خلیج مریخ: تحلیل داده‌های مریخ‌نورد چین از وجود اقیانوسی عظیم در سیاره سرخ خبر داد

دانشمندان با تحلیل داده‌های مریخ‌نورد چین موفق به کشف نشانه‌هایی از وجود اقیانوس در گذشته در سیاره سرخ شدند.

یک مطالعه جدید با استفاده از داده‌های مریخ‌نورد «ژورنگ» (Zhurong) چین، شواهدی از رسوبات ساحلی باستانی در زیر سطح مریخ را کشف کرده است که نشان می‌دهد زمانی یک اقیانوس وسیع بخشی از سیاره سرخ را پوشانده است. این کشف نشان می‌دهد مریخ همیشه یک دنیای خشک و متروک نبوده و احتمالا زمانی مانند سیاره زمین سواحلی گرم و درخشان داشته است.

سواحل پنهان سیاره مریخ

براساس مطالعه‌ای جدید که در مجله «مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم»‌ (PNAS) به چاپ رسیده است، مریخ احتمالا زمانی اقیانوسی عظیم با سواحلی شنی و امواج بزرگ را دربرداشته است.

یک تیم بین‌المللی از دانشمندان، داده‌های مریخ‌نورد ژورنگ چین را تجزیه و تحلیل کردند و لایه‌های سنگی پنهان زیر سطح سیاره را شناسایی کردند. این ساختارها نشان داد که زمانی یک اقیانوس وسیع منطقه شمالی مریخ را پوشانده است.

«بنجامین کاردناس»، استادیار زمین‌شناسی و یکی از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: «یافته‌ها شواهدی قانع‌کننده را ارایٔه می‌کنند که نشان می‌دهد زمانی سیاره مریخ حجم قابل‌توجهی آب داشته است.

پیدا کردن نواحی شبیه به ساحل و دلتای رودخانه و همچنین باد، شن و ماسه از وجود ساحل و اقیانوس خبر داده است. جزرومد و رسوب دریا شرایط مناسب برای حیات میکروبی را ایجاد می‌کند. بدین ترتیب، شانس وجود حیات در سیاره سرخ افزایش یافته است.»

مریخ‌نورد ژورنگ

مریخ‌نورد ژورنگ (Zhurong) در سال ۲۰۲۱ در منطقه‌ای به نام «Utopia Planitia» روی سطح مریخ فرود آمد و داده‌های زمین‌شناسی برای جستجوی نشانه‌هایی از وجود آب یا یخ در گذشته این سیاره را جمع‌آوری کرد.

برخلاف مریخ‌نوردهای قبلی، ژورنگ به راداری مجهز بود که به آن اجازه می‌داد زیر سطح سیاره را اسکن کند. این مریخ‌نورد با استفاده از رادارهای فرکانس پایین و بالا قادر بود صخره‌های مدفون شده در زیر سطح سیاره مریخ را شناسایی کرده و جزییات پنهان آن‌ها را آشکار کند.

کاردناس توضیح داد: «وقتی به نحوه شکل‌گیری حیات در زمین نگاهی می‌اندازیم، به اهمیت وجود آب (دریا و اقیانوس) پی می‌بریم. هنگامی که تیم دانشمندان داده‌های رادار را بررسی کرد، ساختار لایه‌ای مشابهی را با سواحل روی زمین پیدا کرد. این ساختارها که آن را با نام «رسوبات ساحلی» می‌شناسیم، به سمت پایین ناحیه‌ای که احتمالا اقیانوس آنجا بوده است، شیب دارند.

رسوبات ساحلی زمانی شکل می‌گیرند که آب توسط جزرومد در یک منطقه جابجا می‌شود. این نشانه بزرگ و قانع‌کننده‌ای از وجود اقیانوس است. بنابراین کشف وجود اقیانوس در سیاره مریخ نشان می‌دهد این سیاره شرایط مناسب برای حیات میکروبی را داشته است.»

در زیر، تصویر شبیه‌سازی شده از سیاره سرخ حدود ۳.۶ میلیارد سال پیش را مشاهده می‌کنید که طبق تخمین دانشمندان بیش از نیمی از آن را اقیانوس تشکیل داده بود.

او در ادامه گفت: «کشف رسوبات ساحلی برای ما آشکار کرد که موج وجود داشته است و همین یعنی وجود یک جریان آب و هوایی پویا که سبب تشکیل موج شده است.»

وقتی تیم محققان داده‌های مریخ را با اطلاعات ذخیره شده از ذخایر ساحلی زمین مقایسه کردند، شباهت شگفت‌انگیزی پیدا کردند. ساختارهای فرورفته مشاهده شده در مریخ دقیقا مشابه ساختارهایی بود که در رسوبات ساحلی روی کره زمین مشاهده شده است.

محققان در مطالعه شباهت این ساختارها، گزینه‌های دیگر مانند جریان رودخانه یا فعالیت‌های آتشفشانی را نیز بررسی کردند. اما درنهایت دریافتند چنین ساختارهایی نتیجه رسوبات ساحلی و وجود اقیانوس با امواج بزرگ و خروشان است.

کادرناس در ادامه توضیحات گفت: «ما دریافتیم خط ساحلی کشف شده در گذر زمان تکامل یافته است. ما مریخ را هم‌اکنون مانند یک سیاره خاموش و ساکت می‌بینیم اما شواهد نشان می‌دهند زمانی مریخ درحال تکامل بوده است. رودخانه‌ها در آن جاری بودند، رسوبات شکل می‌گرفتند و فرسایش انجام می‌شد. بررسی رسوبات به ما کمک می‌کند دریابیم منظره احتمالی خط ساحلی در مریخ چطور بوده و چطور تکامل یافته است. از همه مهم‌تر، این مسیٔله به ما کمک می‌کند تا دریابیم حیات در مریخ وجود داشته است یا خیر.»

منبع: دیجیاتو