این سنگ عجیب ۱۵۰ میلیون سال قبل در معدۀ یک هیولای دریایی بوده است!

فرادید| یک «سنگ معده» ۱۵۰ میلیون‌ساله پس از پیدا شدن در ساحلی در بریتانیا به قدیمی‌ترین فسیل شناخته‌شده در نوع خود تبدیل شده است. این سنگ که به شکل مشت است، ۵۹ میلیون سال از قدیمی‌ترین سنگ معده شناخته شده‌ی قبلی که در دوران ژوراسیک در روده حیوانی می‌چرخیده، قدیمی‌تر است. 

به گزارش فرادید، تقریباً غیرممکن است که بتوان گفت سنگ‌های معده‌ای که خارج از بافت پیدا می‌شوند (یعنی خارج از اسکلت) از شکم کدام حیوان بیرون آمده‌اند. با این حال، نایجِل لارکین، دیرین‌شناس و پژوهشگر دانشگاه ریدینگ، ایده‌هایی را مطرح کرده است: «اندازه این سنگِ معده و لایه‌ای از خاک که سنگ در آن کشف شده است، نشان می‌دهد که آن به احتمال زیاد داخل معده یک خزنده دریایی بزرگ مانند ایکتیوسور، پلزیوسار، پلیوسور یا کروکودیل شکل گرفته است».

این سنگ کمیاب توسط دیرین‌شناس مشهور دکتر استیو اچز در کیمریج شناسایی شد. وقتی لارکین از این سنگ عجیب خبردار شد، به این فکر افتاد که شکل آن ممکن است منشأ بیولوژیکی داشته باشد تا نتیجه فرآیندهای زمین‌شناسی، همانطور که دیگر متخصصان فسیلی پیشنهاد کرده بودند. او از آن زمان مطالعه‌ای را در باب، به قول خودش «این شی اسرارآمیز کمیاب» منتشر کرد. 

سنگ معده نوعی سنگ است که در رده‌ی سایر بیماری‌های پاتولوژیک مانند سنگ مثانه و سنگ کلیه قرار می‌گیرد. این پیوند به این معنا بود که لارکین می‌توانست به نمونه‌های کالج سلطنتی جراحان، انگلستان و مجموعه‌های پاتولوژی کالج دانشگاه لندن برای تأیید تشخیص خود تکیه کند. 

بر خلاف گاسترولیت‌ها که بلعیده می‌شوند، سنگ‌های معده اجسام معدنی هستند که به طور طبیعی داخل طیف وسیعی از حیوانات، از انسان گرفته تا ایکتیوسورها، شکل می‌گیرند. ما حتی در روده مومیایی‌های مصری هم سنگ معده پیدا کرده‌ایم، اما پیدا کردن این سنگ‌ها در آثار فسیلی یک اتفاق نادر است. 

یک توضیح برای پراکندگی آن‌ها در فسیل‌ها این است که آن‌ها پیدا شده‌اند اما به درستی شناسایی نشده‌اند. هویت این سنگ خاص با کمک دکتر ایوان سانسوم، مدرس ارشد دیرین‌زیست‌شناسی دانشگاه بیرمنگام که تجزیه و تحلیل میکروسکوپی سنگ را انجام داد، مشخص شد. ساختار و ترکیب معدنی آن نشان می‌دهد که در یک دستگاه گوارش تشکیل شده است و بنابرین سنگ معده است. 

سنگ معده علاوه بر قدیمی بودن فوق‌العاده، تاییدی است بر این که رشد مواد معدنی مختص حیوانات خشکی نیست و می‌توان آن را در محیط‌های دیرینه دریایی نیز یافت. همچنین نخستین بار است که چنین نمونه‌ای در بریتانیا کشف شده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر