کشف شواهد جدیدی از کاربرد «جیوه» در مقبرۀ نخستین امپراتور چین

فرادید| چین شی هوانگ در طول حیاتش، وسواس‌گونه به دنبال جاودانگی و دستیابی به اکسیر حیات بود. او گروه‌هایی را به جستجوی کوه پِنگلای فرستاد؛ کوه‌جزیره‌ای در اساطیر چین که گفته میشد زیستگاه موجوداتی بود که راز زندگی ابدی را در اختیار داشتند. 

به گزارش فرادید، این وسواس چین شی هوانگ سرانجام منجر به سقوط او شد، زیرا بسیاری از تاریخ‌نگاران بر این باورند که او به دلیل مسمومیت طولانی‌مدت ناشی از مصرف اکسیرهای حاوی جیوه جانش را از دست داد. این مسمومیت به سیستم عصبی مرکزی او آسیب رساند و آسیب‌های شدیدی به مغز و کبد او وارد کرد. 

چین شی هوانگ در مقبره‌ای عظیم و حیرت‌انگیز در منطقه‌ی لینتونگ در شهر شیان امروزی دفن شد. بر اساس گزارش‌های تاریخی، ساخت این مقبره در طول ۳۸ سال و با مشارکت ۷۰۰.۰۰۰ کارگر انجام شده است. در اطراف این مقبره ارتشی کامل از سربازان سفالی دفن شده‌اند تا در زندگی بعد از مرگ نگهبان امپراتور باشند. اما فضای درون مقبره هنوز حفاری نشده است زیرا باستان‌شناسان نگرانند که با این کار آثار ارزشمندی را که ممکن است در درون آن قرار داشته باشد از بین ببرند.

بیشتر اطلاعات ما از فضای داخلی این مقبره برگرفته از کتاب «تاریخ‌نگاران بزرگ» اثر سیما چیان است. در این کتاب آمده که از جیوه در این مقبره برای به تصویر کشیدن صد رودخانه، از جمله رود یانگ‌تسه، رود زرد و دریای بزرگ استفاده شده است. 

سال ۲۰۱۶، مطالعه‌ای برای سنجش میزان جیوه در اطراف این مقبره انجام شد. نتایج نشان داد غلظت جیوه به ۲۷ نانوگرم بر متر مکعب می‌رسد، بسیار بالاتر از میزان معمول در منطقه که ۵ تا ۱۰ نانوگرم بر متر مکعب است. 

تحقیقات باستان‌شناسی اخیر در شهر شونیانگ (آنگکانگ) منجر به شناسایی سه محوطه‌ی باستانی «شی‌میائوگو»، «چوانتانگ‌پینگ» و «گوجیاوان» شده است. 

سینابار (Cinnabar) متداول‌ترین منبع استخراج جیوه است، زیرا بیشتر از سولفید جیوه تشکیل شده است. این کشفیات سرنخ‌های مهمی از منبع جیوه بکاررفته در آرامگاه را آشکار کردند. 

در محوطه‌ی شی‌میائوگو، نزدیک منطقه معدنی سینابار «شونیانگ چینگ‌تونگ‌گو»، شواهدی از فعالیت‌های معدنی و فرآوری سینابار در دوره‌های پیش از سلسله چین و دوران هان کشف شده است. 

در محوطه‌های چوانتانگ‌پینگ و گوجیاوان که در مسیرهای حمل‌ونقل خارج از منطقه معدنی قرار دارند، شواهد بیشتری از استخراج سینابار و همچنین اشیاء مرتبط با حمل‌ونقل و تجارت سینابار از همان دوره‌ها شناسایی شده است. 

با در نظر گرفتن اینکه این منطقه حدود ۲۰ درصد از ذخایر جیوه چین را در خود جای داده و تنها ۱۰۰ کیلومتر با مقبره فاصله دارد، باستان‌شناسان معتقدند منطقه شونیانگ منبع اصلی جیوه مورد استفاده در آرامگاه چین شی هوانگ بوده است.

مترجم: زهرا ذوالقدر