گفتگو با عباس مخبر
سیطره اسطوره‌ها در دنیای مدرن
اسطوره‌هایی که در نظام‌های فاشیسم و نازیسم و... می‌بینیم. دیکتاتور‌ها و خودکامه‌ها اغلب از «اسطوره‌های اجتماعی» بهره می‌گیرند تا نظم اجتماعی مورد نظر خود را مستقر کنند و جا بیندازند.
درباره ادبیات طنز که به نظر می‌رسد جایگاه چندانی میان روشنفکران نداشته باشد
مساله بغرنج خندیدن
کتاب‌های طنز تالیفی در ایران نیز بیشتر همان نوشته‌هایی است که روزگاری طنزنویسی در مطبوعه‌ای به چاپ رسانده و حالا با کنار هم گذاشتن آنها، سر و شکل کتاب به نوشته‌هایش داده. حاصل این تلاش‌ها البته کیفیات متفاوتی دارد.
شیوه نامگذاری منظومه‌های عاشقانه ادبیات فارسی چه منطقی دارد؟
فلسفه نامگذاری منظومه‌های عاشقانه
نام‌ها در بستری از فرهنگ کنار هم می‌نشینند و چنین فرهنگ اجتماعی که برآمده از روابط اجتماعی و ساختار‌های دست‌ساز بشر، آدم‌ها را با نام‌هایشان به‌هم مرتبط می‌کند.
کافکا و مکتب اکسپرسیونیسم
آفرینشِ ادبیِ فرانتس کافکا در دو دهه نخستِ قرن بیستم با جنبش ادبیِ اکسپرسیونیسم در آلمان همزمانی دارد. اکسپرسیونیسم را در لغت و از دید این جنبش شاید بتوان «بیان عواطف و احساسات درون» ترجمه کرد.
چرا مولوی بعد از هفتصد سال، هنوز فخر ماست؟
درست است که مولانا مسلمان است و بر اسلام خود تکیه و تأکید دارد و پیوسته این تعلق را در مثنوی و زندگینامه‌اش مطرح می‌کند، اما در عین حال، در تجربه عمیق معنوی و عرفانی خود به مرتبه‌ای رسیده است که از «ملت و آیین عشق» سخن می‌گوید
کوندرا؛ زندگی همچون پارادوکس
شروع «مسخ» بی‌تردید از مهم‌ترین جملات پارادوکسیکال در تاریخ ادبیات است: یک روز صبح، وقتی گرگور زامزا از خواب‌های آشفته بیدار شد، دید که در تختخوابش به حشره‌ای غول‌پیکر تبدیل شده است.
شکل‌های زندگی؛ صد و پانزده سال پس از چخوف
درست است که چخوف در آثارش ناکامی، نامرادی و بن‌بست محیط اطرافش را نمایان می‌سازد و از سستی روشنفکران و ناکارآمدی و رکود و درجازدن آنها پرده برمی‌دارد و طبیعتا چنین مضامینی نمی‌تواند غم و اندوه پدید نیاورد، اما این‌همه چخوف نیست.
راوی درد‌های سیاه‌پوستان
تونی موریسون؛ از آبی‌ترین چشم تا دهانی پر از خون
برندۀ جایزۀ نوبل ادبی و یکی از بزرگترین چهره‌های ادبیات جهان در ۸۸ سالگی درگذشت.
درباره «دفتر خاطرات مرد اغواپیشه»
ماخولیا، خاری در بدن کیرکگور
وه، چه روزگار خوشی؛ وه، چه خاطرات دوست‌داشتنی‌ای؛ وه، چه اضطراب شیرینی؛ وه، چه تصاویر سرخوشی، زمانی که وجود پنهان خود را با طلسم عشق می‌پوشاندم!.
ریاضی، شعر و حقیقت
سیمون وی و برادرش؛ پیوند جنون و نبوغ
در باب ریاضی و جست‌وجوی ناشناخته‌ها نام دارد، می‌خواهد این طرز فکر را اصلاح کند و ریاضیات -و تمرکز و انتزاع و حدس‌های عجیب‌وغریب و کشف‌وشهود‌های درخشان پیوسته با آن- را مایۀ نشاط نیرومندی معرفی می‌کند که دروازه‌ای به سوی سرخوشی است.
به‌مناسبت نوزدهمین سالمرگِ شاملو
شاملویی دیگر
در اشعار شاملو دو شعر هست که به گمان من از خوش‌ساخت‌ترین و زیباترین اشعار اوست و نشان می‌دهد که شاملو چقدر دقیق، عمیق و ظریف، طبیعت را می‌دیده است، می‌شنیده است و لمس می‌کرده است.
شکل‌های زندگی: درباره اهمیت تیپ* در آثار برشت
وسوسه خوب‌نبودن
تراژدی‌نویسان بزرگ به تغییر فکر نمی‌کردند. در تراژدی همه‌چیز حول «فرد» و حول «قهرمان» انسجام پیدا می‌کند. شخصیت تراژیک غرق در ذهنیت خویش و استوار بر شالوده متافیزیکی «من» کنش می‌کند. او خودخواه‌تر از آن است که به تغییر اجتماعی بیندیشد.
مفهوم "صدا" در اشعار معاصر
شعر مدرن فارسی سرشار است از صدا‌هایی که با سماجت تمام شبح‌وار می‌مانند و از ناپدیدن‌شدن سرباز می‌زنند. گاهی این صداها، توگویی از ناکجا، در شعر پدیدار می‌شوند و همچون نفوذ امر غریب عمل می‌کنند و گاهی ما را به‌سوی هیچستانی عرفانی سوق می‌دهند.
در دفاع از طبقه متوسط
مارکس ؛ "فلسفه تاریخ" را جایگزین "تاریخ" کرد!؟
جمله مشهور مارکس در این زمینه آن است که تاریخ جهان، تاریخ منازعات طبقاتی است. او سپس اشاراتی به دوره‌های قبل می‌کند و وقتی به دوران جدید می‌رسد، می‌گوید در این دوران حتی پیچیدگی جامعه ساده‌تر شده و تاریخ را به منازعه میان بورژوازی و طبقه کارگر یا پرولتاریا تقلیل می‌دهد.
عباس کیارستمی؛ کسی که شکست بزرگش خودکشی حمیده بود
پس امروز هم با نگرشی یک‌سویه و با حسی منفی درباره سینمای کیارستمی صحبت‌کردن به سبب بی‌اعتمادی کیارستمی به جریان‌های مدعی آزادی‌خواهی و لیبرالیته و... می‌تواند دربردارنده همان گزینش‌های حذفی مخفی باشد.