نیمه گمشده «مجسمه فرعون» پس از ۹۶ سال کشف شد

فرادید| تقریباً ۹۶ سال پیش، باستان‌شناسی آلمانی به نام گونتر رودر نیمه پایینی مجسمه‌ای عظیم از رامسس دوم؛ یکی از مشهورترین فراعنه در طول ۳۱ دودمان تاریخ مصر باستان را کشف کرد. رودر این مجسمه را در ۱۵۰ مایلی جنوب قاهره در استان منیا، نزدیک شهر امروزی الاشمونین پیدا کرد. در روزگار باستان، این منطقه در امتداد نیل به نام «خمنو» شناخته می‌شد. این منطقه در دوره پادشاهی قدیم مصر (۲۶۴۹–۲۱۳۰ پیش از میلاد) پایتخت استانی بود و بعدها در دوران روم به نام «هرموبولیس ماگنا» شناخته شد. 

به گزارش فرادید، بسیاری از گنجینه‌های گذشته‌ی درخشان این منطقه در بیابان‌های اطراف دفن شده بودند و در حالی که کشف رودر شگفت‌انگیز بود، قسمت‌های دیگر مجسمه عظیمی که او پیدا کرده بود، همچنان گمشده باقی مانده بودند. 

ماه مارس ۲۰۲۴، باستان‌شناسان مصری با همکاری کارشناسان آمریکایی اعلام کردند که پس از ۹۶ سال، بالاخره نیمه گمشده‌ی بالایی مجسمه رودر را یافته‌اند. کارشناسان وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر گزارش دادند که نیمه بالایی مجسمه حدود ۳.۸ متر ارتفاع دارد و تصویر رامسس دوم را نشان می‌دهد که تاجی با مار سلطنتی بر سر دارد. 

با این حال، کشف این مجسمه باستانی و حفظ‌شدگی شگفت‌انگیز آن، زمان کشف مجسمه در ژانویه ۲۰۲۴ در حالی که به طرف پایین افتاده بود، به هیچ وجه قطعی نبود. 

ایوونا ترنکا-آمریهن، استادیار کلاسیک دانشگاه کلرادو بولدر و یکی از سرپرستان تیم گفته: «یک مشکل در مورد هرموبولیس اینست که این منطقه نزدیک نیل است. پس از ساخت سد پایین‌دست آسوان، سطح آب زیرزمینی به یک مشکل بزرگ تبدیل شد. هیچ تضمینی وجود نداشت که سنگ‌ها سالم بمانند. گاهی اوقات ماسه‌سنگی پیدا می‌شود که از بن فقط شن یا سنگ آهک فرسوده است. ممکن بود فقط یک توده سنگ باشد.» 

خوشبختانه پس از حفاری‌های بیشتر، تأیید شد مجسمه به شکل شگفت‌انگیزی حفظ شده و حاوی کشف فوق‌العاده‌ی دیگری نیز هست: بقایایی از رنگ‌های آبی و زرد روی سطح مجسمه. امیدواریم تحلیل‌های بیشتر این رنگ‌ها به محققان کمک کند زمینه‌ی خلق این مجسمه و ظاهر اولیه آن را درک کنند. 

ترنکا-آمریهن گفته: «می‌دانستیم ممکن است آنجا باشد، اما به‌طور خاص به دنبال آن نبودیم. محتمل بود بقیه مجسمه آنجا باشد، با این حال کشف آن یک غافلگیری کامل بود.» 

خوشبختانه، پیش‌بینی درست از آب درآمد و باسِم جهاد، از سرپرستان مصری پیشنهاد خود را برای پیوند دادن دو بخش مجسمه به یکدیگر ارسال کرده است (نیمه پایینی مجسمه هنوز در محل خود در الاشمونین باقی مانده است). ترنکا-آمریهن انتظار دارد این پیشنهاد تصویب شود.

مترجم: زهرا ذوالقدر