عکس؛ سفر در زمان؛ داستان بیمه شخص ثالث در ایران را برای اولین بار بخوانید!

چهارشنبه، ۲۳اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۳، در میان اخبار داخلی و خارجی صفحه نخست روزنامه اطلاعات، خبر اقتصادی مهمی چاپ شده بود که از تحولی اساسی در صنعت بیمه حکایت داشت؛ «طرح بیمه شخص ثالث در مقابل حوادث وسائط نقلیه آماده شد».

در شرایطی که در عرصه داخلی تنها حدود دو ماه از انتصاب «حسنعلی منصور» به نخست‌وزیری می‌گذشت و ترکیب اقتصادی دولت نیز دستخوش تحولات مهمی شده بود و در حوزه بین‌المللی نیز اتفاقات جاری در کشورهای عربی، توجه بسیاری را به خود جلب کرده بود، طرح بیمه شخص ثالث چندان به چشم نیامد، اما روند تحول این روند طی سال‌های آتی مورد توجه جامعه ایران قرار گرفت.

جزئیات یک طرح تحولی

قرار بر این بود که شرکت بیمه ایران طرحی را به دولت ارائه دهد که دربرگیرنده بیمه شخص ثالث و همچنین بیمه محصولات کشاورزی باشد؛ طرح‌های بیمه‌ای که به‌صورت «اجباری» تهیه شده و تصمیم‌گیری درباره آن به هیات‌وزیران واگذار شده بود.

در بخش کشاورزی این طرح، مقرر شده بود که محصولات کشاورزی و دامی در قبال خسارت‌های ناشی از عوامل مختلف بیمه شود و کشاورزان و دامداران از مزایای این طرح برخوردار شوند. نکته جالب دیگر طرح، این بود که درختان هم زیرپوشش این طرح قرار می‌گرفتند تا «در صورت بروز سرما، یخبندان و آفات و از بین رفتن میوه‌ها و درختان، خسارت‌های وارد شده به کشاورزان جبران شود».

ازسوی دیگر، طرح بیمه شخص ثالث نیز به‌گونه‌ای تدوین شده بود که همه وسایل نقلیه موتوری را در ایران دربر بگیرد و زیرپوشش بیمه «شخص ثالث» قرار دهد. همچنین مقرر شده بود که «حق بیمه» این نوع از بیمه برای هریک از انواع وسایل نقلیه «مقطوع» باشد و هنگام دریافت مالیات و عوارض «وصول» شود.

نکته جالب اینکه، در گزارش ۲۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۳ روزنامه اطلاعات، تاکید شده بود که با اجرای این طرح، کسانی که در تصادف با وسایل نقلیه مجروح، مصدوم یا کشته شوند، شرکت بیمه خسارت‌های جانی یا مالی وارد شده را جبران خواهد کرد؛ «مجروحین و مصدومین در بیمارستان‌های بیمه و با خرج شرکت مداوا خواهند شد و در صورت تلف شدن، کلیه مبلغ بیمه شخص ثالث به ورثه مقتول پرداخت خواهد شد».

در ادامه گزارش به این نکته هم اشاره شده بود که «با اجرای طرح بیمه شخص ثالث، متجاوز از ۱۷۰هزار وسیله نقلیه، اعم از اتومبیل شخصی و تاکسی، کرایه، اتوبوس و کامیون در سراسر کشور بیمه شخص ثالث اجباری خواهند شد. این بیمه هم اکنون در اکثر کشورها اجرا می‌شود و نتایج مطلوبی هم داشته‌است».

طرحی که قانون شد

طرح «بیمه شخص ثالث»، که قرار بود در اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۳ به تصویب هیات وزیران دوره حسنعلی منصور برسد، در آن مقطع سرانجام روشنی نیافت تا اینکه در دوره نخست‌وزیری امیرعباس هویدا، که در کابینه منصور، سمت وزیر دارایی را برعهده داشت، بار دیگر برسر زبان‌ها افتاد.

این‌بار مجلس شورای‌ ملی دوره نوزدهم بود که «قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث» را به تصویب رساند. در نخستین ماده این قانون، که از ابتدای فروردین‌ماه ۱۳۴۸ لازم‌الاجرا بود و امضای جعفر شریف‌امامی، رئیس مجلس را پای خود داشت، همه دارندگان وسایل نقلیه، حتی قطارهای راه‌آهن مکلف شده بودند مسئولیت خود را در قبال حوادث احتمالی، نزد شرکت سهامی بیمه ایران یا یکی از موسسات بیمه داخلی بیمه کنند.

نکته دیگر مطرح در این قانون، معطوف براین نکته بود که همه موسسات وابسته به دولت مکلف شده بودند عملیات موضوع این قانون را منحصرا نزد شرکت سهامی بیمه ایران انجام دهند. ازسوی دیگر بیمه ایران موظف شده بود آیین‌نامه اجرایی این قانون را تدوین و برای تصویب به هیات وزیران ارائه دهد.

بنیانگذاران صنعت بیمه در ایران

بیمه ایران درحالی چنین مسئولیت تحولی مهمی را برعهده داشت که حدود ۳۳سال از تاسیس آن در ۱۵ آبان‌ماه ۱۳۱۴ می‌گذشت؛ شرکتی که بنیانگذار صنعت بیمه در ایران شناخته می‌شد و راه‌اندازی آن تا حدود زیادی مرهون علی‌اکبر خان داور، وزیر مالیه وقت بود؛ تا جایی که نخستین بیمه‌نامه آتش‌سوزی در آبان‌ماه ۱۳۱۴ برای خانه شخصی داور صادر شد.

موسس بیمه ایران نیز «آلکساندر آقایان» بود که تاسیس «نخستین شرکت مبادلات و حمل‌ونقل کالا» را نیز در کارنامه داشت و در دوره‌های پنجم و چهاردهم مجلس شورای‌ملی به عنوان نماینده ارامنه راهی بهارستان شده بود.

بیمه ایران درحالی طرح بیمه شخص ثالث را اجرایی می‌کرد که سرمایه اولیه آن در سال ۱۳۱۴، ۲۰میلیون ریال بود که ازسوی دولت تامین شد.

منبع: اطلاعات آنلاین