کشف تصویر یک «الاغ» در سکونتگاه 11 هزارساله

فرادید| محوطه ماقبل تاریخی کاراهان تپه در ۳۷ کیلومتری جنوب شرقی گوبکلی تپه، بخشی از پروژه تاش تپه‌لر (تپه‌های سنگی) در ترکیۀ امروزی است. 

به گزارش فرادید، تاش تپلر به معنای تپه‌های سنگی است و توصیف مناسبی از منطقه‌ای است که مکان‌های متعددی با ستون‌های انسان‌نمای T شکل دارد. 

کاوش‌های سال ۲۰۲۴ در کاراهان تپه ادامه دارد و در یکی از جدیدترین یافته‌ها، تصویری از یک خر وحشی در حال دویدن روی یکی از سنگ‌های سنگفرش‌شده روی زمین کشف شده است. 

پروفسور نجمی کارول، رئیس حفاری کاراهان تپه به خبرنگار خبرگزاری AA گفته که عملیات حفاری در ۱۰ نقطه از جمله کاراهان تپه در محدوده پروژه تاش تپلر ادامه دارد. 

کارول با بیان اینکه امسال روی ساختمان‌ها و کلبه‌های عمومی دیگری در اطراف ساختمان عمومی مرکزی کارهان تپه کار شده و از چند هفته پیش افتتاح یکی از آن‌ها آغاز شده، گفت: 

«این ساختمان داخل زمین فرو رفته و روی یک دیوار سنگی کوتاه دارای یک سیستم کاه‌گلی است. ما می‌دانیم که کف زمین با سنگ‌های مسطح بزرگ فرش شده است. برخی از این سنگفرش‌ها به عنوان تیزکن سنگ استفاده شدند و روی یکی از آن‌ها به نقش یک الاغ وحشی برخورد کردیم. حیواناتی وجود دارند که در شمایل‌نگاری این دوره تعیین‌کننده هستند. ما آن‌ها را به ۲ دسته تقسیم می‌کنیم. نخستین دسته حیواناتی هستند که بر وهم‌آلود بودن آن‌ها تاکید شده و ما آن‌ها را به خصوص در ستون‌های هرمی می‌بینیم. دسته دیگر را پرندگان و حیواناتی شکل می‌دهند که بیشترین مصرف را دارند، از جمله غزال که محبوب‌ترین آن‌هاست. خرهای وحشی نیز از دیگر حیوانات مصرفی هستند. می‌توان حدس زد این حیوانات در مقایسه با حیوانات ترسناک، حیواناتی بودند که مردم آن دوران با آن‌ها زندگی کرده و آن‌ها را مصرف می‌کردند». 

این الاغ وحشی شکلی است که در پایه‌ای با تیزکن‌های سنگی قرار گرفته و در حال حرکت حکاکی شده است. در همین راستا، قبلاً در گوبکلی تپه با چهره‌هایی روی پایه‌های ساختمانی مواجه شده بودیم، اما این نخستین بار است که با چنین نقش و نگاری از یک خر وحشی متحرک مواجه می‌شویم. این یافته به درک ما از شمایل‌نگاری حیوانات و رابطه بین انسان و محیطش کمک می‌کند. 

کارول با بیان اینکه سازه‌هایی که در حال حاضر روی آن کار می‌شود، مکان‌هایی هستند که قدمتشان به ۱۱ هزار سال قبل بازمی‌گردد، گفت وجود تیزکن‌های سنگی گواه اینست که فعالیت‌های روزمره زندگی نیز اینجا انجام میشده است. 

کارول با بیان اینکه وجود این گونه حیوانات یا ستون‌های هرمی در این مکان‌ها، گواه وجود جنبه‌های نمادین است، گفت: 

«پیکر الاغی که پیدا شده، شکلی به طول حدود ۲۰ سانتیمتر است که درست کنار یک تیزکن سنگی قرار گرفته، اما متحرک بودن آن هم نشانگر مهارت هنرمندان آن دوره است. این نخستین نمونه‌ای است که به عنوان یک پیکره در طبقات ساختمان‌ها در کاراهان تپه یافت شده است. البته نشاندهنده اینست که شاید موارد مشابهی وجود داشته باشد. ما هنوز به سطوح کف بسیاری از کلبه‌های ذکرشده در این مطلب نرسیده‌ایم.» 

مهمِت نوری اِرسوی، وزیر فرهنگ و گردشگری در حساب کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی گفته که کاراهان تپه یکی از مهم‌ترین سکونتگاه‌های عصر نوسنگی است که اعماق تاریخ را روشن می‌کند و پروژه تپه‌های سنگی همچنان به روشن کردن تاریخ جهان ادامه می‌دهد.

مترجم: زهرا ذوالقدر