هفتمین رمان میشل ولبک در سه روز اول انتشار ۹۰هزار نسخه فروخت
میشل ولبک بی‌شک مشهورترین رمان‌نویس فرانسۀ امروز است. مردی با چهره‌ای تکیده که از قلمش آتش خشم و نفرت می‌بارد. ولبک را رمان‌نویس آیندۀ فرانسه می‌دانند، نویسنده‌ای که ویران‌شهر‌هایی را توصیف می‌کند که در انتظار این کشور است. رمان جدید او، «سروتونین»، نیز به طرز عجیبی به اوضاع و احوال امروز فرانسه شبیه است: کشاورزانی روستایی که جهانی‌شدن و اتحادیۀ اروپا زندگی‌شان را بر باد داده است و حالا برای گرفتن حقشان به شهر‌ها ریخته‌اند. همان جلیقه‌زردها.
سمفونی آرامش
هنر مناسب با جامعه امروز ما «هنر غیرتوضیحی» است. البته بسیاری از آثار هنری مربوط به سیاست یا زندگینامه‌ها پیام خاصی را منتقل می‌کنند که برعکس فضا را برای تغییر و تحول محدود می‌کنند. منظور این نیست که هنر معاصر نباید پیامی را انتقال دهد، بلکه نباید بر آن متمرکز شود چرا که توجه مخاطب باید به فرای پیام موجود فراخوانده شود.
ادبیات، دادرسی و اخلاق با نگاهی به «محاکمه اندرسون ویل» سال لِویت
«محاکمه اندرسون ویل» طبق مستندات تاریخی محاکمه یک جنایت‌کار جنگی است و درنتیجه، محاکمه‌ای است که در آن حق به جانبِ فاتحانِ جنگ است؛ اما در نمایشنامه سال لِویت این محاکمه عرصه‌ای است برای برملا کردن سازوکار قانون و دادرسی، آن هنگام که این سازوکار به ابزاری بدل می‌شود برای تثبیت و استحکام قدرت مسلط و برقراری اتحاد در سرزمینی که جنگ داخلی آن را دستخوش بحران و آشفتگی کرده است.
مروری بر رمان پرندگان سرخ اثر محمد حنیف
رمان جدید محمد حنیف، نویسندۀ پاکستانی-بریتانیایی، کمدی سیاهی است از ویرانی‌هایی که سیاست خارجی ایالات متحده در خاورمیانه به بار آورده است. داستان در هم پیچیده‌ای از یک خلبان آمریکایی که پس از سقوط بمب‌افکنش مجبور می‌شود در میان مردمی زندگی کند که قرار بود قتل‌عامشان کند. موقعیتی غریب از مواجهۀ سربازی که مجبور به اطاعت است و مردمی که دنبال راه نجاتی می‌گردند.
خیال‌پردازی در شهری متروک در استرالیا
جرالد مورنین از آن دست آدم‌هایی است که فاکنر درباره‌شان گفته است «ارواح شیطانی مدام زیر گوششان زمزمه می‌کنند»: از آدم‌ها فرار کن، هواپیما سوار نشو، دست به کامپیوتر نزن، به نویسنده‌ها و روشنفکرها فحش بده، و از همه بدتر، داستان‌های عجیب‌غریبی بنویس که احدالناسی از آن‌ها سر در نیاورد. می‌گویند مورنین از گزینه‌های نوبل ادبیات است، اما اگر بخواهید او را ببینید باید به بیغوله‌ای در استرالیا سفر کنید. کاری که گزارشگری ادبی کرده است تا از زندگی او سر در بیاورد.
آناکارنینا خودش را پرتاب می‌کند جلوی قطار، و همراه با او شما هم همین‌کار را می‌کنید
هرکس می‌خواهد ما را به کتاب‌خواندن ترغیب کند، معمولاً چند حرف کلیشه‌ای برای گفتن دارد: کتاب دیدت را وسیع می‌کند یا تجربۀ دیگران را در اختیارت می‌گذارد. اما واقعیت این است که این حرف‌ها فایده‌ای ندارد، مگر آنکه یک‌بار، هنگام خواندن یک کتاب، آن صاعقه به عمق جانتان بنشیند. صاعقه‌ای که باعث می‌شود با شخصیت کتابی که می‌خوانید، گریه کنید، بخندید یا خشمگین شوید. مطالعات عصب‌شناختی جدید یافته‌های شگفت‌آوری را دربارۀ حالات مغزی ما هنگام خواندنِ عمیقِ یک کتاب کشف کرده‌اند.
رمان در عصر خشم و وحشت چه فایده‌ای دارد؟
الیف شافاک در فرانسه به دنیا آمد و، پس از طلاق والدینش، همراه مادر به خانۀ مادربزرگش در ترکیه بازگشت. تجربۀ خیابان‌های شلوغ فرانسه و همزمان کوچه‌های آرام و متدین ترکیه در آن سال‌ها آشوبی در الیف به پا کرد. او گرچه از دل غربت به وطن خود بازگشته بود، اما همچنان احساس می‌کرد بی‌خانمان است. تا اینکه در همان ایام کودکی خانۀ اصلی‌اش را در «قصه‌ها» پیدا کرد: قصه‌ها جایی‌اند که می‌توان به سکوت گوش داد و حکمت را پیدا کرد.
درباره رمان «سوءقصد به ذات همایونی»
پیرنگ رمان «سوءقصد به ذات همایونی» که گاهی به‌اشتباه رمان تاریخی خوانده می‌شود، حول ماجرای ترور نافرجام محمدعلی شاه قاجار شکل گرفته است. رمان از زبان یک راوی دانای کل روایت می‌شود که در لحظاتی نسبت به دانای کل بودن خود لحنی هجوآمیز و طنزآلود پیدا می‌کند. او در فصل پیش از بخش اول رمان این توانایی را دارد که چونان «روح تاریخ» به ذهن همه‌ی کسانی که به‌نوعی در صحنه یا ماجرای سوءقصد به ذات همایونی حضور و شرکت دارند، نفوذ کند؛ اما در بخش‌های بعدی خواننده‌اش را با سرگذشت یکی از شخصیت‌های رمان همراه می‌کند و ماجرا را به سرانجام نافرجام سوءقصد رهنمون می‌شود.
سخنرانی پروفسور سیدحسین نصر در دانشگاه جان هاپکینز امریکا
مولانا را نمی‌خوانیم و به حرف‌هایش عمل نمی‌کنیم؛ فقط برای رفع احتیاجات ناسیونالیستی، بیرقش را دستمان گرفته‌ایم! به یاد دارم سال‌ها پیش، دانشگاه جورجیا، از من دعوت کرد تا درباره مولانا سخنرانی کنم؛ سپس گفتند ما می‌خواهیم برنامه ویژه‌ای نیز برای او اجرا کنیم. خلاصه شخصی آمد که با نواختن بنجو [(Banjo) موسیقی محلی هیل ویلیا در ویرجینیای غربی امریکا]اشعار مولانا را می‌خواند و من بواقع شگفت‌زده شدم! گفتم: «دارم می‌بینم که مولانا در قبرش دارد می‌چرخد!»
به‌هیچ‌عنوان یک «فیلمفارسیِ» پیش از انقلاب اثر مبتذلی قلمداد نمی‌شود، زیرا در مدیوم خود اثری را نمی‌توان یافت که فیلمفارسی‌ها رویکرد آن را تکرار کنند؛ یعنی «فیلمفارسی» «کلیشه» نیست و صرفا دارای درون مایه‌ای است پوچ؛ یعنی فقط سخیف است، نه مبتذل. در صورتی که فیلمفارسی‌های کنونی - از «کُما» تا «هزارپا» - که دقیقا مطابق با همان الگو‌های پیشین، حرف‌های پوچ دیروز را با بازیگران و کیفیت نمایشی متفاوتی می‌زنند، مبتذل هستند.
گفتگو با نویسنده کتاب «عباس کیارستمی و فیلم-فلسفه»
«باد ما را خواهد برد» اولین فیلمی بود که من از کیارستمی دیدم و بر این باورم که این اثر به لحاظ ساختاری بسیار عالی و کاری پیشرو در سینما است. همچنین دریافتم که این فیلم دارای بینشی بسیار عمیق و مباحثی جدی است که جنبه فلسفی دارند.
سوتلانا آلکسیِویچ:
کتاب‌های سوتلانا آلکسیویچ نوشته‌هایی عجیب و تکان‌دهنده‌اند. خودش آن‌ها را رمان می‌داند، اما رمان‌هایی که در واقع از هزاران صدای واقعی، از سال‌ها مصاحبه با دیگران ساخته شده‌اند، رمان‌هایی که نویسنده در آن‌ها شبیهِ کسی است که سوار قطاری شده است و دارد از پنجره به دنیای بیرون می‌نگرد. آلکسیویچ در این مصاحبه از درک پیچیدۀ خود از واقعیت می‌گوید و از پروژه‌های جدیدی که دارد روی آن‌ها کار می‌کند: کتاب‌هایی دربارۀ عشق و مرگ.
هرچه می‌گذرد به دنیای داستایوفسکی نزدیک‌تر می‌شویم
سوالی که داستایفسکی در رمان شگفت‌آور «جنایت و مکافات» پرسید، یک قرن است که ما را رها نکرده: آیا می‌توان انسانی ستمگر و خبیث را برای رسیدن به جامعه‌ای بهتر کُشت؟ عقلانیت سردِ فایده‌گرایی می‌گوید آری؛ و در حقیقت آنچه داستایفسکی را بیشتر از خودِ قتل به وحشت انداخته بود، عقلانی جلوه‌کردنِ آن بود. اما چگونه چنین چیزی ممکن شد؟ شاید نگاهی به شرایط اجتماعی روسیه در آن دوران بتوان پاسخی فراهم کند.
شکل‌های زندگی بلانشو، سارتر و مسئله ادبیات
اگر سخن بالزاک درست باشد که سکوت درباره خویش شرط مطلق آداب‌دانی است، آن‌گاه موریس بلانشو (۱۹۰۷-۲۰۰۲) از آداب‌دان‌ترین پدیده‌های قرن بیستم است. بلانشو به‌رغم زندگی طولانی و تجربه رویداد‌های قرن و ارائه نظراتی تأثیرگذار درباره ادبیات، فلسفه و... درباره زندگی خویش مطلقا سکوت می‌کند. خاموشی بلانشو نه همچون آداب‌دانی بورژوازی فرانسه که بخش مهم از طرح ادبی اوست.
گفت‌وگو با اورهان پاموک
ادبیات ترکیه پر است از دن‌کیشوت‌هایی که کمر به نابودی رقیبانی سرسخت، آن هم تنها با قدرت کلمات بسته بودند؛ آسیاب بادی یاشار کمال، فقر و ستم بود و دشمن ناظم حکمت، فشار و نبود آزادی. اما اورهان پاموک با دیگران فرق دارد؛ او در خانواده‌ای نسبتا مرفه، در بهترین منطقه استانبول به دنیا آمده است.
صفحه از ۷
نگاه ویژه
پرطرفدار