلفی در عراق، لیبی، سوریه، آذربایجان و به خصوص اوکراین شرکت داشت. ترکیه در سال ۲۰۱۹ میلادی شش فروند از این پهپادها را تحویل اوکراین داد. این پهپادها در نبرد دولت اوکراین علیه جدایی ‌طلبان شرق در منطقه دونباس به کار گرفته شدند. اوکراین همچنین در سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی تصمیم به خرید ۲۴ پهپاد دیگر گرفت و این پهپادها را در جنگ علیه روسیه به کار گرفت.

در مقابل، شاهد ۱۲۹ یک پهپاد ایرانی است که توسط نیروهای مسلح ایران و سپاه پاسداران طراحی و تولید شده‌ است. از این پهپاد در شهریور سال ۱۳۹۲ رونمایی شد. پهپادهای شاهد ۱۲۹ در حال حاضر در ارومیه، سمنان، کنارک، بندرعباس، بوموسی و دمشق مستقر هستند. این پهپاد نیز همانند بیرقدار یک پهپاد بین المللی است و در عملیات های مختلف برون مرزی در سوریه و عراق، مرزهای شرقی و روسیه و اوکراین به کار گرفته شده است.

مقایسه بیرقدار و شاهد ۱۲۹

جدول زیر مختصات پهپادهای بیرقدار و شاهد ۱۲۹ را نشان داده و با هم مقایسه می کند:

نمونه جدید بیرقدار بعد از شکست از شاهد

پهپاد بیرقدار در ابتدای ساخت توانست در برخی عملیات های منطقه ای فعال ظاهر شود اما بعد از ورود پهپادهای ایرانی به عملیات های منطقه ای تقریبا از دور خارج شد. بعد از این، ترکیه از بیرقدار جدید رونمایی کرد. نمونه های جدید و رادارگریز بیرقدار به سرعت در جنگ قره باغ و اوکراین و روسیه به کار گرفته شدند اما نتوانستند آن طور که باید به کار آیند.

بیرقدار در چند ماه نخست جنگ اوکراین و روسیه کارآمدی زیادی از خود نشان داد اما بعد از مدتی آرام آرام از دور خارج شد. تحلیلگران معتقدند پهپاد جدید ترکیه ای زیاد بومی نیست.

برخلاف ادعای ترکیه، برخی قطعات این پهپاد پیشرفته ساخت آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی است. در حالیکه کمپانی ترکی «بایکار» مدعی بود که پهپادهای رزمی خود را به طور کامل در داخل ترکیه تهیه می ‌کند اما قطعات پهپادهای سرنگون ‌شده در درگیری ‌های متعدد مشخص کرد که قطعاتی از این پهپاد توسط تولید کنندگان آمریکایی، کانادایی و اروپایی ساخته شده ‌اند.

منبع: خبر فوری