گفتار مصطفی ملکیان در هشتمین همایش مهر مولانا
صدق عاشق بر جمادی می‌تند/ چه عجب‌گر بر دل دانا زند// صدق موسی بر عصا و کوه زد/ بلکه بر دریای پر اشکوب زد// صدق احمد بر جمال ماه زد/ بلکه بر خورشید رخشان راه زد. (دفتر پنجم مثنوی)
مباحثه‌ای بین لارنس سامرز، سر پل کالیر و ادموند فلپس
در دهه ۱۸۴۰ م. (۱۲۱۰ خ) هنگامی که شهر‌های تازه صنعتی به نابودی کشتزار‌ها پرداختند، سرمایه‌داری به طرزی فاجعه‌بار از خط خارج شد؛ چرا که سلامت عمومی از هم پاشید و ما سیاست‌هایی نداشتیم که به‌عنوان مثال، منابع آب را از فاضلاب و پساب کارخانه‌ها حفظ کند.
نگاهی به کتاب آیشمن در اورشلیم
آدولف آیشمان به عنوان مسئول اداره امور مربوط به یهودیان و از افسران ارشد ارتش نازی بود. وی در دادگاهی در اورشلیم به جرم جنایت علیه قوم یهود متهم و محکوم شد. هانا آرنت مسئولیت تهیه گزارش از برگزاری دادگاه آیشمن را بر عهده گرفت و در کتابی تحت عنوان ”آیشمن در اورشلیم: گزارشی از ابتذال شر” گزارش دادگاه وی را گردآوری و منتشر کرد. حاصل کار آرنت کتابی بحث برانگیز و بسیار جنجالی شد و مورد توجه اکثریت قرار گرفت.
هر یک از حوزه‌های مختلف زندگی افراد، قواعد اخلاقی خاص خود را داراست. افراد به منظور کسب موفقیت در بخش‌های گوناگون نیاز است تا این قواعد را شناسایی و بر اساس آنها عمل نمایند. قواعدی که می‌تواند در تمامی حیطه‌های زندگی یکسان باشند. همه اشخاص فعال در بخش‌های گوناگون مانند ورزش، سیاست، اجتماع و.... همه و همه می‌توانند بر اساس نیاز و شناخت خود از این قواعد پیروی نمایند تا در یک مسیر درست و موفقیت‌آمیز حرکت نمایند. آنچه در ادامه می‌خوانید لازمه‌های آشنایی با این قواعد است:
مصطفی ملکیان درباره فاز جدید پروژه عقلانیت و معنویت:
سخن من در این کتاب اصلا نو نیست و بسیاری از قدیم‌الایام به آن معترض شدهاند. آنچه باعث شده بر آن تاکید کنم، این است که می‌بینم نه روشنفکران و نه خود مردم به این نکته یا توجه ندارند یا توجه دارند، اما آگاهانه آن را پس می‌رانند. این نکته که فرهنگ درون مردم مهم است. اینکه دائما بر فرهنگ درون مردم تاکید می‌کنم به این معناست که گمان نکنیم وقتی از فرهنگ می‌گوییم، به این معنا است که به تعداد عناوین کتاب‌هایی که در سال منتشر می‌شود، بحث من از درون است، وگرنه ما در کشورمان هم کتاب داریم و هم تئاتر و سینما و همه‌چیز‌هایی که مظاهر فرهنگ بیرونی است. آن چیزی که نیست، فرهنگ درونی است که محل بحث است.
آیا سرمایه‌داری غیراخلاقی است؟
بسیاری از طرفداران سرمایه‌داری، این نظام را نه صرفاً مکانیزمی اقتصادی، بلکه نوعی اخلاقیات همه‌جایی می‌دانند که در تمام عرصه‌های زندگی باید به اجرا درآید. اما این برداشت کل‌گرایانه از سرمایه‌داری منتقدان سرسختی نیز داشته است که معتقدند حتی اگر نتوان از سرمایه‌داری به‌عنوان نظامی اقتصادی دست کشید، باید در اخلاقیات فردی و جمعی راه دیگری در پیش گرفت.
ترجمه، بدون قاعده
آدم‌ها دو دسته‌اند: مترجمان و خوانندگان متن‌های ترجمه‌شده. بااین‌حال، هنوز فیلسوفانی پیدا می‌شوند که می‌گویند ترجمه امکان‌ناپذیر است. واقعیت این است که استدلال‌کردن برای ناممکن‌بودنِ ترجمه دردی دوا نمی‌کند. چالش اصلی ترجمه بلاتکلیفی است: مترجمان غالباً نمی‌دانند باید تحت‌اللفظی ترجمه کنند، روح معنا را منتقل کنند یا اصلاً دست به خیانت بزنند و جسم و روح متن را فدای زیبایی و هنر کنند. کتابی جدید مانیفستی نوشته تا مترجمان را نجات دهد.
ببخشید، شما؟
حتماً پیش آمده که نام افراد دور و برتان را فراموش کنید و، برای مدتی طولانی، بدون اینکه نام طرف مقابلتان را بدانید، با او معاشرت کرده باشید. اما لحظۀ شرم‌آور آن وقتی است که می‌فهمد نامش را نمی‌دانید؛ انگار تشتی آب سرد در یقه‌اش خالی کرده‌اید. تحقیقات جدید می‌گوید فراموش‌شدن تأثیرات مخربی بر انسان‌ها می‌گذارد: آنها پس از اینکه می‌فهمند آن‌قدر‌ها هم ارزش نداشته‌اند تا در خاطر شما بمانند، برای چند لحظه احساس پوچی می‌کنند.
تصور دانشمندان از موجودات فضایی
یک مؤسسۀ خصوصی در آمریکا، چهل سال است که با تلسکوپ‌های رادیویی به امواج کهکشانی گوش می‌دهد تا شاید بتواند فضایی‌ها را پیدا کند. چندماه پیش یکی از محققان مؤسسه در مراسمی اعلام کرد که چه بسا فضایی‌ها هم مثل ما فقط دارند گوش می‌دهند، بنابراین ما باید خودمان فعالانه به فضا سیگنال بفرستیم. جنجالی به راه افتاد و برخی دانشمندان و کارآفرینان مشهور در نامه‌ای سرگشاده دربارۀ خطرات این کار هشدار دادند. اما یک سوال: چرا از نظر ما فضایی‌ها خطرناکند؟
پیتر سینگر استاد فلسفه در دانشگاه سیدنی و صاحب تالیفاتی بسیار در حوزه فلسفه هگل و مارکس است. او مشهور است که اندیشه‌های پیچیده هگل را به‌ساده‌ترین شکل ممکن در کتاب‌هایی که نوشته، بیان کرده است. در این مقاله او از راه دقت به مقوله‌هایی مثل وجدان اخلاقی و ارزش پولی کوشیده است تا نظریه‌ای ساده در باب رفع فقر را ترسیم کند. شیوه او همان شیوه آشنای والتر بنیامین در مقاله‌نویسی است؛ آوردن مثال‌ها، نقل‌قول‌ها و مصداق‌ها؛ گونه‌ای آیین حکایت‌گری. پرداختن به مقوله «فقر» از این راه خود ارزش تدقیق و مطالعه را خواهد داشت.
کتاب «ذهن‌های آشفته» مأموریت ویژۀ نفرت‌افروزان را توضیح می‌دهد
تاریخ سرشار است از جنگ‌هایی که خون افراد بی‌شماری را هدر داده است. اغلب این درگیری‌ها به این خاطر شکل می‌گیرند که یکی از طرف‌ها افراد آن سوی میدان نبرد را «انسان» به حساب نمی‌آورد و افسانه‌هایی سر هم می‌کند تا حجم انبوهی از خشونت را توجیه کند. کتاب جدید یان هیوز توضیح می‌دهد که چگونه جنگ‌طلبانِ نفرت‌افروزی همچون هیتلر، استالین، مائو و اخیراً ترامپ در آتش نفرت می‌دمند و مردم را با خود همراه می‌کنند.
گفتاری از مصطفی ملکیان در باب خشونت عشق
اما وقتی نیاز فرزند را بر خواسته‌اش ترجیح می‌دهید، احساس بی اعتنایی به فرزند دست خواهد داد و گویی رفتاری خشونت‌آمیز با فرزند شده است. اما وظیفه‌تان چنین است که نیاز را بر خواسته ترجیح دهید و طبعا به فرزند چنین حسی دست می‌دهد که با او به خشونت رفتار کرده‌اند و این خشونت ناشی از این است که به فرزند عشق ورزیده‌اید. در حقیقت این خشونت، خشونت عشق نام دارد. خشونت عشق را با کسی انجام می‌دهیم که نیاز و خواسته او با یکدیگر تعارض دارد و شما سویه نیاز را گرفته‌اید، چرا که به او علاقه دارید.
۴ ویژگی که می‌تواند هر متفکری را در تاریخ ماندگار کند
حال اگر متفکری بیاید و توأمان به باورها، عواطف و هیجان‌ها، خواسته‌ها، اهداف و آرمان و... بپردازد، یک انسان به تمام معنا را مخاطب خود قرار می‌دهد نه یک تصویر کاریکاتوری از انسان؛ و اینچنین فردی است که شانس ماندگاری می‌یابد.
متفکران ماندگار در پی نظام‌پردازی نیستند. انسانی که در پی نظام‌پردازی است، آنقدر واقعیات را مثله می‌کند و سر و ته‌شان را می‌زند تا بتواند آنها را در نظام فکری خود بگنجاند.
تاریخ تکوین خانواده
بررسی تاریخ خانواده از سال ۱۸۶۱ با انتشار کتاب «حق مادری» نوشته باکوفن آغاز شد. باکوفن معتقد بود که انسان در آغاز در حالت بی‌بند‌و‌بار جنسی زندگی می‌کرده که ازدواج اشتراکی نامیده می‌شده است. این بی‌بند‌و‌باری باعث می‌شد تبار پدری یک‌سره غیرقطعی باشد، بنابراین اصل و نسب تنها از سوی زن برابر حق مادری شناختنی بود.
مراکش تا رسیدن به آستانۀ «بی‌آبیِ مطلق» تنها دو سال فاصله دارد. این وضعیت تقصیر کیست؟
مراکش تا رسیدن به آستانۀ «بی‌آبیِ مطلق» تنها دو سال فاصله دارد. این وضعیت تقصیر کیست؟
وقتی فرانسه مراکش را به استعمار خود درآورد، آنقدر این سرزمین حاصل‌خیز بود که فرانسویان یاد کشتگاه‌های اسطوره‌ای روم باستان افتادند. سدسازی، کانال‌سازی و کشاورزی صنعتی برای تولید گندم، هندوانه و مرکباتی که باید به اروپا صادر می‌شد شروع شد و شیوۀ سنتی تقسیم آب در مراکش را متلاشی کرد. حالا، هوا هر سال گرم‌تر می‌شود و زمین خشک‌تر و چشم‌انداز آینده یاد تشبیهی را زنده می‌کند که یک‌بار هایدگر بین هولوکاست و کشاورزی صنعتی برقرار کرده بود.
صفحه از ۷
نگاه ویژه
پرطرفدار