کشف عروسک‌های «خشمگین، خندان و ترسیده» در یک هرم مخفی 2400 ساله
باستان‌شناسان در السالوادور مجموعه‌ای نادر از عروسک‌های ۲۴۰۰ ساله را کشف کرده‌اند که احتمالاً در مراسمی عمومی برای بازسازی رویدادهای اسطوره‌ای یا واقعی به کار می‌رفته‌اند.
فرادید| این عروسک‌های سفالی که شامل پنج تندیس (چهار زن و یک مرد) هستند، در سال ۲۰۲۲ در بالای یک سازه هرمی کشف شدند. این سازه هرمی در زیر پوششی از درختان مخفی بود و شبیه یک تپه معمولی به نظر می‌رسید. در ابتدا تصور می‌شد که این مجسمه‌ها بخشی از یک مراسم تدفین مجلل باشند، اما از آنجا که در این محل هیچ بقایای انسانی یافت نشد، حالا باستان‌شناسان بر این باورند که این عروسک‌ها احتمالا در مراسماتی عمومی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند.
به گزارش فرادید؛ یکی از ویژگی‌های جالب این عروسک‌ها، حالت‌های چهره نمایشی آن‌هاست که بسته به زاویه دید تغییر می‌کند. یان شیمانسکی، سرپرست این پژوهش از دانشگاه ورشو، می‌گوید: «از رو به رو که نگاه کنید این عروسک‌ها خشمگین به نظر می‌رسند؛ از بالا حالتی خندان دارند و از پایین ترسیده به نظر می‌آیند.» او معتقد است که این طراحی آگاهانه بوده تا تأثیر اجرای آیینی این عروسک‌ها را افزایش دهد.
سه مورد از این پنج عروسک تقریباً ۳۰ سانتی‌متر ارتفاع دارند، در حالی که دو عروسک کوچک‌تر به ترتیب ۱۸ سانتی‌متر و ۱۰ سانتی‌متر هستند. طبق گزارش پژوهشگران، سه عروسک بزرگ‌تر کاملاً برهنه بوده و فاقد مو یا زیورآلات هستند، اما دو عروسک کوچک‌تر دارای چتری بر پیشانی و گوشواره‌هایی در نرمه گوش خود هستند.
این عروسک‌های بزرگ‌تر درست مثل بعضی از عروسک‌های امروزی دارای سرهای متحرک و دهان‌های باز هستند و احتمالاً در اجرای صحنه‌های نمایشی برای روایت داستان‌ها یا رویدادهایی (اسطوره‌ای یا واقعی) به کار می‌رفته‌اند. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا این عروسک‌ها نماد افراد واقعی بوده‌اند یا خیر.
محل کشف عروسک‌ها پیش از انجام کاوش
یکی از این تندیس‌های بزرگ یک مرد را با سرِ دارای خالکوبی یا زخم‌های نمادین نشان می‌دهد. همچنین نیم‌تنه بالایی کوچک‌ترین پیکره درون شکم توخالی یک تندیس دیگر قرار می‌گیرد که این احتمالاً صحنه‌ای از تولد یا زایش آیینی را بازسازی می‌کرده است.
این دومین باری است که پژوهشگران موفق به یافتن چنین تندیس‌های سفالی در محل اصلی خود شده‌اند و اولین موردی است که شامل یک پیکره مردانه می‌شود. اولین کشف مشابه در سال ۲۰۱۲ در ارتفاعات غربی گواتمالا رخ داد، جایی که باستان‌شناسان شش پیکره زنانه شکسته اما کامل را در یک گورستان یافتند. این تندیس‌ها به دوره پایانی پیشاکلاسیک میانی (۳۵۰ تا ۱۰۰ قبل از میلاد) مربوط بودند.
اما یافته‌های السالوادور که مربوط به حدود ۴۰۰ قبل از میلاد هستند نشان می‌دهد که این نوع عروسک‌های آیینی در دوره‌های پیشاکلاسیک (۲۰۰۰ قبل از میلاد تا ۲۰۰ میلادی) و کلاسیک (۲۰۰ تا ۹۰۰ میلادی) در آمریکای مرکزی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. سبک و جنس این تندیس‌ها که شباهت زیادی به نمونه‌های گواتمالایی دارند، از یک سنت مشترک و ارتباطات میان نخبگان آن دوران حکایت دارد.
سرهای بعضی از عروسک‌ها قابل جدا شدن هستند
وجود این تندیس‌ها و سایر اشیای یافته‌شده نشان می‌دهد که مردم باستانی السالوادور با دیگر مناطق آمریکای مرکزی از جمله نیکاراگوئه، کاستاریکا و پاناما، در ارتباط بودند و با آن‌ها مبادلات فرهنگی و تجاری داشتند.
شیمانسکی دراین‌باره می‌گوید: «این کشف باور رایج درباره انزوای فرهنگی السالوادور در دوران باستان را نقض می‌کند. یافته‌ها نشان‌دهنده جوامعی پویا و گسترده هستند که توانایی تبادل ایده‌ها با مناطق بسیار دوردست را داشته‌اند».
