چرا روز ششم فروردین «نوروزِ بزرگ» است؟

فرادید| روز ششم فروردین در دوران ساسانیان از مهم‌ترین روزهای نوروز بوده است به طوری که آن را نوروز بزرگ نامیده بودند. بر اساس باورهای زرتشتی، روز ششم هر ماه به امشاسپند خرداد که نگهبان آب‌هاست منسوب است و بنابراین این روز «خردادروز» نیز نامیده شده است و در ایران باستان مردم در صبح آن روز به غسل و شستشوی بدن می‌پرداختند تا نسبتی با امشاسپند «آب» پیدا کرده باشند.

به گزارش فرادید؛ همچنین در باورهای زرتشتی روز ششم فروردین به عنوان روزی که زرتشت در آن زاده شده گرامی داشته شده است.

به گفتۀ ابوریحان بیرونی، یکی از رسوم دیرین این روز در نزد ایرانیان باستان چشیدن شکر و مالیدن روغن زیتون بر بدن در ابتدای صبح بوده که به باور آنان فرد را در طول سال از بلاها حفظ می‌کرده است. همچنین افسانه‌ای وجود داشته از این قرار که در بامداد این روز، فردی خاموش و ساکت بر کوه «پوشنگ» (در افغانستان امروزی) ظاهر می‌شود که پارچه‌ای در دست دارد و تنها برای مدت کوتاهی دیده می‌شود. برخی معتقد بودند که این پدیده نشانه‌ای از برکت و فراوانی سال آینده است.

همچنین گفته شده که در این روز مردم ایران رسم داشتند که در آب جاری شست‌وشو کنند، چرا که معتقد بودند این عمل باعث پاکی و رفع بلا می‌شود. و نیز آب‌پاشی میان مردم یکی دیگر از آیین‌های این روز بود که ریشه در داستانی داشت که می‌گفت در گذشته و پس از یک دوره خشکسالی طولانی، باران شدیدی بارید و مردم از شدت خوشحالی و به نشانه برکت این آب را به یکدیگر پاشیدند.

علاوه بر این‌ها، یکی از مهمترین دلایل جایگاه ویژه «ششم فروردین» در نزد ایرانیان باستان این بود که در دوران ساسانیان نوروز به مدت شش روز جشن گرفته می‌شد: در روز نخست پادشاه بر تخت می‌نشست و با مردم عادی دیدار می‌کرد، نیکی و بخشش خود را نشان می‌داد و شکوه و جلال حکومت را به نمایش می‌گذاشت.

روز دوم به دهقانان اختصاص داشت، کسانی که مقامشان از مردم عادی بالاتر بود و خانواده‌هایشان نیز در این مراسم حضور می‌یافتند.

روز سوم برای سپاهیان و بزرگان موبدان تعیین شده بود؛ افرادی که در ساختار حکومتی و مذهبی نقش مهمی ایفا می‌کردند.

در روز چهارم، نوبت به درباریان می‌رسید و روز پنجم نیز برای خانواده و خدمتگزاران شاه در نظر گرفته شده بود که هر یک بر اساس مقام و جایگاه خود هدایا و انعام دریافت می‌کردند.

اما در نهایت در روز ششم شاه پس از فارغ شدن از امور مردم، نوروز را برای خود جشن می‌گرفت. بنابراین روز ششم «نوروز شاهان» بود. در این روز تنها افراد بسیار نزدیک و هم‌نشینان خاص اجازه حضور داشتند و هدایایی که در روزهای گذشته برای پادشاه آورده شده بود در این روز بررسی می‌شد. بخشی از این هدایا به اطرافیان بخشیده می‌شد و آنچه ارزش نگهداری داشت، در خزانه سلطنتی حفظ می‌گردید.