Faradeed

پس امروز هم با نگرشی یک‌سویه و با حسی منفی درباره سینمای کیارستمی صحبت‌کردن به سبب بی‌اعتمادی کیارستمی به جریان‌های مدعی آزادی‌خواهی و لیبرالیته و... می‌تواند دربردارنده همان گزینش‌های حذفی مخفی باشد.

«خاطرات پاره‌پاره‌ی دیروز»، داستانی کوتاه از مجموعه داستان «یوزپلنگانی که با من دویده‌اند»، بیان وقایع مربوط به نهضت جنگل و اتفاقات پیرامون آن مانند دارزدن دکتر حشمت است، اما داستان فقط بیان یک واقعه تاریخی نیست بلکه به چیزی گسترده‌تر از یک واقعه توجه می‌کند.

اکنون اگر به دگردیسی نیرو‌ها یعنی تبدیل دو نیرو به یک نیرو که فی‌الواقع کشف مهم راوی است بازگردیم، به استیصال انسانی می‌رسیم که می‌خواهد خودش باشد و بدون نقاب زندگی کند، اما نمی‌تواند.

سوالی که داستایفسکی در رمان شگفت‌آور «جنایت و مکافات» پرسید، یک قرن است که ما را رها نکرده: آیا می‌توان انسانی ستمگر و خبیث را برای رسیدن به جامعه‌ای بهتر کُشت؟ عقلانیت سردِ فایده‌گرایی می‌گوید آری؛ و در حقیقت آنچه داستایفسکی را بیشتر از خودِ قتل به وحشت انداخته بود، عقلانی جلوه‌کردنِ آن بود. اما چگونه چنین چیزی ممکن شد؟ شاید نگاهی به شرایط اجتماعی روسیه در آن دوران بتوان پاسخی فراهم کند.

«وطن کجاست؟ من وطن‌های زیادی داشتم! تصور می‌کنم زمانی برای همه‌شان دلتنگ می‌شدم، ولی مدتی است که هر جا باشم همانجا وطنم است»

لئوناردو داوینچی در زمره معدود افرادی در تاریخ بشری است که استعداد‌های متنوعی داشته اند، اما شواهد فیزیکی اندکی درباره میزان واقعی نبوغ او در دسترس است. پس زمینه‌ی نقاشی باکره صخر‌های او آنچنان از اهمیت برخوردار شده و بر آن تاکید می‌شود که به نظر می‌رسد موضوع اصلی آن نه معجزه‌ی تولد و زنده ماندن مسیح در دنیایی خطرناک، بلکه طبیعت کهن و صخره‌هایی است که آثار گذر زمان را نشان می‌دهند. لئوناردو در این تابلو چیزی را مخفیانه بیان می‌کند که اگر آشکارا مطرح می‌شد به عنوان «محتوای شریرانه و کفر آمیز» تلقی اش می‌کردند.

اونیل آدمی خوشبین نبود؛ چه کسی می‌‏توانست این همه مصیبت را تحمل کند و خوش‌بین بماند؟ متن‌‏های او هم نمایش‏گر تباهی‏‌اند و تصویری جدی و عبوس از آن نوع زندگی که همه از آن هراس داریم. یوجین اونیل صد سال قبل متن‏‌هایی نوشت که ما را با خودمان روبه‌رو می‏‌کند؛ او پیشگو نبود، ماهیت زندگی را دریافته بود

او اشاره می‌کند که جریانِ دائمی نبرد بینِ عقل‌گرایان و دین‌گرایان در منطقه‌ی خراسان در دوره‌ی عطار به نفعِ گروهِ دوم تمام می‌شود و اتفاقن عطار یکی از کسانی‌ست که سنت و نگاهِ خیامی را طرد کرده و منزوی می‌کند.

پندار غلطی است اینکه کتاب‌خواندن لزوما زندگی را زیر‌و‌رو می‌کند و آدم را از جا بلند می‌کند و به زمین می‌کوبد و از این حرف‌ها. با این معیار چه‌بسا خیلی زود از کتاب‌خواندن سرخورده شویم.

آنچنان که خودش تأکید دارد این نخستین مرتبه‌ای است که طی تمام سال‌های فعالیت حرفه‌ای اش بخش قابل توجهی از کتاب‌های او با کمترین حذف و اصلاح از سوی بررس‌های اداره کتاب روانه کتابفروشی‌ها شده‌اند.

اثری که بر پیوند «هویت دینی» و «هویت ملی» ما ایرانیان تأکید دارد

داستان؛ ماجرای درگیری ذهنی و زیستی دو شخصیت خودفروخته و تن‌باخته در یک سفر جاده‌ای است. مرد در طول سفر کویری می‌کوشد حس کهتری خود را نسبت به دیگری و اینجا، زن تن‌فروش با صرف پولش و قدرت‌نمایی مردانه (و عملا نامردانه)؛ در آخر با بازسازی فضای اعتراف‌گیری جبران کند.

و ای. ام. فورستر۴ یا ویرجینیا ولف افاده‌های طبقاتی داشته‌اند، همه انزجار خود را مثل دانشجویی که من با او حرف زدم با این شکل افراطی نشان نمی‌دهند، اما بسیاری از آن‌ها کار مشابهی می‌کنند، کتاب‌های مشکل‌آفرین را در تصورات خود به سطل زباله می‌ریزند.

به نظر می‌رسد خواندن این کتاب که نمونه‌ای مثالی است از درهم‌تنیدگی اسطوره و سیاست در دنیای معاصر آن‌هم در زمانی که در سرتاسر جهان بار دیگر شاهد شکل‌گیری جریان‌های دست‌راستی ملیت‌گرا و قومیت‌گراییم نه تنها لازم بلکه واجب است.

او برابری را در تکرار «مردان» توسط زنان نمی‌بیند بلکه آن را در عمق بخشیدن و لایه‌دار کردن دنیای زنان می‌بیند.