راز دست‌های بریده کشف‌شده در قصر باستانی متعلق به ۳۵۰۰ سال پیش در مصر

باستان‌شناسان در مصر ۱۲ دست بریده و مدفون را در محوطه قصری باستانی در این کشور کشف کرده‌اند که می‌گویند به احتمال زیاد به دشمنان شکست‌خورده شاهان «هیکسوس» تعلق داشته است.

این دست‌ها در سه گودال مجزا در محوطه قصری در منطقه باستان‌شناسی تل‌الضبعة در مصر پیدا شده‌اند. این ناحیه با نام «آواریس» در زمان سلسله پانزدهم پادشاهان مصر و در حدفاصل سال‌های ۱۶۴۰ تا ۱۵۳۰ قبل از میلاد پایتخت پادشاهی «هیکسوس»‌ها در مصر باستان به شمار می‌رفت.

قوم هیکسوس‌ برای اولین بار در بخش شرقی دلتای نیل پدیدار شدند و دوره میانه دوم مصر باستان را بنیان گذاشتند. این قوم که از بین‌النهرین به سمت شمال آفریقا آمده بودند، در سده ۱۷ پیش از میلاد با ارابه‌هایی مجهز به اسبان چالاک  قوای مصریان را درهم کوبیدند و بیش از یکصد سال بر قلمرو مصر علیا و سفلی تا القوصیه فرمان راندند.

باستان‌شناسان می‌گویند این کشف اولین مدرک ملموس از قطع دست در فرهنگ مصر باستان است و چشم‌انداز جدیدی را در مورد جنبه‌های تاریک تاریخ آن سرزمین روشن می‌کند.

در کاوش‌ها و حفاری‌های باستان‌شناسی قبلی محققان به کتیبه‌هایی در مقبره‌های مصر باستان برخورده بودند که در آن‌ها بریدن دست‌ها تصویر شده بود، با این حال این اولین بار است که باستان‌شناسان خود دست‌های بریده را پیدا می‌کنند.

هنوز مشخص نیست که آیا این دست‌ها از افرادی که قبلاً مرده‌اند قطع شده یا اینکه در زمان بریده شدن دست‌ها صاحبانشان هنوز زنده بوده‌اند. آنچه در حال حاضر با تحلیل‌های استخوان‌شناسی اثبات شده این است که مصریان باستان چگونه دستان را قطع می‌کرده‌اند. به گفته باستان‌شناسان و با توجه به نحوه پیدا شدن دست‌ها، به نظر می‌رسد هر کسی که این کار را انجام داده دست‌ها را از قسمت پایین بازو قطع ‌کرده است.

محققان در موسسه باستان‌شناسی آلمان در مقاله خود نوشته‌اند: «یکی از تکنیک‌های بریدن دست‌ها، قطع کپسول مفصلی و باز کردن آن از طریق جداسازی تاندون‌هایی است که روی مفصل ساعد دست قرار می‌گیرند. اگر این کار به درستی انجام شود، هیچ جای بریدگی روی استخوان‌ها باقی نخواهد گذاشت اما اگر غیرحرفه‌ای انجام شود، جای بریدگی قابل مشاهده است.»

آنچه در گودال‌ها مشاهده می‌شود این است که دست‌ها با انگشتان باز بر کف گودال قرار گرفته‌اند. باستان‌شناسان می‌گویند برای اینکه دست‌ها بتوانند اینگونه با موفقیت درون گودال‌ها گذاشته شوند باید هنگام انجام کار نرم و انعطاف‌پذیر باشند؛ امری که انجامش درست پس از مرگ به دلیل پدیده عضلانی موسوم به «جمود نعشی» (سفت‌شدن موقت ماهیچه‌ها در نتیجه از کار افتادن بدن) بسیار سخت است. از این جهت تصور می‌شود که دستان مردان قبل از مرگ بریده شده باشد.

محققان همچنین توانستند تشخیص دهند که این دست‌ها به مردانی بالغ تعلق داشته است. اما چرا دست این افراد قطع شده است؟

یک دیوارنگاره مقبره متعلق به عصر هیکسوس‌ها در ۱۷ قرن پیش از میلاد

یک روش رایج در دنیای سلت باستان، قبایل هندواروپایی جنگ‌جوی چادرنشین که از بریتانیا تا آسیای صغیر فرمان می‌راندند، سر بریدن جنگجویانی بود که از سپاه دشمن کشته شده بودند. سلت‌ها سرهای بریده دشمنان شکست‌خورده خود را به عنوان نماد پیروزی در جنگ و یادگارانی مقدس بر سر نیزه زده و نزد خود نگه می‌داشتند.

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد حدود ۵۰ تا ۸۰ سال قبل از اینکه تصاویر «برداشت غنائم» از طریق قطع دست راست دشمنان در مقبره‌های باستانی مصری به نمایش درآید، قوم هیکسوس آن را در عمل اجرا می‌کرده‌اند.

محققان می‌گویند کشفیات جدید به روشن شدن زوایای تکامل شیوه‌های جنگ در دنیای باستان کمک می‌کند و تأثیر فرهنگ‌های خارجی را بر توسعه جامعه مصر آن زمان نشان می‌دهد.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Scientific Report» منتشر شده است.

منبع: روزیاتو