چرا این شهر در ایتالیا به «شهر جادوگران» معروف است؟

فرادید| بِنوِنتو که بیش از ۵۵ هزار نفر جمعیت دارد، دارای آثاری باستانی مانند تئاتر رومی و طاق تراژان است، اما چیزی که این شهر را متمایز کرده، افسانه‌های مربوط به جادوگران محلی به نام «یاناره» است. ساکنان محلی هنوز به رسم‌هایی باور دارند که برای دور نگه داشتن «چشم‌زخم» اجرا می‌شود؛ مثلاً ریختن روغن و آب با دعایی خاص، یا گذاشتن جارو در کنار در برای جلوگیری از ورود جادوگران به خانه؛ چون گفته می‌شود جادوگران با دیدن جارو مشغول شمارش شاخه‌های آن می‌شوند! یا مثلا مردم این شهر تصور می‌کنند اگر یک روز صبح ببینید که موی اسب‌تان بافته شده، حتما یک «یاناره» شبانه آن را برای سواری برده است!

به گزارش فرادید؛ ماریّا اسکارینزی، مردم‌شناس و مسئول برنامه‌های آموزشی موزه جادوگران بنوِنتو، پس از چندین مصاحبه با سالمندان شهر، می‌گوید که بسیاری از آنها از به اشتراک گذاشتن کامل باورهایشان به دلیل ترس از انتقام خودداری می‌کنند. مردم هنوز معتقدند اگر نام یاناره را بیاورید، او شب به خانه‌تان می‌آید و به نحوی به شما آسیب می‌رساند.

یک نقاشی قرن نوزدهمی که جمع شدن جادوگران در اطراف درخت گردوی شهر بنونتو را نشان می‌دهد

ریشه نام‌گذاری بنوِنتو به عنوان شهر جادوگران به قرن ۱۵ بازمی‌گردد، زمانی که «ماته‌وچیا دی فرانچسکو»، زنی ۴۰ ساله، به جرم جادوگری محاکمه و به آتش کشیده شد. او در دادگاه اعتراف کرد که با پمادی خاص خود را به درخت گردوی بنوِنتو می‌رسانده است؛ درختی که آن زمان به‌عنوان محل تجمع جادوگران و نمادی شیطانی شناخته می‌شد. این اعتراف باعث شد که تقریباً در تمام محاکمه‌های جادوگری در ایتالیا به بنوِنتو به عنوان محلی برای گردهمایی جادوگران اشاره شود.

بنوِنتو به دلیل موقعیت سیاسی منحصربه‌فردش که تا قرن یازدهم استقلال نسبی داشت و به عنوان شهری ثروتمند و مهم بین قلمروهای مختلف محسوب می‌شد، هدف شایعات و بدگویی‌های سیاسی بود. بسیاری از زنان محلی که به عنوان درمانگر و دانشمندانی در زمینه طب سنتی شناخته می‌شدند، هدف این بدنام‌سازی‌ها قرار گرفتند. این زنان دانش خود درباره خواص گیاهان دارویی را از نسل‌های پیشین به ارث برده بودند.

موزه جادوگران بنوِنتو، واقع در پالازو پائولو پنجم، به حفظ و نمایش این باورها و آداب و رسوم پرداخته است. این موزه با نمایش ویدئویی از صدای ساکنان محلی و اشیایی مثل فنجان‌های قهوه کوچک که به داستان‌هایی درباره جادو و عشق می‌پردازد، سعی دارد تصویر روشنی از فرهنگ جادوگری بنوِنتو ارائه دهد.

نمونه‌ای جالب از باورهای محلی، داستان زنی است که برای جلب محبت مرد دلخواهش، قطره‌ای از خون قاعدگی‌اش را در قهوه او می‌ریخته است. اعتقاد بر این بود که در آن لحظه، مرد باید به خواسته زن پاسخ مثبت می‌داد، در غیر این صورت ممکن بود جان خود را از دست بدهد.

موزه جادوگری شهر بنونتو

از دل این افسانه‌ها، محصولی معروف به نام «لیکوره استرگا» (نوشیدنی جادوگر) نیز به وجود آمده است. این نوشیدنی که از سال ۱۸۶۰ در بنوِنتو تولید می‌شود، با ترکیبی از زعفران، کاج و نعناع طعمی شیرین و ملایم دارد و نمادی از شهر و افسانه‌های آن شده است. بسته‌بندی آن تصویر جادوگران در حال رقصیدن دور درخت گردو را نشان می‌دهد و به عنوان نمادی از میراث فرهنگی بنوِنتو شناخته می‌شود.

این افسانه‌ها حتی الهام‌بخش نویسندگان نیز شده‌اند؛ مثلاً جانی مارسیانو، نویسنده آمریکایی، مجموعه‌ای شش‌جلدی و کودکانه به نام «جادوگران بنوِنتو» نوشته که در آن تلاش کرده جادوگران را به شکلی طنزآمیز و بخشی از زندگی روزمره نشان دهد.

در نهایت، ماریّا اسکارینزی که سال‌ها به دنبال رمز و راز یاناره بوده، می‌گوید حتی با برخی از کسانی که خود را «جادوگر» می‌دانستند مصاحبه کرده و این باور را دارد که اگر آنها نباشند، دنیای جادو و سنت‌هایش از بین خواهد رفت.

بنابراین، بنوِنتو نه تنها شهری با تاریخ غنی و بناهای تاریخی است، بلکه محلی است که افسانه‌ها و باورهای جادوگری در زندگی روزمره مردمانش هنوز زنده است و این میراث همچنان به طرق مختلف در فرهنگ و هنر آن جریان دارد.