بوستان سعدی؛ درسی از شیخ اجل: «انسان سخن‌چین، دوست نیست، دشمن است!»

فرادید| بوستان، که در سال ۶۵۵ هجری توسط مصلح‌الدین سعدی شیرازی سروده شده، منظومه‌ای است که در قالب مثنوی به رشته تحریر درآمده است. این اثر در ده باب تنظیم شده و هر باب آن به موضوعی اخلاقی و اجتماعی اختصاص دارد.

به گزارش فرادید، سعدی در این اثر با مهارت، مفاهیم پیچیده اخلاقی را در قالب داستان‌های کوتاه و اشعار دل‌انگیز بیان می‌کند که برای خوانندگان در هر دوره‌ای جذاب و قابل‌فهم است. از نظر فرهنگی، بوستان به‌عنوان یک متن آموزشی در مکتب‌خانه‌های ایران برای قرن‌ها تدریس شده و نقش مهمی در شکل‌گیری ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی جامعه ایرانی ایفا کرده است. تأثیر این اثر در ادبیات پارسی و حتی در فرهنگ‌های همسایه، غیرقابل‌انکار است. بوستان، همراه با گلستان، به‌عنوان دو بال ادبیات تعلیمی پارسی، منبعی غنی برای آموزش حکمت و اخلاق به نسل‌های مختلف بوده است.

باب هفتم: در عالم تربیت

انسان‌های سخن‌چین در بسیاری از مواقع قصدی به جز توطئه‌چینی در سر ندارند و پیوسته باید از این افراد دوری کرد.

یکی گفت با صوفی‌یی در صفا

ندانی فلانت چه گفت از قفا

 

بگفتا خموش، ای برادر، بخفت

ندانسته بهتر که دشمن چه گفت

 

کسانی که پیغام دشمن برند

ز دشمن همانا که دشمن‌تر‌ند

 

کسی قول دشمن نیارد به دوست

جز آن کس که در دشمنی یار اوست

 

نیارست دشمن جفا گفتنم

چنان کز شنیدن بلرزد تنم

 

تو دشمن‌تری کآوری بر دهان

که دشمن چنین گفت اندر نهان

 

سخن‌چین کند تازه جنگ‌ِ قدیم

به خشم آورَد نیک‌مرد سلیم

 

از آن همنشین تا توانی گریز

که مر فتنهٔ خفته را گفت خیز

 

سیه‌چال و مرد اندر او بسته پای

به از فتنه از جای بردن به‌جای

 

میان دو تن جنگ چون آتش است

سخن‌چین بدبخت هیزم‌کش است