کشف جمجمۀ «خرسِ نیزه‌خورده» که در آمفی‌تئاتر روم باستان با گلادیاتورها مبارزه می‌کرد
بررسی جمجمه یک خرس که در آمفی‌تئاتری رومی واقع در شرق بلگراد پیدا شده، نشان می‌دهد که این خرس قهوه‌ای، سرنوشت بسیار خشنی داشته و احتمالاً به دلیل زخمی عفونی در اثر اصابت نیزه جان خود را از دست داده است.
فرادید| این کشف برای نخستین بار تأیید مستقیم داستان‌هایی است که می‌گویند خرس‌ها و گلادیاتورها برای سرگرمی مردم روم تا پای مرگ با هم مبارزه می‌کردند.
به گزارش فرادید؛ آمفی‌تئاترهای باستانی روم به نبردهای خشن و خونین بین انسان و حیوان شهرت داشتند؛ حضور شیرها در کولوسئوم بسیار مشهور است. بنابراین جای تعجب نداشت اگر خرس‌ها هم جزو سرگرمی رومی‌ها بودند. متون و هنر آن زمان، خرس‌ها را به‌عنوان مبارزان با گلادیاتورها، عاملان اعدام زندانیان و حتی اجراکنندگان آموزش‌دیده توصیف می‌کنند. با این حال، شواهد مستقیم از حضور خرس‌ها در این عرصه‌ها تا کنون کم بود.
بقایای کشف‌شدۀ جمجمۀ خرس و اثر زخمی که روی سرش ایجاد شده
حالا کشف جمجمه فسیل‌شده یک خرس در آمفی‌تئاتر وی میناتیوم (Viminacium) که تنها نمونه از نوع خود در صربستان امروزی است، این خلا را پر کرده است. حفاری‌های این محل بیش از ۳۰ هزار بقایای حیوانات را نشان داد که عمدتاً گاو و خوک بودند، اما بقایای حیوانات عجیب‌تر مانند شترها هم پیدا شد که احتمالاً از مناطق دوردست آورده شده بودند.
فسیل خرس قهوه‌ای یک‌نهم کل فسیل‌های حیوانات یافت‌شده در آمفی‌تئاتر را تشکیل می‌دهد که نسبت به دیگر سایت‌ها بسیار بالاتر است. نتیجه منطقی این است که خرس‌ها برای سرگرمی به این محل آورده شده‌اند، هرچند که مردم آن زمان خرس را به عنوان غذا هم مصرف می‌کردند و فراوانی آن به تنهایی اثبات‌کننده سرگرمی بودنشان نیست.
تصویر موزاییکی مربوط به روم باستان از مبارزۀ گلادیاتور و خرس
اما این جمجمۀ خاص که در سال ۲۰۱۶ استخراج شد، فرورفتگی بیضی‌شکلی را نشان می‌دهد که نشانه شکستگی ناشی از ضربه (احتمالاً از نیزه) است. این آسیب بلافاصله کشنده نبوده و خرس تا مدتی زنده مانده تا زخم در حد کمی بهبود یابد؛ قبل از اینکه عفونت گسترش یاب و جانور را از پا درآورد.
همچنین، دندان‌های باقی‌مانده در فک به‌طور غیرعادی ساییده شده‌اند که نشان می‌دهد خرس مدت طولانی میله‌های قفس را گاز می‌گرفته و این می‌تواند باعث عفونت فک شده باشد. خرس‌ها احتمالاً در آن زمان به سختی شکار می‌شدند و ارزش بالایی داشتند، بنابراین صاحبانشان تلاش می‌کردند با زندانی کردن آن‌ها در قفس عمرشان را تا حد امکان طولانی کنند.
زمان دقیق قرارگیری جمجمه در این مکان مشخص نیست، اما اشیای یافت‌شده در همان لایه، مربوط به سال‌های ۲۴۰ تا ۳۵۰ میلادی هستند؛ یعنی زمانی که وی میناتیوم پایتخت استان خود شد.
این یافته‌ها نه‌تنها وحشی‌گری رومی‌ها در آمفی‌تئاترها را تأیید می‌کند، بلکه یادآور می‌شود که رفتار با حیوانات در طول تاریخ گاهی بسیار تکان‌دهنده بوده است.
