آدامس 10 هزار سالهای که دختری با چشمان قهوهای آن را جویده است
بر اساس مواد ژنتیکی حفظشده در قطرههای صمغ 10 هزار و 500 سالۀ یک درخت توس، محققان متوجه شدند که این «آدامس باستانی» توسط دختر نوجوانی جویده شده که احتمالاً موها و چشمان قهوهای داشته و در منطقهای زندگی میکرده که اکنون استونی نام دارد.
فرادید| باستانشناسان پس از تجزیه و تحلیل DNA یافت شده بر روی این آدامس که هنوز جای دندان بر روی آن باقی مانده، ویژگیهای دقیقی دربارۀ شخصی که هزاران سال قبل آن را جویده است به دست آوردند.
به گزارش فرادید؛ این تحقیق توسط متخصصان در مؤسسه تاریخ و باستانشناسی و مؤسسه ژنومیک دانشگاه تارگو در استونی انجام شد. بتانی هیوز، تاریخنگار و مجری تلویزیونی انگلیسی، این کشف را در یک قسمت اخیر از سریال مستند خود به اشتراک گذاشت. او گفت: «دسترسی به تحقیقات این تیم لحظهای واقعاً جادویی بود. این نشان میدهد که چگونه یک شیء دور ریختهشده میتواند ما را با مردمانی از گذشتۀ دور آشنا کند».
هیوز بهویژه به این نکته علاقهمند شد که دختر نوجوان جوندۀ آدامس، چشمان قهوهای و موهای قهوهای داشته است، چرا که این یافته «پیشفرضی را که میگوید مردم شمال اروپا موهای روشن و چشمان آبی داشتهاند به چالش میکشد.»
صمغ درخت توس یکی از قدیمیترین مواد مصنوعی شناختهشده در جهان است که برخی از اولین یافتههای آن به حدود ۲۰۰,۰۰۰ سال پیش و به نئاندرتالهای اروپایی نسبت داده میشود.
نئاندرتالها و انسانهای اولیه از این ماده چسبنده برای چسباندن تیغههای سنگی به دستهها و تعمیر ظرفهای شکسته استفاده میکردند. همچنین آنها آن را مانند آدامس میجویدند تا هنگام کار نرم باقی بماند. بهعلاوه ممکن است برای تسکین دنداندرد نیز از آن استفاده کرده باشند.
در برخی موارد، صمغ درخت توس DNA باستانی را برای هزاران سال حفظ کرده است و به دانشمندان اطلاعاتی نادر از گذشته ارائه میدهد. برای مثال، در سال ۲۰۱۹، محققان DNA را از صمغ درخت توس ۵,۷۰۰ ساله پیدا شده در دانمارک بازیابی کردند. از این ماده ژنتیکی، آنها توانستند ژنوم زن جوندۀ آن را بازسازی کنند، میکروبهای داخل دهان او را شناسایی کنند و برخی از غذاهایی را که اخیراً خورده بود، مانند فندق و اردک، شناسایی کنند.
بهطور مشابه، در سال ۲۰۲۴، دانشمندان سه تکه صمغ درخت توس پیدا شده در سوئد را تجزیه و تحلیل کردند. تجزیهوتحلیل آنها نشان داد که این تکهها توسط سه کودک و نوجوان بین ۹,۵۴۰ تا ۹,۸۹۰ سال پیش جویده شده بود. این نمونهها DNA از حیوانات مختلف، همچنین ردپای میوهها و آجیلها داشتند؛ دانشمندان همچنین میکروبهایی پیدا کردند که نشان میداد یکی از جوندگان دچار عفونت لثه بوده است.
