Faradeed

و ای. ام. فورستر۴ یا ویرجینیا ولف افاده‌های طبقاتی داشته‌اند، همه انزجار خود را مثل دانشجویی که من با او حرف زدم با این شکل افراطی نشان نمی‌دهند، اما بسیاری از آن‌ها کار مشابهی می‌کنند، کتاب‌های مشکل‌آفرین را در تصورات خود به سطل زباله می‌ریزند.

به نظر می‌رسد خواندن این کتاب که نمونه‌ای مثالی است از درهم‌تنیدگی اسطوره و سیاست در دنیای معاصر آن‌هم در زمانی که در سرتاسر جهان بار دیگر شاهد شکل‌گیری جریان‌های دست‌راستی ملیت‌گرا و قومیت‌گراییم نه تنها لازم بلکه واجب است.

او برابری را در تکرار «مردان» توسط زنان نمی‌بیند بلکه آن را در عمق بخشیدن و لایه‌دار کردن دنیای زنان می‌بیند.

در مقایسه با گینزبورگ و پازولینی و حتا وزوو، شاشا بسیار مهجور است. شاید به یک دلیل مهم این‌که بی‌موقع ترجمه شده؛ وقتی که مردم ایران کار‌های مهم‌تری داشتند.

رمان «آدم نما» رمانی است که در ژانر علمی - تخیلی و زیرژانر پادآرامانشهری نوشته شده. مخاطبانی که با این ژانر آشنایی دارند، می‌دانند با چه حال و هوایی سر و کار خواهند داشت.

هولدن کالفید طبق نظرسنجی‌های متعدد، محبوب‌ترین شخصیت داستانی تاریخ ادبیات است و «ناتور دشت» بعد از نزدیک به هفتاد سال از انتشار اولیه‌اش، سالیانه ۲۵۰هزار نسخه به فروش می‌رسد. اما خالق این رمان، جی. دی. سلینجر، در اوج شهرت و موفقیت، ناگهان دود شد و به هوا رفت.

بازی فرهاد آئیش در نقش سقراط با وجود دشواری‌اش معرکه بود. نورپردازی، دکور، موسیقی و حرکت‌های موزون هم تحسین‌برانگیز بود و از این بابت هم باید به همه دست‌اندرکاران بالاخص نویسنده و کارگردان حمیدرضا نعیمی و طراح نورالدین حیدری ماهر دست‌مریزاد گفت.

بخشی از زندگی رابعه بنت کعب دست مایه یکی از اپیزود‌های فیلم سینمایی «سمفونی نهم» در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر شده است. این شاعر راکه با نام «رابعه بلخی» هم شناخته می‌شود، نخستین شاعر زن فارسی می‌دانند.

میشل ولبک بی‌شک مشهورترین رمان‌نویس فرانسۀ امروز است. مردی با چهره‌ای تکیده که از قلمش آتش خشم و نفرت می‌بارد. ولبک را رمان‌نویس آیندۀ فرانسه می‌دانند، نویسنده‌ای که ویران‌شهر‌هایی را توصیف می‌کند که در انتظار این کشور است. رمان جدید او، «سروتونین»، نیز به طرز عجیبی به اوضاع و احوال امروز فرانسه شبیه است: کشاورزانی روستایی که جهانی‌شدن و اتحادیۀ اروپا زندگی‌شان را بر باد داده است و حالا برای گرفتن حقشان به شهر‌ها ریخته‌اند. همان جلیقه‌زردها.

هنر مناسب با جامعه امروز ما «هنر غیرتوضیحی» است. البته بسیاری از آثار هنری مربوط به سیاست یا زندگینامه‌ها پیام خاصی را منتقل می‌کنند که برعکس فضا را برای تغییر و تحول محدود می‌کنند. منظور این نیست که هنر معاصر نباید پیامی را انتقال دهد، بلکه نباید بر آن متمرکز شود چرا که توجه مخاطب باید به فرای پیام موجود فراخوانده شود.

«محاکمه اندرسون ویل» طبق مستندات تاریخی محاکمه یک جنایت‌کار جنگی است و درنتیجه، محاکمه‌ای است که در آن حق به جانبِ فاتحانِ جنگ است؛ اما در نمایشنامه سال لِویت این محاکمه عرصه‌ای است برای برملا کردن سازوکار قانون و دادرسی، آن هنگام که این ساز‌و‌کار به ابزاری بدل می‌شود برای تثبیت و استحکام قدرت مسلط و برقراری اتحاد در سرزمینی که جنگ داخلی آن را دستخوش بحران و آشفتگی کرده است.

رمان جدید محمد حنیف، نویسندۀ پاکستانی-بریتانیایی، کمدی سیاهی است از ویرانی‌هایی که سیاست خارجی ایالات متحده در خاورمیانه به بار آورده است. داستان در هم پیچیده‌ای از یک خلبان آمریکایی که پس از سقوط بمب‌افکنش مجبور می‌شود در میان مردمی زندگی کند که قرار بود قتل‌عامشان کند. موقعیتی غریب از مواجهۀ سربازی که مجبور به اطاعت است و مردمی که دنبال راه نجاتی می‌گردند.

جرالد مورنین از آن دست آدم‌هایی است که فاکنر درباره‌شان گفته است «ارواح شیطانی مدام زیر گوششان زمزمه می‌کنند»: از آدم‌ها فرار کن، هواپیما سوار نشو، دست به کامپیوتر نزن، به نویسنده‌ها و روشنفکرها فحش بده، و از همه بدتر، داستان‌های عجیب‌غریبی بنویس که احدالناسی از آن‌ها سر در نیاورد. می‌گویند مورنین از گزینه‌های نوبل ادبیات است، اما اگر بخواهید او را ببینید باید به بیغوله‌ای در استرالیا سفر کنید. کاری که گزارشگری ادبی کرده است تا از زندگی او سر در بیاورد.

هرکس می‌خواهد ما را به کتاب‌خواندن ترغیب کند، معمولاً چند حرف کلیشه‌ای برای گفتن دارد: کتاب دیدت را وسیع می‌کند یا تجربۀ دیگران را در اختیارت می‌گذارد. اما واقعیت این است که این حرف‌ها فایده‌ای ندارد، مگر آنکه یک‌بار، هنگام خواندن یک کتاب، آن صاعقه به عمق جانتان بنشیند. صاعقه‌ای که باعث می‌شود با شخصیت کتابی که می‌خوانید، گریه کنید، بخندید یا خشمگین شوید. مطالعات عصب‌شناختی جدید یافته‌های شگفت‌آوری را دربارۀ حالات مغزی ما هنگام خواندنِ عمیقِ یک کتاب کشف کرده‌اند.

الیف شافاک در فرانسه به دنیا آمد و، پس از طلاق والدینش، همراه مادر به خانۀ مادربزرگش در ترکیه بازگشت. تجربۀ خیابان‌های شلوغ فرانسه و همزمان کوچه‌های آرام و متدین ترکیه در آن سال‌ها آشوبی در الیف به پا کرد. او گرچه از دل غربت به وطن خود بازگشته بود، اما همچنان احساس می‌کرد بی‌خانمان است. تا اینکه در همان ایام کودکی خانۀ اصلی‌اش را در «قصه‌ها» پیدا کرد: قصه‌ها جایی‌اند که می‌توان به سکوت گوش داد و حکمت را پیدا کرد.