کشف حیرت‌انگیز «فکّ انسان» در یک سنگ 1 میلیون ساله
دانشمندان به امید قدمت‌گذاری و شناسایی این نمونه، در حال برنامه‌ریزی برای مطالعه آن هستند. این نمونه در یک سنگ تراورتن تزئینی از معادن غرب ترکیه کشف شده است.
فرادید| مردی هنگام بازدید از خانه تازه بازسازی‌شده والدینش در اروپا، متوجه یک چیز غیرعادی در یکی از سنگ‌های کف‌پوش خانه شد. این مرد که خودش دندانپزشک است، پس از بررسی دقیق‌تر احساس کرد که این یافته در واقع بخشی از استخوان فک انسان است و هنوز چند دندانش قابل مشاهده است.
به گزارش فرادید، این فک پایین که در یکی از سنگ‌های راهروی منتهی به تراس خانه قرار داشت، انگار در یک زاویه بریده شده بود. این تصویر دندانپزشک را به یاد سی‌تی‌اسکن‌های دندان انداخت که در محل کار بررسی می‌کند.
او گفته است: «از آنجا که تخصص من، ایمپلنت است، هر روز با این نوع تصویر کار می‌کنم و به همین دلیل، بسیار آشنا به نظر رسید». این مرد از افشای نام کامل خود برای محافظت از حریم خصوصی خانواده‌اش خودداری کرد.
او استخوان فک را در یک کاشی از جنس تراورتن پیدا کرد؛ نوعی سنگ آهک که معمولاً نزدیک چشمه‌های آب گرم تشکیل می‌شود. این کاشی متعلق به یک معدن در حوضه دِنیزلی در غرب ترکیه است. سنگ تراورتن کشف‌شده در آنجا بین ۰.۷ میلیون تا ۱.۸ میلیون سال پیش تشکیل شده که نشان می‌دهد این فک پایین (اگر واقعا فک پایین یک گونۀ انسانی باشد) قطعا متعلق به فردی که اخیراً مرده باشد نیست!
سنگ تراورتن زمانی شکل می‌گیرد که تغییر در شرایط شیمیایی سبب شود کربنات کلسیم محلول به سنگ جامد تبدیل شود. این فرایند (سفت شدن) معمولاً به صورت لایه‌ای انجام می‌شود و به کاشی‌های تراورتن ظاهر متمایز و از نظر بصری جذاب می‌دهد. این لایه‌ها می‌توانند هر چیزی را که درونشان بیفتد، به دام بیندازند، مانند برگ‌ها، پرها و حتی حیوانات مرده.
اندرو لیر، زمین‌شناس دانشگاه کارولینای جنوبی می‌گوید به این ترتیب، کشف این استخوان فک، چیزی بین غیرمعمول و معمول است. اما اتفاق عجیب و غریبی نیست، چون هر جا کاشی تراورتن پیدا شود، ممکن است فسیل هم پیدا شود.
برای نمونه، مرکز گتی با پوشش سنگ تراورتن در لس‌آنجلس، گنجینه‌ای از فسیل‌هاست از جمله پر، جلبک، باکتری، پای حیوان و برگ.
از زمانی که این دندانپزشک ناشناس در مورد این کشف مطلبی پست کرده، یک تیم بین‌المللی از محققان با او تماس گرفته‌اند و با او در حال کار روی طرحی برای برداشتن کاشی برای مطالعه هستند. آن‌ها همچنین با شرکت فروشنده کاشی نیز گفتگوهایی را آغاز کرده‌اند، به این امید که بقایای دیگری در سایر قطعات سنگ تراورتن از همان معدن را جستجو کنند.
دانشمندان صرفاً با نگاه کردن به عکس، نمی‌توانند تشخیص دهند استخوان فک ممکن است چندساله باشد یا به کدام گونه (انسان امروزی یا خویشاوند انسان اولیه) تعلق داشته باشد. برای بدست آوردن این اطلاعات، آن‌ها امیدوارند این نمونه را سی‌تی اسکن کنند و یک مدل سه‌بعدی از آن بسازند. تجزیه و تحلیل شیمیایی سنگ می‌تواند سن آن را مشخص کند و نمونه‌هایی از مینای دندان ممکن است حاوی سرنخ‌هایی از غذایی باشد که صاحب استخوان فک خورده است. حتی ممکن است محققان بتوانند DNA باستانی آن را بازیابی کنند.
در حال حاضر، عکس این دندان حداقل یک نکته جالب را فاش کرده: این شخص احتمالاً نوعی از کارهای دندانپزشکی انجام داده است!
آمبر دی. رایلی و آنتونی آر. کاردوزا؛ مشاوران دندانپزشکی قانونی گفته‌اند: «به نظر می‌رسد دندان غایب وجود داشته باشند و بافت استخوانی در جایی که قبلاَ دندان بوده پر شده است. ظاهرا یک انسان به طور بالقوه مداخله کرده و دندان‌ها را به دلیل آسیب یا بیماری برداشته است.»
دیرین‌انسان‌شناسان انواع فسیل‌ها از جمله آهو، ماموت و خزندگان را در سنگ تراورتن حوضه دنیزلی کشف کرده‌اند. آن‌ها حداقل یک مجموعه دیگر از بقایای انسان را نیز کشف کرده‌اند: قطعاتی از کلاهک جمجمه انسان که نشانه‌هایی از سل داشت. این جمجمه که حداقل ۱.۱ میلیون سال قدمت دارد، نشان‌دهنده حضور نخستین هومو ارکتوسی است که تا به حال در ترکیه پیدا شده و اکنون به آن «کوکاباس هومینین» می‌گویند.
بنابراین، چطور هیچ‌کس قبل یا حین نصب، متوجه استخوان فک در سنگ تراورتن نشده است؟ جان هاکس، دیرین‌انسان‌شناس دانشگاه ویسکانسین-مدیسون، این پرسش را در یک پست وبلاگی با این عنوان مطرح کرده است: «در کاشی چند حمام، بقایای نئاندرتال‌ها وجود دارد؟»
بنابراین، بار دیگر که می‌خواهید خانه‌تان را با سنگ تراورتن بازسازی کنید، وقت صرف کنید و کاشی‌ها را به طور کامل بررسی کنید!
مترجم: زهرا ذوالقدر
