انتقادات زیادی به معماری رو به انحطاط ما به خصوص بعد از انقلاب اسلامی وجود دارد. به طور کلی تقلیدهای کورکورانه ، سبک های التقاطی و دور از فرهنگ ما ، دور بودن از تکنولوژی های نو و سبک سازی ، بهینه نبودن از لحاظ مصرف انرژی و ذخیره آن و بسیاری دیگر از این دست انتقادات به معماری امروز ما وارد است.
با این وجود هر از گاهی معمارانی خوش ذوق و فرهیخته به مدد کارفرمایان فهیم دست به خلق آثاری می زنند که حتی در ابعاد جهانی شهره می شوند. یکی از مثال های بارز و فاخر این دست خانه شریفی ها است که در تهران و محله دروس واقع است. خانه Sharifi-ha توسط شرکت معماری ایرانی Nextoffice طراحی شده است.
به گزارش خط معمار، این ساختمان در ۷ طبقه بوده و دارای آسانسور، استخر و سالن ورزشی می باشد. مسئله قابل توجه این است که این خانه دارای سه اتاق شبیه به جعبه های چوبی بزرگ است که با استفاده از یک سیستم دوار قابلیت چرخش دارد. خانه Sharifi-ha در سال ۲۰۱۳ تکمیل شده است و متراژ کلی آن ۱۴۰۰ مترمربع (۱۵۰۰۰ فوت مربع) می باشد.
با توجه به اندازه آن و طراحی غیر معمول، طرح این خانه پیچیده می باشد، و نگاهی به طرح های معماری در گالری می باشد که برای کامل تر شدن ایده آن و چگونگی قرارگیری آن در کنار یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است.
دو طبقه زیرزمین شامل سالن ورزشی و امکانات تفریحی از قبیل یک میز بیلیارد می باشد، در حالی که طبقه همکف شامل پارکینگ و سرایداری است. طبقه اول و دوم شامل فضایی خانوادگی و امکاناتی از جمله آشپزخانه، سالن، اتاقی برای تماشای تلویزیون و قسمتی برای پیانو می باشد. در نهایت طبقه باقی مانده شامل اتاق خواب، حمام، آشپزخانه و سالنی دیگر می باشد.
در این ساختمان سه اتاق خواب وجود دارد که در آب و هوای سرد قابلیت “بسته” شدن را دارد. با این حال، هنگامی که خورشید بیرون می آید، هر اتاق می تواند با لمس یک دکمه ۹۰ درجه به سمت خارج بچرخد، و در حالی که این اتاق ها در حالت “باز” قرار داشته باشند امکان استفاده از نور و تهویه وجود خواهد داشت.
در یک کلام می توان گفت که این خانه توانایی دائم تغییر برای استفاده بهینه از فضاها ، نور و … را دارد که بیشتر این توانایی ها با هوشمند سازی ساختمان ( BMS ) فراهم شده است.
این ساختمان از حد قانونی شهرداری سه متر عقب نشینی کرده که نور طبقه زیرین را به وسیله صفحات شیشیه ای فراهم کند. در این طبقه فضای باشگاه و … وجود دارد که مجسمه های براق واقع در آن تلالو نور را انعکاس زیبایی می بخشد.
سازه متحرک توسط دستگاه های CNC آلمانی ، کمپانی های ساخت استیل و کشتی سازی اجرا شد. دیتیل های ریل دستی و کنترل تزریق هوا بحث اصلی بود ( در باکس متحرک ) ، تا شدن نرده ها و تغییرات در لبه جعبه ها و کناره پنجره ها مشکل هوابندی را حل کرد.
خانه شریفی ها برنده جایزه معتبر بین المللی معمار خاورمیانه در سال ۲۰۱۴ و برنده جایزه معمار سال ۹۲ شد.
خانه شریفی‌ها: خلاصه‌ای از پروژه
شکل گیری ایده پروژه
به گزارش معمار لند، ایده طراحی این بنا از آنجا شکل گرفت که کارفرمای جوان، فرشاد شریفی، خانه‌ای بزرگ با ویژگی‌های منحصربفرد و شاخص می‌خواست و بیشتر به نمونه‌های معماری نئوکلاسیک علاقمند بود. اما، معمار پروژه، علیرضا تغابنی، ایده متفاوت‌تری داشت و در نظر داشت تا ساختمان نماهای متغیری داشته باشد.
برای تحقق چنین نما و فضایی نیاز بود تا بر روی اقلیم زمستانی (سرد) و تابستانی (معتدل) شمال تهران مطالعات میدانی انجام شود. نتیجه مطالعات، او را به فکر ساختن حجمی متفاوت در معماری سوق داد. حجمی که در زمستان بسته، با حداقل بازشو و در تابستان باز، با تراس‌هایی عمیق و پنجره‌هایی بزرگ باشد.
سرانجام، مطالعات زیاد بر روی اقلیم تابستان و زمستان در شهر تهران منجر به ساخت یک ساختمان ۷ طبقه در زمینی به مساحت ۱۴۰۰ مترمربع شد. خانه شریفی‌ها یک ساختمان با کاربری خصوصی است که به سبک معماری داخلی مدرن و با سازه فلزی ساخته شده است.
ساخت این پروژه، در سال ۱۳۸۹ آغاز و در سال ۱۳۹۲ به پایان رسید. مجری این پروژه، شرکت ایمن سازه فدک بود که به دلیل استفاده از تجهیزات خاص، مصالح ساختمانی درجه یک و مبلمان برند‌های معروف، پروژه را با هزینه‌ای بالغ بر ۹ میلیون دلار طراحی و اجرا کرد.
معمار پروژه
طراحی پروژه خانه شریفی‌ها را علیرضا تغابنی، معمار موفق عصر حاضر انجام داده است. علیرضا تغابنی متولد 1356 از تهران یکی از معماران برجسته ایرانی است. تغابنی در سال 1381 از دانشگاه گیلان فارغ التحصیل شد و پس از آن تحصیلاتش را در مقطع دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران ادامه داد.
تغابنی، پس از کار در شرکت‌های مختلف، در سال ۱۳۸۷ دفتر رازان را با مشارکت پریسا علی‌محمدی تأسیس کرده و مدیریت آن را به عهده گرفت. در سال ۱۳۸۸، حق امتیاز و مالکیت معنوی طرح‌های گذشته خود را به ثبت رساند و در همان سال دفتر معماری دیگری با نام Next Office تأسیس کرد و هم‌اکنون هم در همین دفتر فعالیت حرفه‌ای خود را ادامه می‌دهد.
علیرضا تغابنی تاکنون بیش از چهل پروژه طراحی موفق را به پایان رسانده و در همین راستا موفق به کسب جوایز معماری متعددی شده است. کسب رتبه اول جایزه بزرگ معمار در سال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۹۰ و رتبه دوم این جایزه در سال ۱۳۹۱، کسب رتبه اول مسابقه طراحی نما در سال ۱۳۸۸ و فینالیست شدن در فستیوال معماری بارسلونا در سال ۱۳۹۰ از جمله افتخارات علیرضا تغابنی در معماری است. طراحی خانه شریفی نیز یکی از برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین آثار در کارنامه وی است.
موقعیت پروژه
مجتمع مسکونی خانه شریفی‌ها در محله دروس از منطقه ۳ شهر تهران، یکی از قدیمی‌ترین محله‌های شهر تهران، واقع شده است. محله دروس یک محله بااصالت در شهر تهران است که از جنوب به بلوار شهرزاد، از شمال به خیابان شهید کلاهدوز، از شرق به خیابان پاسداران و از غرب به قلهک منتهی می‌شود. منطقه دروس در شمال تهران قرار دارد که آب و هوای آن در تابستان معتدل و در زمستان سرد است.
با توجه به تنوع آب و هوایی منطقه، معمار تصمیم به طراحی ساختمانی انعطاف‌پذیر گرفته است. طراحی مکعب‌های گردان با امکان تغییری دائمی در حجم و فضای خانه بهترین راهکاری بود که می‌شد برای سازگاری ساختمان با اقلیم منطقه در نظر گرفت.
پلان نقشه پروژه
کانسپت اصلی طراحی خانه شریفی‌ها شبیه به باکس‌های چوبی بزرگ بدون تراس با پنجره‌های کوچک در زمستان و باکس‌های چوبی بزرگ دارای تراس‌های عمیق و وسیع و پنجره‌های بزرگ در تابستان بود. یک سیستم چرخان که قابلیت گردش باکس‌ها را داشت نمای دو بعدی ساختمان را به حجم سه‌بعدی تبدیل کرده و شکلی عمیق‌تر به نما می‌داد. با این کار، شرایط سکونت در ایام زمستان و تابستان همچون خانه‌های قدیمی فراهم می‌شد.
تمام نقشه ساختمان متناسب با امکانات و نیازهای کاربر کاملاً شخصی‌سازی شده است. برای مثال، طبقه همکف این ساختمان شامل پارکینگ و سرایداری می‌شود.
زیرزمین به صورت دوطبقه است و شامل سالن ورزشی، استخر و امکانات تفریحی از قبیل میز بیلیارد می‌شود. در عوض، طبقات اول و دوم ساختمان فضایی عمومی را برای ساکنین فراهم می‌کنند که امکاناتی از قبیل آشپزخانه، سالن و همچنین اتاقی برای تماشای تلویزیون و نواختن پیانو در آن‌ها وجود دارد. طبقات سوم و چهارم نیز اتاق خواب، حمام، آشپزخانه و سالنی دیگر را در خود جای داده‌اند.
دو نوع فضا در ساختمان خانه شریفی‌ها طراحی شده که شامل فضاهای ثابت (fix) و فضاهای خالی (void) می‌شود. در معماری، به فضاهای خالی بین طبقات ساختمان وید (void) گفته می‌شود. این فضاهای میان‌تهی و باز معمولاً در سقف‌ها ایجاد شده و باعث بیشتر شدن دید طبقات به یکدیگر می‌شوند.
فضاهای وید (void) خانه شریفی‌ها، بیشتر در راه پله‌ها اجرا شده که باعث دلبازتر شدن فضای داخلی و دید کلی به طبقات پایین‌تر شده است. تنها راه ارتباطی بین تمام طبقات پله و آسانسور است؛ اما، هنگام بسته بودن باکس‌های چرخان ارتباط بین فضاهای ثابت (fix) و خالی (void)، با پل هایی معلق که در فضای خالی مرکزی وجود دارند، صورت می‌‌گیرد.
علیرغم اینکه پنجرهها به شکل مکعب قابل‌چرخش و با زاویه چرخش 180 درجه طراحی شده‌اند، نور مورد نیاز ساختمان به طور کامل تأمین نمی‌شود. بنابراین، به هر سه اتاق خواب قابلیت چرخش به سمت خارج اضافه شد تا هنگام طلوع خورشید در حالت باز قرار گرفته و امکان استفاده از نور و تهویه را فراهم کنند.
با این حال، در آب و هوای سرد نیز بسته بودن اتاق خواب‌ها به دلیل چرخش به سمت داخل، منجر به محدودیت نور طبیعی می‌شود. برای جبران این نقیصه در مرکز بنا وید (void) بزرگی تعبیه شده که نور مورد نیاز اتاق‌های خواب و فضاهای دیگر را تأمین کرده و در روشی متفاوت، با 3 متر عقب‌نشینی و استفاده از صفحات شیشیه‌ای نور طبقه زیرزمین تأمین شده است. تمامی این قابلیت‌ها با استفاده از سیستم هوشمند سازی ساختمان (BMS) انجام شده که امکان استفاده دائم از فضاها، نور و … را به خانه شریفی‌ها می‌دهد.
مشخصات فنی مهندسی پروژه
نقش دانش فنی و اجرایی در ساخت خانه شریفی‌ها از چنان اهمیتی برخوردار بود که به حل مسائل مرتبط با سازه، تأسیسات، ارتباطات و هوابندی در طراحی معماری کمک قابل توجهی می‌کرد. پس از انجام مطالعات زمین‌شناختی، فونداسیونی اصولی به روش نیلینگ و اسکراژ برای پروژه ایجاد شد که در برابر انواع ضربه‌ها و زمین‌لرزه‌ها مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. سازه این ساختمان اسکلت فلزی بوده و با پیچ و مهره بسته شده است.
فولاد، میل‌گرد و بتن از مصالح استفاده شده در این سازه بوده و بار اصلی ساختمان بر روی تیرهای اتاق نشیمن است. افزون بر این، یک سیستم چرخشی سفارشی مبتنی بر BMS در سازه خانه شریفی‌ها پیاده‌سازی شده که تکنیک ساخت آن برگرفته از سیستم موجود در سن‌تئاتر‌های گردان و نمایشگاه‌‌های اتومبیل است و بنا به خواست کارفرما، توسط دستگاه‌های CNC در کمپانی آلمانی ساخت استیل و کشتی “Bumat” طراحی و ساخته شد.
البته، برای کنترل تزریق هوا در باکس متحرک به هنگام جابجایی، سعی شد تا با اعمال تغییرات در لبه جعبه‌ها و کناره پنجرهها و همچنین تا شدن نرده‌ها مشکل هوابندی را حل کنند. جهت رفاه حال ساکنین و جلوگیری از هدررفت انرژی، از سیستم‌های گرمایش و سرمایش مانند فن‌کوئل، چیلر و موتورخانه مرکزی استفاده شده است. همچنین، یک سیستم اطفاء حریق بسیار پیشرفته برای ساختمان در نظر گرفته شده که به تأمین ایمنی آن کمک می‌کند.
جوایز و افتخارات پروژه
طراحی خانه شریفی‌ها، جوایز و افتخارات متعددی را در حوزه‌های مختلف برای علیرضا تغابنی به ارمغان آورد. در سال ۱۳۹۲ توسط “مجله معمار” به عنوان پروژه برتر برگزیده شد و در همان سال جایزه معتبر بین‌المللی معمار خاورمیانه و پربازدیدترین پروژه وبسایت معتبر “ArchDaily” را از آن خود کرد.
ساخت این ساختمان با امکانات و فناوری‌های روز و کم‌نظیر بازتاب بسیار زیادی در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی داشت و توجه دیگر کشورها را به توانمندی‌های فنی و مهندسی شرکت‌های ایرانی معطوف کرد. یک قسمت از برنامه مشهور “یک مترمربع” شبکه CNN آمریکا به معرفی این خانه اختصاص داده شد که دکتر علیرضا تغابنی به عنوان معمار پروژه در این برنامه تلویزیونی حضور داشت و توضیحاتی در رابطه با پروژه ارائه داد.
سوالات متداول
خانه شریفی‌ها در کجا واقع شده است و چه ویژگی‌هایی دارد؟
خانه شریفی‌ها در محله دروس، منطقه ۳ تهران واقع شده است. این بنا به سبک معماری مدرن طراحی شده و دارای ۷ طبقه با سیستم‌های هوشمند و امکانات رفاهی متنوع است.
چه معمارانی در طراحی خانه شریفی‌ها نقش داشته‌اند؟
طراحی این پروژه توسط علیرضا تغابنی، یکی از معماران برجسته ایرانی، انجام شده است. او با استفاده از ایده‌های نوآورانه و مطالعات اقلیمی، این خانه را طراحی کرده است.
هزینه ساخت خانه شریفی‌ها چقدر بوده و چه عواملی بر این هزینه تأثیرگذار بوده‌اند؟
هزینه ساخت خانه شریفی‌ها حدود ۹ میلیون دلار بوده است. این هزینه به دلیل استفاده از مصالح با کیفیت، فناوری‌های پیشرفته و طراحی منحصر به فرد افزایش یافته است.
چه جوایز و افتخاراتی خانه شریفی‌ها کسب کرده است؟
این پروژه موفق به کسب جوایز متعددی از جمله پروژه برتر مجله معمار و جایزه بین‌المللی معمار خاورمیانه شده و در برنامه‌های بین‌المللی مانند CNN معرفی شده است.
چگونه طراحی خانه شریفی‌ها با اقلیم تهران سازگار است؟
طراحی خانه شریفی‌ها با توجه به اقلیم سرد و معتدل شمال تهران صورت گرفته است. سیستم چرخشی باکس‌ها به ساختمان اجازه می‌دهد تا در زمستان بسته و در تابستان باز شود، که این امر به صرفه‌جویی در انرژی و بهبود کیفیت زندگی ساکنان کمک می‌کند.
منبع: عصر ایران
