مرز «نامرئی» بین اندونزی و استرالیا که «حیوانات» از آن عبور نمی‌کنند
در دل طبیعت آسیای جنوب‌شرقی و استرالیا، خطی نامرئی وجود دارد که حیوانات به‌ندرت از آن عبور می‌کنند؛ خطی که به‌طور شگفت‌انگیزی مسیر تکامل جانوران را در دو سوی خود برای میلیون‌ها سال از هم جدا کرده است. این مرز فرضی «خط والاس» نام دارد و یکی از جذاب‌ترین پدیده‌های زیست‌جغرافیایی در جهان است.
فرادید| حدود ۳۰ میلیون سال پیش، زمانی که صفحه تکتونیکی استرالیا با صفحه اوراسیا برخورد کرد، زنجیره‌ای از جزایر شکل گرفت. این برخورد نه‌تنها جریان‌های اقیانوسی را تغییر داد، بلکه اقلیم منطقه را نیز دگرگون کرد. در نتیجه، دو قلمرو جانوری کاملاً متفاوت در دو سوی این خط پدید آمدند: در غرب، یعنی در اندونزی و مالزی، حیواناتی مانند میمون‌ها، فیل‌ها، ببرها و کرگدن‌ها زندگی می‌کنند، در حالی که در شرق، یعنی در گینه نو و استرالیا، گونه‌هایی چون کیسه‌داران، پستانداران تخم‌گذار، طوطی‌های سفید و جوندگان رشد کرده‌اند. تعداد کمی از گونه‌ها در هر دو سوی این خط یافت می‌شوند.
به گزارش فرادید؛ این پدیده برای نخستین‌بار در قرن نوزدهم توسط طبیعی‌دان انگلیسی، آلفرد راسل والاس، شناسایی شد. او متوجه شد که با وجود فاصله‌ی تنها ۲۴ کیلومتری بین جزایر بالی و لومبوک، تفاوت‌های قابل توجهی در گونه‌های جانوری وجود دارد. به باور او، این تنگه مرز مشخص دو منطقه بزرگ جانوری جهان را شکل می‌دهد.
بسیاری از پستاندران، ماهی‌ها، پرندگان و حتی میکروب‌ها فقط در یک طرف این مرز زندگی می‌کنند و در سمت دیگر آن دیده نمی‌شوند
با اینکه این خط بیشتر برای پستانداران شناخته‌شده است، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که تفاوت‌های مشابهی میان پرندگان، خزندگان، ماهی‌ها و حتی میکروب‌ها نیز دیده می‌شود. حتی حیواناتی که توان پرواز یا شنا دارند، به‌ندرت از این مرز عبور می‌کنند. دلیل این جدایی می‌تواند به وجود کانال‌های عمیق اقیانوسی مانند تنگه لومبوک و تفاوت‌های اقلیمی بازگردد که عبور از آن را برای بیشتر گونه‌ها دشوار کرده‌اند.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد حیوانات آسیایی در اقلیم مرطوب و گرمسیری تکامل یافته‌اند و توانسته‌اند از طریق زنجیره‌ای از جزایر به شرق گسترش یابند، در حالی که جانوران استرالیایی در محیطی خشک‌تر رشد کرده‌اند و نتوانسته‌اند به‌خوبی در مناطق استوایی رشد کنند.
با این حال، خط والاس یک مرز مطلق نیست. برخی جانوران مانند خفاش‌ها، مارمولک‌های بزرگ و میمون‌ها گاهی می‌توانند از این مرز عبور کنند، اما همچنان این خط نقش مهمی در درک ما از تکامل گونه‌ها دارد. به گفته پژوهشگران، خط والاس نه یک مرز سخت، بلکه یک مرز تدریجی است که گرچه گاه مبهم به نظر می‌رسد، اما همچنان یکی از کلیدهای فهم ما از چگونگی شکل‌گیری تنوع زیستی در جهان است.
امروزه، خطی که والاس تنها با یک نگاه علمی و ساده ترسیم کرد، به یکی از مبناهای مهم در مطالعه‌ی تکامل جانوران و جغرافیای زیستی تبدیل شده است و نقش آن هم‌ردیف با جدول زمانی زمین‌شناسی در فهم تاریخ طبیعی زمین شناخته می‌شود.
