«پابند آهنیِ بَردهها» بعد از 2300 سال در معدن طلای مصر باستان کشف شد

پابندهای آهنی متعلق به اوایل دوره بطلمیوسی در یک معدن طلای فعال در قرن سوم پیش از میلاد در صحرای شرقی مصر کشف شده است.
فرادید| این پابندها از قدیمیترین نمونههای کشفشده در منطقه مدیترانه و ازجمله یافتههای بسیار نادر در مصر هستند. این کشف اطلاعات جدیدی درباره کارگران این معدن ارائه میدهد و نشان میدهد آنها ترکیبی از کارگران آزاد و اجباری بودند.
به گزارش فرادید، صحرای شرقی که گستره وسیعی از صحرای بزرگ آفریقا بین نیل و دریای سرخ را دربرمیگیرد، منابع طبیعی ارزشمندی از جمله طلا، مس، آهن، سنگهای قیمتی و سایر سنگهای سخت داشته است. استخراج طلا در این منطقه هزاران سال ادامه داشت و در دوره پادشاهی نوین مصر (حدود ۱۵۰۰ تا ۱۰۰۰ پیش از میلاد) به اوج خود رسید و سپس در دوره هلنیستی (۳۳۲ تا ۳۰ پیش از میلاد) شکوفایی تازهای یافت. بطلمیوسیها تقریباً ۴۰ معدن در صحرای شرقی گشودند و این شمالیترین معدن آنها بود که در نیمه دوم قرن سوم پیش از میلاد آغاز به کار کرد.
کارگران این معدن در یک روستای طراحیشده زندگی میکردند که شامل بلوکهای مسکونی در امتداد خیابانها، ساختمانهای اداری و حمامها میشد. این شرایط کاملاً با سایر معادن فرق داشت. برای نمونه، کارگران معدن ساموت شمالی (یکی از نخستین معادن که توسط بطلمیوس اول در دهه ۳۱۰ پیش از میلاد افتتاح شد) در خوابگاههای محافظتشده زندگی میکردند. در مقابل، خانههای این معدن بدون حفاظت بودند و میان صدها قطعه سفال نوشتهدار یافتشده در آنجا، چندین مورد به دستمزدهای پرداختی به کارگران معدن اشاره شده است. پابندهای کشفشده نخستین شواهد باستانشناسی هستند که نشان میدهند در کنار کارگران دستمزدبگیر، از کارگران برده یا اجباری نیز در این معدن استفاده میشده است.
این پابندها در منطقهای در حاشیه شرقی روستا به نام «بخش ۴۴» یافت شدند. از ساختمانهای این بخش گویا برای انبارداری، تهیه غذا و تعمیر اشیای فلزی استفاده میشده است. دو مجموعه پابند در این بخش کشف شده است. مجموعه اول شامل هفت حلقه پابند با دو اتصال متحرک میشود که در گودالی داخل کف یک راهرو بودند. مجموعه دوم شامل چهار حلقه اتصال و دو قطعه حلقهای میشود که همراه سایر اشیای آهنی روی کف اتاقی دیگر پراکنده بودند. این پایندها بدون شک برای بستن پای انسانها استفاده میشدند، زیرا حیوانات معمولاً با طناب بسته میشدند.
تصویر باستانی یونانی از بردهای با پابند
طراحی این پابندها شباهت زیادی به پابندهای کشفشده در معادن نقره لاوریون در حدود ۴۸ کیلومتری جنوب آتن دارد. همچنین شباهت آنها به یکی از اندک تصاویر باقیمانده از فردی با پابند در هنر یونان قابلتوجه است: مردی با پاهای بسته شده با پابند که یک سطل و اسفنج در دست دارد. این تصویر روی یک سبوی دستهدار سفالی به سبک ساده مربوط به حدود ۴۹۰-۴۸۰ پیش از میلاد نقاشی شده و اکنون در موزه ملی آثار باستانی هلند نگهداری میشود.
کشف پابندها در مصر نشان میدهد دستکم بخشی از نیروی کار در معدن متشکل از بردگان بوده است. با این حال، شرایط دقیق زندگی این افراد هنوز روشن نیست زیرا محل زندگی آنها شناسایی نشده است. در حقیقت به نظر میرسد روستا طوری بوده که جمعیت به طور کلی آزادی حرکت داشته است. تاکنون بیش از نیمی از این روستا کاوش شده و حفاریها برای یافتن مناطق احتمالی نگهداری کارگران اجباری ادامه خواهد داشت.
کشف این پابندها یادآور واقعیتهای سختی است که کارگران معادن طلای بطلمیوسی با آن مواجه بودند. در پس ثروت عظیم مصر و کوههای باشکوه صحرای شرقی، تاریخ تلخی از استثمار نهفته است. طلایی که از این معادن استخراج میشد، جاهطلبیهای حکام مصر را تأمین میکرد، اما این امر هزینه انسانی سنگینی به همراه داشت.
مترجم: زهرا ذوالقدر