چه چیزی در این «مدفوع» ۲۰۰ میلیون ساله پیدا شد؟!

فرادید| دانشمندان به تازگی بابررسی یک قطعه مدفوع فسیل‌شدۀ 200 میلیون ساله که احتمالا مربوط به جانوری شبیه به کروکودیل بوده است، دریافته‌اند که آن جانور مبتلا به یک نوع بیماری انگلی ماقبل تاریخ بوده است.

به گزارش فرادید؛ این مدفوع فسیل شده که در تایلند کشف شده است، نخستین نمونۀ ثبت شده از انگل‌هایی را در خود دارد که در طول دورۀ تریاسۀ متاخر در بدن یک جانور مهره‌دار آسیایی زندگی می‌کردند. دورۀ تریاسۀ متاخر از 230 تا 200 میلیون سال قبل را شامل می‌شود.

کلکسیون سرگین‌سنگ‌ها در تایلند

این مطالعه که نتایج آن در مجلۀ علمی پلاس‌وان منتشر شده نشان می‌دهد که آلودگی‌های چندانگلی در این دوره رایج بوده است.

تانیت نانسریراچ، نویسندۀ اول مقاله و دیرین‌شناس دانشگاه ماهاساراکام تایلند می‌گوید: «این کشف برای فهم گوناگونی انگل‌ها و اینکه آن‌ها چگونه با اکوسیستم‌های باستانی تعامل داشته‌اند اهمیت زیادی دارد».

مدفوع فسیل شده که آن را «سرگین‌سنگ» (coprolite) نیز می‌نامند، می‌تواند سرنخ‌هایی دربارۀ اینکه چه حیوانی در کدام دوره در کدام منطقه زندگی می‌کرده در اختیار محققان بگذارد. به علاوه سرگین‌سنگ‌ها می‌توانند اطلاعاتی دربارۀ رژیم غذایی جانوران باستانی و چگونگی کارکرد سیستم گوارشی آن‌ها در اختیار ما بگذارند. آن‌ها همچنین برای مطالعۀ بقایای انگلی نیز اهمیت دارند.

انگل‌ها معمولا در بافت‌های نرم جانوران تجمع می‌کنند که بقایای فسیلی آن‌ها به ندرت یافت می‌شود. اما سرگین‌سنگ‌ها می‌‌توانند آثاری از این انگل‌ها را در خود حفظ کنند.

تخم‌های انگل حفظ شده در میان سرگین‌سنگ

مارتین کوارنستروم، دیرین‌شناس دانشگاه اوپسالا در سوئد می‌گوید: «سرگین‌سنگ‌ها می‌توانند به طور غافلگیرکننده‌ای حاوی فسیل‌هایی باشند که شما آن‌ها را به ندرت در جاهای دیگر پیدا می‌کنید. از جملۀ این‌ها می‌توان به سلول‌های ماهیچه‌ای، حشراتی که به زیبایی حفظ شده‌اند و نیز بقایای مو و انگل اشاره کرد». از این جهت، سرگین‌های باستانی مانند یک صندوق گنج هستند، هر چند که به علت تیرگی‌شان، تشخیص محتویاتشان تا حدی دشوار است.

سرگین‌سنگی که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است، در سال 2010 نزدیک روستای نانگ یاکونگ در تایلند کشف شد. این فسیل شکلی استوانه‌ای و دراز داشت؛ بیش از 7 سانتیمتر طول و 20 سانتیمتر قطر آن بود. سطح سرگین‌سنگ سخت، صاف و خاکستری بود. محققان برای بررسی آن، آن را برش زده و قطعات کوچکی از آن را زیر میکروسکوپ قرار دادند.

تصویری بازسازی شده از یک فیتوسورس

سرگین‌سنگ حاوی تخم‌های دست‌کم شش انگل از پنج نوع متفاوت بود. محققان فکر می‌کنند یکی از انگل‌ها متعلق به گونۀ کرم‌های حلقوی موسوم به آسکاریدیا باشد. از آنجا که فسیل‌های این نوع انگل‌ها بسیار کمیاب هستند، این کشف برای محققان بسیار هیجان‌انگیز بوده است.

با توجه به شکل این سرگین و نیز با توجه به کشف بقایای دیگری از جانوری موسوم به «فیتوسوروس» (phytosaurs) در نزدیک محل کشف سرگین‌سنگ، محققان فکر می‌کنند سرگین متعلق به این گونۀ جانوری بوده است. فیتوسورس تا حدی شبیه به کروکودیل‌های امروزی بوده و در پایان دورۀ تریاسه منقرض شده است. احتمالا این انگل از طریق خوردن ماهی، دوزیستان یا سایر انواع خزنده‌ها وارد بدن جانور شده‌اند.