«اژدهای پوزه‌شمشیری» بعد از 190 میلیون سال از دل صخره‌ها بیرون آمد
فسیل یک ایکتیوسور (Ichthyosaur) نادر با ظاهری عجیب و ویژگی‌هایی خارق‌العاده به تازگی کشف شده است؛ جانوری با چشمانی بسیار بزرگ و پوزه‌ای کشیده شبیه شمشیر که احتمالاً در شکار ماهی‌ها و ماهی‌مرکب‌ها بی‌رقیب بوده است.
فرادید| این فسیل استثنایی در ساحل ژوراسیک انگلستان کشف شده و یکی از کامل‌ترین بقایای جانوران دریایی ماقبل تاریخ به‌شمار می‌رود. کشف این نمونه نادر، روزنه‌ای تازه به سوی درکی بهتر از دورانی می‌گشاید که اطلاعات کمی از آن داریم؛ دوره‌ای پر از تغییرات پیچیده و اسرارآمیز در حیات زمین، یعنی حدود ۱۹۰ میلیون سال پیش.
به گزارش فرادید؛ گونه‌ی تازه‌کشف‌شده «Xiphodracon goldencapensis» نام گرفته و به‌صورت غیررسمی با لقب «اژدهای شمشیری دورسِت» شناخته می‌شود. طول این موجود در زمان حیاتش حدود ۳ متر بوده و توسط فسیل‌شناس بریتانیایی، کریس مور پیدا شده است؛ همان کسی که پیش‌تر جمجمه‌ی عظیم یک «پلیوسور» را نیز کشف کرده بود.
مور درباره‌ی این کشف گفت: «ابتدا بخش کوچکی از مهره‌های دم را دیدم. وقتی شروع به حفاری کردم، دنده‌ها، باله‌ها و در نهایت به جمجمه رسیدم. بر خلاف بسیاری از ایکتیوسورها که استخوان‌هایشان هنگام فسیل شدن تخت و دوبعدی می‌شوند، این نمونه کاملاً سه‌بعدی باقی مانده بود. جمجمه‌اش دو چشم بزرگ در دو طرف داشت و پوزه‌ای دراز با صدها دندان سوزنی‌شکل».
منطقه‌ای که این فسیل در آن پیدا شده، در گذشته دریایی گرمسیری و کم‌عمق بوده که بستر آن به‌دلیل کمبود اکسیژن، اجساد جانوران را به‌خوبی حفظ کرده است. در نتیجه، بسیاری از بقایای دریایی، از جمله ایکتیوسورها، در این «گل سمی» بدون پوسیدگی دفن شده‌اند؛ شرایطی ایده‌آل برای تبدیل شدن به فسیل.
مور توضیح داد که این کشف در «هاله‌ای از زمان» اتفاق افتاده، زیرا ۲۴ سال بین کشف اولیه و شناسایی رسمی آن فاصله بوده است. این فسیل ابتدا به موزه سلطنتی انتاریو در کانادا فرستاده شد، جایی که دیرینه‌شناس مشهور، دکتر کریس مک‌گوان، روی آن کار می‌کرد. اما پس از بازنشستگی او، دکتر دین لومَکس (Dean Lomax) مطالعه‌ی مجدد این فسیل را آغاز کرد.
نتیجه‌ی پژوهش‌های اخیر نشان داد که این نمونه، گونه‌ای کاملاً جدید و بسیار کمیاب از ایکتیوسورهاست. به گفته‌ی لومکس، «در حالی که هزاران فسیل کامل از ایکتیوسورها قبل و بعد از دوره پلیِنس‌باخ داریم، از این بازه‌ی زمانی تقریباً هیچ نمونه‌ای نداشتیم. این کشف شکاف بزرگی در درک ما از فرگشت آن‌ها را پر می‌کند».
نمونه‌ی اصلی همچنان در موزه‌ی انتاریو نگهداری می‌شود، اما مور اعلام کرده که یک نمونه‌ی دوم نیز پیدا کرده که در مرکز میراث ساحل چارموث انگلستان به نمایش درآمده است. او گفت: «به خاطر فک خمیده‌اش اسم مستعار گانزو را برایش گذاشتیم. احتمالاً هنگام فرو رفتن در گل‌های بستر دریا، فک این جانور شکسته است».
لومکس می‌گوید: «این فسیل ویژگی‌های جالب زیادی دارد. پوزه‌ی بلند و شمشیری‌شکل و چشم‌های بزرگش واقعاً خیره‌کننده‌اند. با دیدن دندان‌های باریک و تیزش، به‌راحتی می‌توان تصور کرد چگونه در اعماق دریا به دنبال ماهی‌ها و ماهی‌مرکب‌ها می‌رفته است. حتی استخوانی عجیب در اطراف سوراخ بینی دارد که تاکنون در هیچ ایکتیوسور دیگری دیده نشده است».
به گفته‌ی پژوهشگران، این فسیل احتمالاً کامل‌ترین خزنده‌ی شناخته‌شده از دوران پلیِنس‌باخ است و می‌تواند نه‌تنها به تعیین زمان دقیق تغییرات بزرگ در چرخه‌ی زیستی زمین کمک کند، بلکه شاید حاوی بقایای معده‌ی حفظ‌شده‌ی جانور نیز باشد.
لومکس در پایان گفت: «ما هنوز دقیق نمی‌دانیم چه عاملی باعث دگرگونی گسترده‌ی جانوران در آن دوران شد، اما این کشف بی‌تردید قطعه‌ای گمشده از پازل تکامل ایکتیوسورها را در اختیار ما قرار داده است».
