ردپای مرموز ایرانیان باستان در «ماداگاسکار»

فرادید| بر پایه‌ی پژوهشی به سرپرستی گوئیدو شرورز از دانشگاه بِرن، مجموعه‌ای از طاقچه‌های تراشیده‌شده در ماسه‌سنگ، تراس‌های مصنوعی و حوضچه‌های سنگی در منطقه تِنیکی در ناحیه ایهورومبه در جنوب‌غرب ماداگاسکار کشف شده‌اند. بر پایه‌ی تاریخ‌گذاری رادیوکربنی، قدمت این سازه‌ها بین اواخر سده دهم تا اوایل سده دوازدهم میلادی برآورد شده است. 

به گزارش فرادید، با توجه به این پژوهش که در مجله Azania: Archaeological Research in Africa منتشر شده، این سازه‌ها با معماری سنتی مالاگاسی (مردم بومی ماداگاسکار) هماهنگی ندارند، بلکه شباهت زیادی به محوطه‌های تدفینی زرتشتی در ایران دارند. 

آیین زرتشتی دین ایران باستان است که بر پایه کتاب «اوستا» شکل گرفته و گمان می‌رود حدود ۳۵۰۰ سال پیش پدید آمده باشد.  این سازه‌ها شباهت زیادی به «برج‌های خاموشان» زرتشتی دارند؛ سکوهایی که در آن‌ها اجساد در معرض عوامل طبیعی قرار می‌گرفتند و این رسم همسو با رسوم تدفینی ایران باستان است. 

این نکته، احتمال وجود تأثیرات غیرمنتظره ایرانی در ماداگاسکار طی این دوره زمانی را مطرح می‌کند؛ پدیده‌ای که با رونق تجارت در اقیانوس هند در آن دوران هماهنگی دارد؛ تجارتی که شرق آفریقا، عربستان، ایران، هند و جنوب‌شرق آسیا را به هم پیوند میداد. این فرضیه با کشف قطعاتی از سفال‌های چینی و جنوب آسیایی در تنیکی تقویت می‌شود. 

جایگاه جغرافیایی تنیکی در فاصله بیش از ۲۰۰ کیلومتری از سواحل، بُعد تازه‌ای به این کشف افزوده و نشان می‌دهد ساکنان آن، بخشی از شبکه‌ای گسترده از تجارت از راه دور و تعاملات فرهنگی بوده‌اند. 

به گفته نویسندگان این پژوهش، این کشف، روایت تاریخی موجود درباره ریشه جمعیت اولیه ماداگاسکار را به چالش می‌کشد؛ روایتی که بر مهاجرت‌های بیشتر از سرزمین اصلی آفریقا و جنوب‌شرق آسیا تأکید دارد.

مترجم: زهرا ذوالقدر