رمز و راز «بوجئوک»؛ جادوی باستانی کُره که استفاده از آن هنوز هم ادامه دارد
طلسم‌های چند صد ساله، باستان‌شناسی، شمنیسم و زندگی دیجیتال چگونه در یکی از توسعه‌یافته‌ترین کشورهای جهان به هم پیوند می‌خورند؟
فرادید| کره جنوبی، کشوری که بیشتر با آسمان‌خراش‌های درخشان، رباتیک و اینترنت فوق‌سریع شناخته می‌شود، میزبان یکی از قدیمی‌ترین سنت‌های ماورائی آسیا نیز است. زیر آسمان‌خراش‌های مدرن این کشور، احترامی ژرف نسبت به نیروهای باستانی وجود دارد؛ لایه‌ای نامرئی از باور که در طول سلسله‌ها، جنگ‌ها و موج‌های مدرنیزاسیون تاب آورده است. در مرکز این جریان عرفانی، بوجئوک قرار دارد؛ طلسم مرموز کاغذی کره‌ای که گفته می‌شود از شرّ محافظت می‌کند، رفاه به ارمغان می‌آورد و انرژی کیهانی را به زندگی انسان منتقل می‌کند.
به گزارش فرادید، ریشه‌های بوجئوک به بیش از چهار هزار سال پیش بازمی‌گردد و برخی از نخستین شواهد آن در سامگوک یوسا (یک روایت قرن سیزدهمی که دوره‌های اسطوره‌ای و تاریخی اولیه کره را ثبت کرده) ظهور می‌کنند. تفسیرهای باستان‌شناسی گواه این هستند که کره‌ای‌های ماقبل‌تاریخ نشانه‌ها و نقوشی را روی دیوارها و سنگ‌های غار حک می‌کردند تا از ارواح طبیعت طلب برکت کنند. این نقوش اولیه به تدریج به همان کاغذهای زرد امروزی با خطوط قرمز تبدیل شدند.
ریشه‌های بوجئوک با کاغذهای طلسم تائویی چین باستان نیز درهم آمیخته است. در دوران مبادلات اولیه بین کره و همسایگان قاره‌ای‌اش، فناوری‌های معنوی مانند فال‌گیری، کیمیاگری و نوشتار طلسمی به شرق منتقل شدند. مودانگ‌های کره‌ای این نمادها را پذیرفته و با سنت‌های جان‌دارپندارانه بومی تلفیق کردند. طی قرن‌ها، این ترکیب، سامانه‌ای ویژه از جادوی محافظتی کره‌ای خلق کرد؛ هم غریبه و هم آشنا، هم محلی و هم جهانی.
مراسم گوت (gut) کره‌ای که سال ۲۰۰۲ اجرا شد
نمادگرایی، جایی که رنگ، خطاطی و روح با هم برخورد می‌کنند
هر خط و قلم در بوجئوک دارای نیت ویژه‌ای است. کاغذ زرد نماد عنصر زمین است و اعتقاد بر اینست که نیروهای شرور را دفع می‌کند. جوهر قرمز که اغلب با سینابار یا رنگ مقدس ترکیب می‌شود، نماد حیات، خون و حفاظت الهی است. طراحی‌های پیچیده اما پرمعنی شامل حروف کلاسیک چینی، نمودارهای رمزی و تصاویری از حیوانات می‌شوند.
برای نمونه، ببر در بسیاری از ورقه‌های بوجئوک محافظ در برابر شرّ است. موتیف دیگر پرنده سه‌پا است، موجودی اسطوره‌ای که گفته می‌شود دارنده خود را از سه بلای آتش، آب و جنگ حفظ می‌کند. گفته می‌شود هر خط و منحنی کانالی از «گی» (gi) یا انرژی حیاتی است که از دست شمن به کاغذ منتقل می‌شود، از راه نفس و نیایش.
در باور شمنی سنتی، این نمادها هنر محض نیستند، آن‌ها موجوداتی زنده‌اند. نوشتن آن‌ها نوعی گفت‌وگو با جهان نامرئی و معامله‌ای معنوی بین انسان و روح، جوهر و نیت است.
زنان، مُهرهای چوبی و دستان پنهان تاریخ
در حالی که بسیاری بوجئوک را آثار خطاطی دستی جادویی تصور می‌کنند، باستان‌شناسی گذشته‌ای پیچیده‌تر را نشان می‌دهد. در موزه شمنیسم کره در سئول، مجموعه‌ای از بلوک‌های مُهر چوبی چند صدساله داستانی دیگر تعریف می‌کنند. این ابزارهای حکاکی‌شده نشان می‌دهند نسل‌های پیشین شمن‌ها که بسیاری از آن‌ها زن بودند، از آن‌ها برای تولید طلسم‌ها به تعداد بیشتر استفاده می‌کردند.
از آنجا که زنان در طول تاریخ از آموزش رسمی محروم بودند، برخی مودانگ‌ها ممکن بود قادر به خواندن حروف چینی نباشند. مُهرهای چوبی به آن‌ها اجازه می‌داد نمادهای مقدس را با دقت بازتولید کنند و درستی و قدرت آیینی را حفظ کنند. استفاده از مهرهای حکاکی‌شده با سنت چاپ بلوک چوبی بودایی نیز همخوانی دارد و گواه تبادل فرهنگی میان دنیای معنوی و هنری کره است.
موزه شمنیسم کره، سئول، کره
تحولات مدرن، از جوهر مقدس تا کد دیجیتال
قدرت بوجئوک در تطبیق‌پذیری آن نهفته است. روزگاری محدود به دیوارهای معابد و زیارتگاه‌های شمنی بود، اما حالا در خانه‌ها، کیف‌ها و حتی گوشی‌های هوشمند حضور دارد. زمان امتحانات مهم یا جشن‌های سال نو، دیدن بوجئوک‌های کوچک در دست کره‌ای‌ها، به ویژه دانش‌آموزان و والدینشان رایج است.
اما قرن بیست و یکم سنت را جلوتر برده است. غول‌های مخابراتی مانند SK Telecom و پورتال‌های فناوری مانند MSN Korea دانلودهای دیجیتال بوجئوک را معرفی کرده‌اند، طلسم‌های مجازی که کاربران می‌توانند روی گوشی خود ذخیره کنند. چیزی که روزگاری نیازمند آیین در یک زیارتگاه کوهستانی بود، حالا به کمک یک اپلیکیشن در چند ثانیه در دسترس است. برای شکاکان، شاید اینها خرافه‌ای باشد که برای عصر دیجیتال در قالب جدید ارائه شده است، اما برای معتقدان به آن‌ها، نشانه‌ی اینست که جادو با فناوری تحول می‌یابد.
ایمان، روانشناسی و استمرار جادوی باستانی
با وجود پیشرفت علم، اشتیاق انسان برای حفاظت و معنا همچنان پابرجاست. روانشناسان کره‌ای می‌گویند طلسم‌هایی مانند بوجئوک نه تنها امنیت معنوی بلکه ثبات عاطفی فراهم می‌کنند. برخی احساس می‌کنند که در لحظات عدم‌اطمینان (پیش از امتحان، معامله تجاری یا تشخیص پزشکی) در دست داشتن بوجئوک می‌تواند به آنان آرامش، تمرکز و حس توانمندی بدهد.
همانطور که یکی از پژوهشگران مذهبی مستقر در سئول گفته: «بوجئوک کمتر برای کنترل سرنوشت و بیشتر برای مشارکت در آنست.» آن‌ها تعادلی ظریف میان باور و اعتماد به نفس هستند؛ یادآور اینکه حتی در عصر الگوریتم‌ها، انسان‌ها هنوز به دنبال نمادهایی هستند که جهان‌های قابل‌مشاهده و نامرئی را به هم پیوند دهند.
طلسم بوجئوک دست‌نویس که در آیینی سنتی خلق شده است
رشته‌ای ناپیوسته
از حکاکی‌های نوسنگی روی دیوارهای غار تا طلسم‌های دیجیتال دانلودشدنی، بوجئوک پیوستگی شگفت‌انگیز کره بین گذشته و حال را مجسم می‌کند. این طلسم در چهارراه باستان‌شناسی، هنر و معنویت ایستاده و تکه‌ای از جادوی باستانی است که در عصر عقلانیت از بین نمی‌رود.
در کشوری که به شهرهای آینده‌نگر و نوآوری علمی شناخته می‌شود، کاغذ زرد فروتن همچون نجوایی از عهد باستان است: زیر همه پیشرفت‌ها، قدیمی‌ترین آرزوی انسان همچنان پابرجاست، یافتن محفاظت، هدف و کمی شانس!
مترجم: زهرا ذوالقدر
