مقبرۀ پادشاه جنیان در مراکش

فرادید | قله توبقال، ایستاده بر فراز رشته کوه‌های اطلس، بلندترین قله در مراکش و همچنین مرتفع‌ترین قله در سراسر آفریقای شمالی و جهان عرب است که ارتفاع آن به ۴۱۶۷ متر می‌رسد. توبقال در زبانِ بربری یعنی «قله‌ای که می‌توانید همه‌چیز را [از بلندای آن] ببینید». براساس برخی باورها، سیدی شِمهروس، پادشاه جنیان، در این کوه زندگی می‌کند.

به گزارش فرادید؛ مراکش با فرهنگِ متفاوت، بیابان‌ها و کوه‌هایش یکی از محبو‌ب‌ترین مقاصد برای گردشگران است. در میانِ همه این دیدنی‌ها، محلِ اقامتِ سیدی شمهروس، پادشاه جنیان، یکی از جذاب‌ترین و مخوف‌ترین دیدنی‌ها محسوب می‌شود. این مکان، پناهگاهی متعلق به دورانِ پیش‌ از‌ اسلام است که در ارتفاع ۲۳۵۰ متری و در فاصله ۵ کیلوتری از شمالِ قله توبقال قرار گرفته است.

مراکش جغرافیایی است که در آن جادوگری و سحر تقریباً رایج است. در افسانه‌های مردمی، توصیه شده که به چشمان زنان مراکشی به مدتِ طولانی نگاه نکنید. قله توبقال، که فقط چند کیلومتر با شهر مراکش فاصله دارد نیز مکانی است که به اسرارِ مرتبط با جادو دامن می‌زند و بر طبق برخی باور‌ها محل اقامتِ پادشاه جنیان یعنی شمهروس است. این قله از صخره‌های آتشفشانی تشکیل شده و در مسیر رسیدن به آن می‌توان آثاری از فرهنگ مردمانِ آمازیغ/بربر را دید که هزاران سال در این مکان زیسته‌اند.

مقبره پادشاه جنیان

جالب‌ترین افسانه دربارۀ توبقال، مربوط به بربر‌هایی است که باور دارند این مکان همیشه با چیزی قدسی مرتبط بوده است. گفته می‌شود که مقبره سیدی شمهروس، پادشاه جنیان، در این مکان واقع شده است. برطبق باور بربرها، سیدی شمهروس در زمان‌های دور در دامنۀ توبقال زندگی می‌کرده است. در طی زمان، محلِ زندگی او تبدیل به زیارتگاه شده است. روستای کوچکی در ارتفاع ۲۳۵۰ متری درست اطراف مقبره شمهروس ساخته شده که با صخره‌هایی که به رنگِ سفید درآمده‌اند مشخص شده است.

مراکش از دورانِ پیش‌ از اسلام با جادوگری و افسون ارتباطِ قوی داشته است. مقبرۀ سیدی شمهروس از قبل‌ از‌ اسلام به مکانی مقدس تبدیل شد و بعد از اسلام نیز هم‌چنان زیارتگاهی مقدس باقی ماند. این مکان از زمانِ تأسیس به جنیان نسبت داده شده است. مردم صد‌ها سال است که برای درمانِ بیماری‌های غیرقابلِ توضیح خود به این مکان می‌آیند. حضور سیدی شمهروس، با وجود هزاران نفری که برای زیارت، تجدید پیمان و شفا به او مراجعه می‌کنند، هم‌چنان زنده نگه داشته شده است.

با ورود اسلام به مراکش، اعراب ساکن در این محل، سیدی شمهروس را همان «جن بزرگ» می‌دیدند؛ اما از نظرِ بربر‌ها او هم‌چنان شخصیتی مثبت بود. بعد‌ها مسجدی در کنار مقبره ساخته شد تا نمادی از پیوندِ بین انسان و جن باشد و بر اسرار قله توبقال بیفزاید.

بسیاری از شخصیت‌های برجسته در مراکش سیدی شمهروس را یک قدیس می‌دانند. مقبره او پیش‌ از‌ اسلام بنا شد. او به نوعی یک زیارتگاه دارد که در زیر صخره‌ای بزرگ کنده‌کاری شده و محلی است که گفته می‌شود بقایای جسد او در آن‌جا قرار دارد. ساخت مسجد در کنار این مقبره به آن جلوه‌ای اسلامی بخشید.

گفته می‌شود که سیدی شمهروس از یک شبکه ارتباطی پیچیده شبیه به رودخانه‌ای با هزاران شاخه برخوردار بوده است. به کمکِ این شبکه شبه-رودخانه‌ای بوده که او پیام‌های خودش را به جنیانی که در سراسر جهان پراکنده بودند می‌رسانده است. برطبق باورها، شمهروس هنوز در قبر خود زنده است.

(تصویری از شمهروس در «کتاب‌البلهان»؛ قرن هشتم هجری)

آن‌هایی که به اصطلاح توسط جن تسخیر شده‌اند را برای شفا به مقبره او می‌برند و از پادشان جنیان درخواست کمک می‌کنند. در باور‌های محلی، گفته می‌شود که سیدی شمهروس با پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) و بسیاری از اصحاب او ملاقات کرده و حتی زیارت کرده است. بسیاری از منابعِ عثمانی نیز دربارۀ این داستان روایت‌هایی دارند.

شمهروس، پادشاه جنیان، هم‌چنان در مراکش محبوب است. مراکش و آندلس در طول تاریخ مراکزِ مهمی برای اسرار، موضوع‌های افسانه‌ای، جادوگری و سحر بوده‌اند. دست‌نوشته‌های زیادی درباره این موضوع در کتابخانه‌های مراکش، مصر و ترکیه وجود دارد که در دسترس عموم قرار ندارند.

منبع: Arkeonews
ترجمه: سایت فرادید