کشف پدیده‌ای شگفت‌انگیز در ژاپن؛ میکروب‌هایی که آلودگی هوا را می‌خورند

شهرهای بزرگ جهان این روزها زیر سقف خاکستری آلودگی هوا پنهان شده‌اند. هر کشف کوچک علمی می‌تواند روزنه‌ای بزرگ برای امید باشد. دانشمندان ژاپنی به فناوری دست یافته‌اند که چیزی شبیه داستان‌های علمی‌تخیلی است: میکروب‌هایی که ذرات آلاینده هوا را جذب و تجزیه می‌کنند و هوایی پاک‌تر به شهرها بازمی‌گردانند.

آلودگی هوا دیگر یک مشکل محلی نیست؛ یک بحران جهانی است. از تهران تا سئول و مکزیکوسیتی، میلیون‌ها نفر روزانه هوایی را تنفس می‌کنند که برای سلامتشان خطرناک است. تغییرات اقلیمی نیز الگوی بارش را به هم زده و دوره‌های طولانی بدون باران، از جمله در ایران، تشدید شده اند.

میکروب های مهندسی شده

‌پژوهشی تازه از مؤسسه فناوری توکیو موجی از هیجان به راه انداخته: گروهی از میکروب‌های مهندسی‌شده قادرند ذرات سمی هوا، به‌ویژه PM۲.۵، را جذب، تجزیه و به ترکیبات بی‌ضرر تبدیل کنند. اگر این فناوری به مرحله کاربرد برسد، می‌تواند یکی از شگفت‌انگیزترین ابزارهای مقابله با بحران آلودگی هوا باشد.

میکروب‌های پاک‌کننده هوا؛ واقعیت یا رؤیای آینده؟

دانشمندان ژاپنی گونه‌ای باکتری اصلاح‌شده را معرفی کرده‌اند که ترکیبات آلی فرّار (VOCs)، بخارات نیتروژن و بخشی از ذرات ریز آلاینده را در شرایط آزمایشگاهی تجزیه می‌کند.

این میکروب‌ها ابتدا برای پاک‌سازی نشت‌های صنعتی طراحی شده بودند، اما پژوهش جدید نشان می‌دهد می‌توانند در «فیلترهای شهری زیستی» نیز به کار روند؛ ساختاری شبیه دیوار سبز با لایه‌ای از میکروب‌های فعال که ذرات را می‌خورند و هوای پاک‌تر بیرون می‌دهند.

از آلودگی تهران تا کمبود بارش

ترکیب آلودگی شدید و نبود باران خطر مضاعفی به دنبال داشته است. در حالت عادی، باران بخشی از ذرات آلاینده را می‌شوید و هوا را پاک می‌کند. وقتی چند ماه پشت‌سرهم بارانی نمی‌آید، آلودگی «انباشت» می‌شود و به‌صورت لایه‌های پایدار در هوا معلق می‌ماند.

راهکارهای علمی که از «همین امروز» می‌توان انجام داد

سنجش لحظه‌ای آلودگی در سطح محله: شبکه‌های کوچک سنسورهای محلی بهترین ابزار برای تصمیم‌گیری درباره تردد، تهویه خانه و فعالیت ورزشی هستند.

فیلترهای هوای هیبریدی (مکانیکی + زیستی) : نسل جدید فیلترها که ترکیبی از فناوری نانو و باکتری‌های پاک‌کننده هستند در حال تجاری‌سازی‌اند.

کاشت گونه‌های گیاهی «جاذب آلودگی» : درختانی مثل توسکا، اقاقیا و چنار توان جذب بالای آلاینده‌ها دارند، به‌ویژه در مناطق پرفشار ترافیکی.

تهویه هوشمند در خانه‌ها: فناوری‌های جدید با اتصال به سنسورهای بیرونی، زمان مناسب باز و بسته‌بودن پنجره را به ساکنان اعلام می‌کنند.

خطوط حمل‌ونقل کم انتشار و پیشران‌های الکتریکی: هر ۱۰۰ اتوبوس برقی می‌تواند سالانه حدود ۲۰۰۰ تُن ذرات آلاینده کمتر وارد هوا کند.

امید از دل آزمایشگاه

کشف دانشمندان ژاپنی شاید شبیه یک داستان علمی‌تخیلی به نظر برسد، اما مسیر فناوری‌های پاک معمولاً از همین نقطه شروع می‌شود؛ یک ایده جسورانه در آزمایشگاه. اگر این سیستم به مرحله استفاده شهری برسد، شاید روزی تهران، دهلی یا پکن با کمک میکروب‌ها نفس بکشند؛ نه با بارانی که نمی‌بارد.

منبع: همشهری