معمای حلقه‌های مرموز در اعماق دریای مدیترانه
محققان با کشف بیش از ۱۳۰۰ دایره در کف دریای مدیترانه به یک پدیده طبیعی شگفت‌انگیز پی بردند. این کشف اهمیت حفاظت از اکوسیستم‌های دریایی و تاثیر تغییرات محیطی بر این ساختارهای منحصر به فرد را برجسته می‌کند.
فرادید| در سپتامبر ۲۰۱۱، زیست‌شناس دریایی، کریستین پرژنت-مارتینی و تیمش با استفاده از فناوری‌های پیشرفته در حال بررسی کف دریای مدیترانه بودند که به شکل غیرمنتظره‌ای با دایره‌های کامل و منظمی روی بستر دریا مواجه شدند.
به گزارش فرادید، این دایره‌ها که ۲۰ متر قطر داشتند، الگوی شگفت‌انگیزی از دقت و تناسب بودند. پژوهشگران ابتدا نمی‌دانستند منبع این دایره‌ها چیست و گمانه‌زنی‌هایی از قبیل «آثار بمب‌های جنگ جهانی دوم» یا شکاف‌های زمین‌شناسی مطرح شد.
اما نهایتا محققان با کمک غواصی و دستگاه‌های ویژه دریافتند این دایره‌ها با وجود شباهت‌های ظاهری به اجسام غیرطبیعی، در واقع ساختارهایی طبیعی هستند که توسط گیاهان دریایی به نام رودولیت‌ها (Rhodoliths) ایجاد شده‌اند. برای پی بردن به ماهیت دقیق این ساختارها، به تحقیق بیشتر و استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌تر نیاز بود.
حین بررسی منبع دایره‌ها، لوران بالستا، کاوشگر و عکاس دنیای رنگارنگی از حیات دریایی را کشف کرد که شامل این مرجان‌های زردی میشد که به ندرت توسط غواصان در مدیترانه دیده می‌شوند
اکتشافات و تحقیقات بیشتر
پس از سال‌ها تحقیقات و درخواست‌های مختلف برای تأمین بودجه، تیم تحقیقاتی به رهبری لوران بالستا (غواص و عکاس شناخته‌شده در این حوزه) جدی‌تر وارد عمل شدند. در جولای ۲۰۲۰، بالستا و تیمش با استفاده از کشتی تحقیقاتی خاصی که به آن‌ها امکان غواصی و بررسی دقیق‌تر می‌داد، به منطقه‌ی مورد نظر رفتند. آن‌ها موفق شدند با غواصی‌های متعدد، تصویر بهتری از دایره‌ها به‌دست آورند و برای نخستین بار ساختار واقعی آن‌ها را مشاهده کنند.
کشف جزئیات ساختارهای زیستی
تیم بالستا دریافتند که مرکز هر دایره یک برآمدگی بزرگ از جلبک‌های قرمز است که اطراف آن‌ها یک ساختار دایره‌ای از رودولیت‌ها قرار دارد. به‌نظر می‌رسید این ساختارها به‌طور طبیعی و با کمک نیروهای محیطی چون جریان‌های آبی و شرایط نوری خاص شکل گرفته‌اند. همچنین روشن شد که این منطقه میزبان گونه‌های مختلفی از موجودات دریایی است که ممکن است از تهدیدات زیست‌محیطی مانند آلودگی و حضور کشتی‌ها آسیب ببینند.
فرضیه‌های جدید و تاریخچه دایره‌ها
تحقیقات انجام شده توسط تیم بالستا در نهایت به یک فرضیه جدید درباره‌ی تاریخچه و شکل‌گیری این دایره‌ها منجر شد. تاریخ‌گذاری کربنی نشان داد این ساختارها حدود ۲۱.۰۰۰ سال پیش، در اوج آخرین عصر یخبندان شکل گرفته‌اند، زمانی که دریاهای مدیترانه بسیار کم‌عمق‌تر و آفتاب‌گیرتر بودند. آن زمان، رودولیت‌ها روی بستر دریا رشد کردند و دایره‌هایی به‌صورت طبیعی ایجاد کردند.
با شروع گرمایش کره زمین و ذوب یخ‌ها، سطح دریاها افزایش پیدا کرد و دایره‌ها در تاریکی فرو رفتند. اما حدود ۸.۰۰۰ سال پیش، سطح دریاها تثبیت شد و دوباره زندگی در این منطقه جریان یافت، به‌ویژه با رشد رودولیت‌ها در اطراف مرکز هر دایره که موجب شکل‌گیری دایره‌های دقیق شد.
محققان در تلاش برای کشف نحوه شکل‌گیری دایره‌ها، نیاز داشتند سن آن‌ها را تعیین کنند. برای این کار، غواصان نمونه‌های هسته‌ای را تاریخ‌گذاری کربن کردند. نتایج نشان داد دایره‌ها حدود ۲۱.۰۰۰ سال پیش شروع به شکل‌گیری کرده‌اند
حفاظت از دایره‌ها و تهدیدات زیست‌محیطی
در طول تحقیقات، تیم بالستا متوجه شد این دایره‌ها و اکوسیستم‌های اطراف آن‌ها در معرض تهدیدات مختلفی از جمله فعالیت‌های کشتی‌رانی و تخریب زیستگاه‌ها هستند. به همین دلیل، بالستا و همکارانش تلاش کردند حفاظت از این منطقه را در اواویت قرار دهند. طرح‌های حفاظتی شامل جلوگیری از لنگراندازی کشتی‌ها در این نواحی و شناسایی اکوسیستم‌های حساس اطراف دایره‌ها میشد.
زیستگاه‌های دست نخورده‌ای که غواصان در نزدیکی دایره‌ها پیدا کردند، ممکن است توسط کشتی‌های تجاری که لنگر می‌اندازند، آسیب ببینند یا نابود شوند (تصویر بالا: کوزه‌داران شفاف از جمله گونه‌های پررنگی هستند که در معرض خطر هستند)
نتایج و اهمیت این کشف
تیم تحقیقاتی در حالی که بر فراز دایره‌ها شناور بودند، از یک کشتی که محفظه‌ای فشرده و ویژه در آن قرار داشت، کار می‌کردند. این محفظه به غواصان داخل آن اجازه می‌داد سریع‌تر به کف دریا برسند
نتیجه‌گیری‌های حاصل از این تحقیق اهمیت زیادی در درک نحوه تشکیل و توسعه زیستگاه‌های دریایی و همچنین تأثیر تغییرات اقلیمی در اکوسیستم‌های زیرآبی دارند. پژوهشگران باور دارند که این دایره‌ها نه تنها نمایانگر یک فرآیند طبیعی پیچیده هستند، بلکه شواهدی از سازگاری موجودات دریایی با تغییرات طولانی‌مدت در محیط خود نیز هستند. این تحقیق سبب شد توجه بیشتری به ضرورت حفاظت از محیط‌های دریایی و تهدیدات زیست‌محیطی آن‌ها جلب شود.
در نهایت، این کشف برای پژوهشگران همچنان یک معما باقی مانده است و تحقیقات بیشتری برای درک دقیق‌تر چگونگی تشکیل این دایره‌ها در جریان است. اما نتایج اولیه نشان می‌دهد این دایره‌ها به‌طور طبیعی و در پی شرایط خاص زیست‌محیطی شکل گرفته‌اند و ممکن است مشابه چنین ساختارهایی در دیگر نقاط جهان نیز وجود داشته باشد که هنوز کشف نشده‌اند.
یک اسفنج لوله‌ای صورتی
یک مرجان شاخه‌دار (حیات گیاهی دست نخورده نزدیک دایره‌ها)
مترجم: زهرا ذوالقدر
