محدودیت‌های مادر بمب‌ها؛ سنگرشکن هم ممکن است کارساز نباشد

نفوذ به عمق تاسیسات ایران، نیازمند سلاحی ویژه همچون نفوذگر مهمات انبوه( GBU-۵۷ (MOP نیروی هوایی ایالات متحده است.  در حالی که بمب‌‌های متعارف دیگر حدود یک تن وزن دارند، بمب MOP سلاحی غول‌‌پیکر با وزن ۱۳ تن است. بمب‌‌افکن راهبردی بی-۲ اسپیریت تنها هواگرد فعال ایالات متحده است که توانایی حمل این بمب را دارد. قابل ذکر آنکه این بمب تاکنون در عملیات واقعی استفاده نشده است. (این بمب بامداد یکشنبه علیه تاسیسات فردو به کار گرفته شد.)

این بمب نخستین‌‌بار در سال ۲۰۰۷ آزمایش شد و از آن زمان طراحی آن چند‌‌بار به‌روز شده است و گفته می‌شود دست‌‌کم ۲۰ بمب در فاز اولیه ساخته شده است. پس از آنکه نیروی هوایی آمریکا در حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ متوجه شد بمب‌‌های سنگرشکن موجود قادر به تخریب برخی تاسیسات عراقی نیستند، طراحی بمب غول پیکر MOP آغاز شد.

با این حال، حتی این بمب عظیم نیز محدودیت‌هایی دارد. MOP می‌تواند تا عمق بیش از ۶۰ متر بتن استاندارد با مقاومت ۵,۰۰۰ پوند بر اینچ مربع (psi) نفوذ کند، اما قدرت نفوذ این بمب در برابر بتنی با دو برابر استحکام به هشت متر کاهش می‌‌یابد. ایران در سال‌های اخیر در تولید بتن فوق توانمند و با کارآیی بالا (UHPC) با مقاومت ۳۰,۰۰۰ psi یا بیشتر پیشرفت چشمگیری داشته است؛ که می‌تواند عمق نفوذی موثر این بمب را به‌‌طرز چشمگیری کاهش دهد.

اکونومیست می‌‌نویسد البته پنتاگون نیز نسبت به چالش‌‌ها در برابر بتن فوق توانمند و با کارآیی بالا آگاه است. آمریکا بتن با استحکام بالای اگلین را برای آزمایش تسلیحات توسعه داده بود اما این کار نیز به معنای حل مشکل نیست. در مقاله‌‌ای که در سال ۲۰۲۱ در مجله فناوری هوافضا و دفاع، منتشر شده بود آمده بود بمب‌‌های ساخته‌‌شده از فولاد اگلین برای نفوذ به بتن فوق توانمند به اندازه کافی مقاوم نیستند.

در میدان امروز استحکام و ضخامت بتن ایرانی و میزان ارتقای بمب آمریکایی ممکن است تعیین‌‌کننده موفقیت یا شکست استفاده از این ابر بمب باشد. با این حال حتی اگر ابر بمب آمریکایی بتواند تا عمق لازم نفوذ کند، اصابت دقیق به هدف چالش‌‌برانگیز است. MOP برای اثربخشی به دقت بالایی نیاز دارد و مانند بسیاری از بمب‌‌های هدایت‌‌شونده آمریکایی، به سیستم GPS وابسته است. پیش‌فرض بر این است که GPS نظامی در برابر اختلال مقاوم است اما جنگ اوکراین نشان داده است که بمب‌‌های آمریکایی به شدت تحت‌تاثیر سیستم‌های اخلالگر GPS روسی قرار گرفتند و دقت آنها در برخی موارد از ۲۰ متر به ۱۲۰۰ متر کاهش یافت.

البته اسرائیل کمتر به GPS وابسته است و از جایگزین‌‌هایی مانند سیستم هدایت SPICE استفاده می‌کند که با دوربین‌‌های نصب شده بر روی بمب و هدایت مبتنی بر هوش مصنوعی هدف را پیدا می‌کند. اسرائیل در تهاجم نظامی خود علیه ایران از تسلیحات مجهز به SPICE بهره برده است. حتی اگر ژنرال‌‌های آمریکایی به عملکرد GPS اطمینان نداشته باشند و بخواهند این سیستم یا معادل آمریکایی آن را به‌‌سرعت روی MOP نصب کنند، این کار ممکن است هفته‌‌ها طول بکشد. اکونومیست در نتیجه‌‌گیری گزارش خود از بمب‌‌های عظیم آمریکایی می‌‌نویسد هیچ بمب متعارفی جز MOP شانسی برای تخریب فردو ندارد و تنها آمریکا می‌تواند آن را تامین کند. اما حتی اگر دونالد ترامپ از یک یا چند بمب استفاده کند موفقیت تضمین‌‌شده نیست.

منبع: دنیای اقتصاد